ماده ۱۰۲ قانون مجازات اسلامی

هرگاه متضررین از جرم، متعدد باشند تعقیب جزایی با شکایت هر یک از آنان شروع می‌شود ولی موقوفی تعقیب، رسیدگی و اجرای مجازات موکول به گذشت تمام کسانی است که شکایت کرده‌اند. تبصره ـ حق گذشت، به وراث قانونی متضرر از جرم، منتقل و در صورت گذشت همگی وراث حسب مورد تعقیب، رسیدگی یا اجرای مجازات موقوف می‌گردد.

توضیح واژگان

مقصود از متضرر از جرم کسی است که مستقیماً از وقوع جرم متضرر می‌شود.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

گذشت، حق متضرر از جرم است. افرادی که متضرر از جرم نیستند، حق شکایت کیفری ندارند حتی اگر از بستگان درجه یک فرد متضرر از جرم باشند. البته درخواست این افراد تحت عنوان "اعلام کننده جرم "در صورت وجود شرایط، قابل استماع و از جهات تعقیب و تحقیق مورد قبول در نظر گرفته می‌شود. هرچند عناوینی خاص مثل ولی قهری، وصی یا وکیل مستثنی هستند.در این باره گفتنی است که گذشت حق است و اصل در حقوق قابل انتقال بودن آنهاست مگر آنکه قائم به شخص صاحب حق باشند. مقررات تبصره این ماده نیز اطلاق دارد یعنی در تمام جرایم حق گذشت به وراث قانونی شاکی منتقل می‌شود، چه آن جرم جنبه مالی داشته باشد و چه نداشته باشد.همچنین چنانچه متضرر از جرم قبل از شکایت به مقامات قضایی اعلام گذشت کند، حق شکایت خود را از دست می‌دهد. در واقع با گذشت متضرر از جرم، تعقیب دعوای عمومی موقوف و مجازات ساقط می‌شود. مگر در مواردی که نظر شرعی چنین نباشد. پرواضح است که گذشت شاکی اثر شخصی دارد و تأثیری در حق شرکا و معاونان جرم نخواهد داشت.ضمناً گذشت قبل از وقوع جرم مؤثر نیست، زیرا افراد حق ندارند با تراضی بین خود، مقررات قانونی را نقض نمایند و اعتبار آن را مخدوش کنند.

رویه‌های قضایی

طبق رای شماره ۹–۱۳۰۶/۴/۴ دادگاه عالی انتظامی قضات"تعقیب امر جزایی که با گذشت مدعی خصوصی غیرقابل تعقیب است، در صورت گذشت شاکی تخلف است.

مواد مرتبط

ماده ۲۳ قانون مجازات اسلامی ۱۳۷۰