ماده ۱۴۵ قانون مجازات اسلامی

تحقق جرایم غیرعمدی، منوط به احراز تقصیر مرتکب است. در جنایات غیرعمدی اعم از شبه ‌عمدی و خطای محض مقررات کتاب قصاص و دیات اعمال می‌ شود.

تبصره ـ تقصیر اعم از بی ‌احتیاطی و بی ‌مبالاتی است. مسامحه، غفلت، عدم مهارت و عدم رعایت نظامات دولتی و مانند آنها، حسب مورد، از مصادیق بی‌ احتیاطی یا بی‌ مبالاتی محسوب می ‌شود.

توضیح واژگان

منظور از بی احتیاطی این است که فرد کاری را انجام داده که هر انسان متعارفی به دلیل پیامد ناگوار چنین رفتاری از آن اجتناب میکند؛ مانند رانندگی با سرعت زیاد در خیابان شلوغ. (فعل)

منظور از بی مبالاتی این است که فرد از انجام کاری خودداری کرده که هر انسان متعارفی برای پیشگیری از نتایج نامطلوب آن را انجام میداده است. (ترک فعل)

عدم مهارت میتواند مادی یا غیرمادی باشد منظور از عدم مهارت مادی نداشتن تمرین کافی و ورزیدگی در اموری است که انجام آن مستلزم یادگیری و تمرین است. همچنین مقصود از عدم مهارت غیر مادی نداشتن دانش و اطلاعات لازم است.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

تقصیر،عنصر معنوی جرایم غیر عمدی است و باید در جرایم غیر عمدی احراز شود.هرچند از ظاهر ماده برمی آید که اصل بر عدم تقصیر است و مسئولیت اثبات آن به عهده دادستان است.ضمنا در جرائم غیرعمدی قانونگذار علم به موضوع را نیز لازم دانسته است.

مصادیق و نمونه ها

در ورزش بسیاری ازجرائم ارتکابی ناشی از تقصیر است.یعنی فرد بدون اینکه قصد ارتکاب جرم داشته باشد در اثر تجاوز از حدود رفتار یک انسان متعارف موجب نتیجه مجرمانه ای میگردد.مثلا بازیکنی که با کفش غیرمجاز به بازی فوتبال میپردازد و صدمه ای به فردی وارد میکند مقصر محسوب خواهد شد.