مسئولیت مدنی دولت در جبران خسارات ناشی از اشتباهات سیستمی ثبت املاک در حقوق ایران و انگلستان
مسئولیت مدنی دولت در جبران خسارات ناشی از اشتباهات سیستمی ثبت املاک در حقوق ایران و انگلستان نام مقاله ای از نسرین طباطبایی حصاری و سروش صفی زاده است که در شماره دوم (پاییز و زمستان) فصلنامه حقوق خصوصی دانشگاه تهران منتشر شده است.
چکیده
ثبت املاک به عنوان نظام تثبیت مالکیت‌های غیرمنقول همواره در معرض خطاهایی قرار دارد که اگر منتهی به ثبت اشتباه در دفتر املاک شود اشتباهات سیستمی را تشکیل می‌دهد و می‌تواند اشخاص ثالث را متضرر کند. در مقررات ثبت املاک 2002 انگلستان و اصلاحات بعدی آن، رژیم حقوقی ویژه‌ای در جبران خسارات ناشی از اشتباهات سیستمی به رسمیت شناخته است. لیکن در حقوق ایران حتی اصل مسئولیت دولت با تردید مواجه است. بر این اساس، این پرسش مطرح می‌شود که مسئولیت دولت در جبران خسارات ناشی از اشتباهات سیستمی ثبت املاک چه مبنایی دارد و رژیم حقوقی حاکم بر این مسئولیت مدنی در نظام ثبت املاک انگلستان و ایران به چه ترتیبی است. این پژوهش با رویکردی توصیفی‌ـ تحلیلی به این نتیجه رسید که مسئولیت دولت در این حوزه مبتنی بر نظریۀ تضمین در مسئولیت مدنی است. همچنین در حقوق انگلستان اصل بر جلوگیری از بطلان مالکیت ثبتی ولو به‌اشتباه است و متضررانِ از اشتباه حقِ مطالبۀ قیمت ملک را دارند؛ درحالی‌که بررسی حقوق ایران نشان می‌دهد مالک ثبتی در عمل چندان مورد حمایت نیست و متضرر از اشتباه سیستمی می‌تواند مستقیم علیه وی اقامۀ دعوا کند.
کلیدواژه ها
- اشتباهات سیستمی
- اصل تضمین
- ثبت املاک
- مسئولیت دولت
- نظریه ضمان