ماده ۳۰۶ قانون مدنی

ماده ۳۰۶ قانون مدنی: اگر کسی اموال غایب یا محجور و امثال آن‌ها را بدون اجازهٔ مالک یا کسی که حق اجازه دارد اداره کند باید حساب زمان تصدی خود را بدهد. در صورتی که تحصیل اجازه در موقع، مقدور بوده یا تأخیر در دخالت موجب ضرر نبوده‌است حق مطالبهٔ مخارج نخواهد داشت ولی اگر عدم دخالت یا تأخیر در دخالت موجب ضرر صاحب مال باشد دخالت‌کننده، مستحق اخذ مخارجی خواهد بود که برای اداره کردن لازم بوده‌است.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

مواد مرتبط

• ماده ۳۰۵ قانون مدنی
• ماده ۳۰۷ قانون مدنی

توضیح واژگان

«حجر» یعنی منع و جلوگیری.

به کسی که حق تصرف در اموالش را ندارد، «محجور» گویند.

مطالعات تطبیقی

این ماده، با تفاوت‌هایی بسیار، از ماده ۱۳۷۲ قانون مدنی فرانسه اقتباس گردیده‌است. در قانون مدنی جدید فرانسه در ماده 1301 اداره مال غیر تصریح شده است که بر اساس این قانون اداره مال غیر در قالب یک شبه عقد می باشد.

برخلاف حقوق ایران، اداره فضولی مال غیر، در رویه قضایی دادگاه‌های فرانسه، مهجور نبوده؛ و از جایگاه خاصی برخوردار است.

قبل از صدور رأی مشهور ۱۵ ژوئن ۱۹۸۲ فرانسه، اداره فضولی مال غیر، امری مذموم بوده؛ و به عنوان یکی از مصادیق دارا شدن ناعادلانه، محسوب می‌گردید.

برخلاف حقوق فرانسه و ایران، اداره فضولی مال غیر، در نظام حقوقی کامن لا، به‌طور مستقل پذیرفته نشده؛ و تعریف جداگانه ای به آن اختصاص داده نشده‌است، لیکن در موارد فوری و ضروری، می‌توان به نمایندگی از مالک، عملی را که اغلب حقوقی است؛ انجام داد.

نکات تفسیری دکترین ماده 306 قانون مدنی

اداره کننده مال غیر، حق مطالبه مخارج غیرضروری را از مالک ندارد.

نیازی نیست که اداره کننده مال غیر به نحو فضولی، مالک را بشناسد.

اگر پس از اداره فضولی مال غیر، مالک، اعمال مدیر فضولی را تنفیذ نماید؛ در این صورت رابطه آنان، تابع عقود وکالت و استیفا خواهد گردید.

در صورت جمع شرایط این ماده، اداره یا تعمیر مال توسط یکی از شرکا، در غیاب شریک دیگر، سالب حق رجوع به شریک غایب نخواهد بود.

مطالعات فقهی

سوابق فقهی

اگر شخصی، جهت نجات ملک و اموال دیگری از حریق، اقدام به از بین بردن برخی اموال وی نماید؛ به دلیل اینکه محسن بوده؛ ضامن اموال تلف شده نمی‌باشد.

نکات توصیفی هوش مصنوعی ماده 306 قانون مدنی

1. شخصی که بدون اجازه اموال غایب یا محجور را اداره می‌کند موظف به ارائه حساب است.
2. اگر امکان اخذ اجازه وجود داشته یا تأخیر مشکلی ایجاد نمی‌کرد، حق مطالبه هزینه‌ها را ندارد.
3. اگر عدم دخالت یا تأخیر باعث ضرر شود، مبلغی که برای مدیریت لازم بوده قابل مطالبه است.
4. اداره کردن باید به نفع مالک باشد تا هزینه‌ها قابل مطالبه باشند.
5. تأکید بر ضرورت حساب‌دهی در زمان تصدی دارد.
6. مفهوم "ضرر" نقشی کلیدی در تعیین حق مطالبه هزینه‌ها دارد.

رویه های قضایی

• نظریه شماره 7/1400/1358 مورخ 1401/03/09 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره شرایط شکلی دادخواست در اقامه ی دعوا به نمایندگی از طفل یا مولی علیه
• نظریه شماره 7/1402/503 مورخ 1402/09/22 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره رأی غیر قابل تجزیه پذیر

مصادیق و نمونه ها

اداره کننده مال غیر، نمی‌تواند هزینه‌های نقاشی و تزیین ملک را، که جهت نگهداری آن ضروری نبوده؛ از مالک مطالبه نماید.

پایان نامه و رساله های مرتبط

• ماهیت و مبنای حقوقی تعهدهای مدیر فضولی در رویه قضایی و حقوق موضوعه
• اداره ی فضولی مال غیر در حقوق ایران بارویکردی بر حقوق مصر
• اداره فضولی مال غیر در حقوق ایران و فرانسه

مقالات مرتبط

• جایگاه قاعدۀ داراشدن ناعادلانه یا استفادۀ بدون جهت در حقوق تجارت با تأکید بر رویۀ قضایی
• نظام مسئولیت مدنی در قانون مدنی ایران و فقه امامیه (خلأ قانون مدنی در زمینه مسئولیت مدنی)
• تأملی در: مفهوم، مبانی و اقسام تعهد
• توجیه فقهی ضمان مالک در اداره اضطراری مال غیر(فرض ماده ۳۰۶ قانون مدنی)
• تأثیر و حدود قاعده احسان در میزان مسئولیت مدیر مال غیر و بررسی تطبیقی با حقوق کامن‌لا
• بررسی پذیرش خطر در حقوق انگلیس با قاعدۀ اقدام در فقه و حقوق ایران
• اثرات غیبت غائب مفقود الاثر در اموال و حقوق خانوادگی
• اضطرار در حقوق‏ مسؤولیت ‏مدنی
• قانون حاکم بر شبه عقد در تعارض قوانین
• عناوین خاص موجب مسئولیت مدنی در قرآن
• بازخوانی وضعیت حقوقی اَیادی غیرِعدوان بر مال غیر
• حسن نیت فاعل فعل زیان بار
• درآمدی بر بازشناسی وکالت مطلق