صغیر ممیز

ممیز در لغت، یعنی تشخیص دهنده، تمییز دهنده و جداسازنده، و شخصی را که نابالغ بوده؛ اما از قدرت تمییز برخوردار است؛ ممیز نامند. ممیز، وصفی است برای طفلی که قدرت تشخیص سود و زیان و خوب و بد را از یکدیگر دارد، بنابراین صغیر ممیز، به طفلی گویند که قدرت تشخیص خوب و بد، و زشت و زیبا را از یکدیگر داشته باشد؛ و به اجناس پیرامون خود و اعمال اشخاص و ارزش آنها، در حد ساده آشنایی دارد.

مواد مرتبط

• ماده ۱۲۱۲ قانون مدنی
• ماده ۲۱۲ قانون مدنی

معاملات صغیر ممیز

معاملات طفل ممیز، به سه دسته صحیح نظیر تملکات مجانی، باطل مانند تملیک رایگان و غیرنافذ مانند خرید کالا با پول، قابل تقسیم است، و به‌طور اساسی، معاملات طفل ممیز، غیرنافذ است و در مواردی نظیر تملکات رایگان، عقد صغیر ممیز، محمول به صحت است. صحت قراردادهای طفل ممیز با اذن یا اجازه سرپرست او، این امکان را برای وی ایجاد می‌نماید تا قبل از درک رشد؛ آمادگی‌ها و تجربه‌های لازم جهت ورود به زندگی اجتماعی را به دست آورد.

در قانون

مطابق ماده ۲۱۲ قانون مدنی: «معامله با اشخاصی که بالغ یا عاقل یا رشید نیستند به واسطهٔ عدم اهلیت باطل است.»

در فقه

• بنای عقلا، دلالت بر جواز معاملات خرد، توسط صبی ممیز دارد.

• منع نابالغ از معامله، موجب عسر و حرج در جامعه می‌گردد، حسب ظاهر، جهت رفع حرج، باید قائل به صحت معامله اجناس جزئی، توسط نابالغ بود.

• به دلالت عرف و عادت، در همه اعصار و مکان‌ها، معاملات صبی، صحیح است. در مورد معاملات صغیر ممیز، نسبت به اجناسی که خرد نیستند؛ حمل بر اعطای وکالت به صغیر شده؛ و در رابطه با معاملات خرد، طفل ممیز با اذن ولی، از طرف خود، عقد را جاری می‌نماید.
• اذن ولی در یک معامله خاص، دلالت بر مجاز بودن صبی ممیز، نسبت به معامله در سایر امور ندارد.

جستارهای وابسته

• اهلیت

• بلوغ

• حجر
• صغیر

• صغیر غیرممیز
• غیررشید
• مجنون