ماده ۶۸۲ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)

هر کس عالماً هر نوع اسناد یا او‌راق تجارتی و غیرتجارتی غیردو‌لتی را که اتلاف آنها موجب ضرر غیر است بسوزاند یا به هر نحو دیگر تلف کند به حبس از چهل و پنج روز تا یک سال محکوم خواهد شد.

توضیح واژگان

«اتلاف» در این ماده به معنی اخص آن یعنی تلف کردن بالمباشره نیست و اتلاف به تسبیب در صورت وجود رابطه علیت نیز مشمول این ماده قرار میگیرد.

مقصود از اسناد تجارتی به معنای اخص، اوراق خاصی است که برای پرداخت وجه به دیگری در یک زمان معین طبق مقررات قانون تجارت تنظیم شده و صادر کننده متعهد به آن خواهد بود.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

عنصر مادی این جرم، اتلاف یا سوزاندن است که معمولا به صورت فعل مادی مثبت رخ میدهد، هرچند ارتکاب آن از طریق ترک فعل نیز قابل تحقق است، با این وجود، نظر غالب دکترین برخلاف آن است.جرم موضوع این ماده، مقید است و تفاوتی ندارد که مرتکب «قصد اضرار» داشته باشد یا خیر، بنابراین اگر کسی سند متعلق به دیگری را پاره کند اما بتوان تکه های آن سند را بدون آنکه از اعتبارش کم شود، به هم الصاق کرد یا آن سند نسخه های دیگر نیز داشته باشد، عمل مرتکب مشمول این ماده نخواهد بود،با این وجود عنصر معنوی این جرم سوء نیت عام است و سوء نیت خاص شرط تحقق جرم نیست، بنابراین سوزاندن، پاره کردن و خراب کردن تمام سند، جعل نبوده و منطبق با این ماده قرار میگیرد.

همچنین اسناد مربوط به شهرداری ها و نهاد های عمومی غیر دولتی برخلاف اوراق تجارتی شرکت های دولتی مشمول این ماده قرار میگیرند.

جرم موضوع این ماده از جرائم قابل گذشت است.

رویه های قضایی

پاره کردن یا گم کردن اسناد مربوط به شخص طبق نظریه 7/4839-73/7/16 توسط صاحب آن، جرم نمیباشد که اطلاق آن با توجه به اینکه ممکن است شخص سند متعلق به خودش را عمدا و به قصد اضرار به غیر پاره کند (در ماده اشاره ای به این موضوع نشده و فقط قید اضرار به غیر آمده و در اینجا هم اضرار، محقق شده است) محل اشکال است.

انتقادات

مجازات تخریب یک سند غیر دولتی حداکثر 2 سال ولی مجازات تخریب یک سند دولتی حداکثر 10 سال است که بهتر بود بین اینها تناسبی برقرار میشد.