ماده ۶۷۳ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)

هرکس از سفید مُهر یا سفید امضایی که به او سپرده شده است یا به هر طریق به دست آو‌رده سوء استفاده نماید به شش ماه تا یک سال و شش ماه حبس محکوم خواهد شد.

توضیح واژگان

«سفید مهر» ورقه ای است به کلی سفید که دارای امضا، مهر یا اثر انگشت است و صاحب امضا یا مهر نظر به اعتماد به طرف مقابل، آن را به او میدهد تا اگر بخواهد آن را کامل گرداند.

«سفید مهر» مترادف «سفید امضا»ست

منظور از «سوء استفاده» آن است که دارنده سفید مهر یا سفید امضا، چیزی در آن بنویسد که که مورد توافق آنها نبوده است.

پیشینه

قانون تعزیرات مصوب 1362، سوء استفاده از سفید مهر سپرده شده به شخص را در حکم خیانت در امانت و سوء استفاده از سفید مهری که سپرده نشده و خود شخص آن را به دست آورده بود، جعل به حساب می آورد، این تفاوت در حال حاضر در ماده 673 قانون مجازات اسلامی مصوب 1375 وجود ندارد.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

رفتار فیزیکی این جرم، سوءاستفاده است و به صورت فعل مادی مثبت محقق میشود مانند آنکه در کاغذی که سفید مهر یا سفید امضاست، چیزی نوشته شود.

عنصر معنوی این جرم، شامل سوء نیت عام و همچنین «قصد اضرار به دیگری» به عنوان سوء نیت خاص است که با توجه به اطلاق ماده، ضرر هر شخص ذی نفعی برای تحقق جرم کفایت میکند.

پر واضح است امضا یا مهر در ورقه باید قبل از درج مطالب در سند، به منظور تایید بعدی آنها به عمل آمده باشد، بنابراین اگر در سفید مهر یا سفید امضا چیزی نوشته شده باشد و آن نوشته را تغییر دهند یا چیزی به آن اضافه کنند، از شمول ماده 673 خارج و عنوان جعل پیدا میکند. همچنین جرم موضوع این ماده، اگر چه در مبحث خیانت در امانت بیان شده است اما احکام خاص خیانت در امانت در مورد آن اعمال نمیشود مثلا قرار تامین بازداشت موقت در جرم موضوع ماده 673 الزامی نیست و تعلیق مجازات در آن امکان دارد.

این جرم واجد حیثیت عمومی است و با گذشت شاکی، تعقیب متهم و اجرای مجازات موقوف نخواهد شد.

مصادیق و نمونه ها

کسب اعتبار و شهرت کاذب با نوشتن مطالبی بر روی سفید امضا یا ایجاد مشکلات سیاسی و خانوادگی برای صاحب امضا با انجام این کار، موجب تحقق جرم موضوع این ماده میشود.