ماده ۴۸۳ قانون مدنی

ماده ۴۸۳ قانون مدنی: اگر در مدت اجاره، عین مستأجره به واسطهٔ حادثه، کلاً یا بعضاً تلف شود اجاره از زمان تلف نسبت به مقدار تلف‌شده منفسخ می‌شود و در صورت تلف بعض آن، مستأجر حق دارد اجاره را نسبت به بقیه فسخ کند یا فقط مطالبهٔ تقلیل نسبی مال‌الاجاره نماید.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

مواد مرتبط

• ماده ۴۸۲ قانون مدنی
• ماده ۴۸۴ قانون مدنی
• ماده ۱۲۲۳ قانون مدنی

مطالعات تطبیقی

در حقوق فرانسه قاعده ای به نام «تقلیل بها» وجود دارد که در ماده ۱۲۲۳ قانون مدنی جدید تصریح گردیده است. بر اساس این قاعده درصورتی که متعهد تعهد خویش را به صورت ناقص انجام داده باشد، متعهد له می تواند با رعایت شرایطی تقلیل نسبی بها را از متعهد درخواست نماید و درصورت موافقت کتبی متعهد، تقلیل بها صورت خواهد گرفت. علیرغم آنکه این قاعده در حقوق ایران مورد پذیرش قرار نگرفته است، لیکن توانایی تقلیل نسبی مال الاجاره در راستای تلف بخشی از عین مستاجره برای مستاجر به نوعی در راستای قاعده تقلیل بها می باشد.

نکات تفسیری دکترین ماده 483 قانون مدنی

اگر در مدت اجاره، بعض عین مستأجره تلف گردد؛ در این صورت مستأجر می‌تواند عقد را فسخ نموده؛ یا آن بخش از مال الاجاره را که در مقابل بعض تلف شده قرار می‌گیرد، از موجر استرداد نماید.

هرگاه بعض عین مستأجره، به علت معیب بودن، فاقد قابلیت انتفاع بوده؛ یا اینکه استیفای از آن با سختی مواجه گردد؛ نظیر مرطوب بودن یکی از اتاق‌های خانه، که یا زندگی در آن ممکن نبوده؛ یا اینکه مغایر با اصول بهداشتی است؛ در این صورت مستأجر می‌تواند تقلیل اجاره بها را از موجر خواستار گردد؛ یا اینکه عقد را، نسبت به کل مورد اجاره فسخ نماید؛ زیرا چنین وضعیتی، نظیر تلف بعض عین مستأجره است.

سوابق و مستندات فقهی

سوابق و مستندات فقهی

اگر پس از انعقاد اجاره، مانعی در انتفاع از عین مستأجره به وجود آید؛ که به منزله تلف آن باشد؛ در این صورت اجاره باطل است؛ زیرا انتفاع از مورد اجاره، به نحوی که مورد توافق طرفین قرار گرفته؛ غیرممکن می‌باشد، مگر در مورد غصبی که پس از قبض صورت می‌پذیرد؛ که دیگر تعهدی بر ذمه موجر نیست تا بتوان برای مستأجر قائل به حق فسخ گردید.

نکات توصیفی هوش مصنوعی ماده 483 قانون مدنی

1. اگر عین مستأجره (محل یا مال اجاره‌شده) به صورت کلی یا جزئی تلف شود، اجاره‌نامه خود به خود منفسخ می‌شود.
2. منفسخ شدن قرارداد از زمان تلف‌شدن، به طور نسبی بر مقدار تلف شده تأثیر می‌گذارد.
3. در صورت تلف شدن بخشی از عین مستأجره، مستأجر می‌تواند قرارداد اجاره را نسبت به بخش باقی‌مانده فسخ کند.
4. مستأجر می‌تواند به جای فسخ، تقاضای تقلیل نسبی مال‌الاجاره (کرایه) نسبت به بخش تلف‌شده را ارائه دهد.
5. این ماده در مواردی که تلف ناشی از حادثه باشد، کاربرد دارد.
6. حق فسخ یا تقلیل مال‌الاجاره توسط مستأجر از زمان تلف شدن آغاز می‌شود.

رویه های قضایی

به موجب نظریه مشورتی شماره ۲۶۵۳ مورخه ۱۳۸۶/۴/۲۵ اداره حقوقی قوه قضاییه، در صورت تخریب مورد اجاره پیش از انقضای مدت و عدم تقصیر موجر در تخریب، عقد نسبت به باقیمانده مدت فسخ گردیده؛ و موجر مسئولیتی نخواهد داشت.

• نظریه شماره 7/99/402 مورخ 1399/06/03 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره معیوب بودن مورد اجاره

مقالات مرتبط

• بررسی تطبیقی بطلان قرارداد اجاره در باب تلف (اعم از عین و منافع) در حقوق ایران و فرانسه
• اندیشه‌های نو در «تئوری موازنه» و مقایسه آن با برخی از نظریه‌های فرانسوی
• آثار تلف عین مستاجره بر اماکن تجاری
• تأثیر ابطال گواهی اختراع در قراردادهای جذب فناوری
• انتقال بار میان وسایلِ حمل (ترانشیپمنت):بررسی اسباب و آثار آن در حقوق حمل‌ونقل
• لزوم تبعیت منفعت از ضمان؛ اقتضای مواد 387 و 558 قانون مدنی
• جایگاه و مبانی انفساخ در نظام حقوقی ایران