ماده 261 قانون امور حسبی

ماده ۲۶۱ قانون امور حسبی: وصی و هر یک از ورثه می‌توانند از دادگاه کتباً تصفیه ترکه را بخواهند.

توضیح واژگان

وصی: شخصی است که در ولایت بر مورد وصیت، نایب موصی می‌گردد.

ورثه: به کسی می‌گویند که درصورت برخورداری از شرایط ارث و مبری بودن از موانع ارث بری، ترکه میت به او انتقال می‌یابد.

تصفیه ترکه: یعنی تعیین دیون و حقوق بر عهده متوفی و پرداخت آن‌ها و خارج کردن مورد وصیت از ماترک.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

در قانون اشاره ای به این نشده‌است که آیا موصی له می‌تواند درخواست تصفیه ترکه را بکند یا خیر اما به نظر می‌رسد چنانچه سهم مشاع برای او وصیت شده باشد بتواند تصفیه ترکه را از دادگاه بخواهد زیرا وضعیت موصی له مزبور از نظر تحلیلی مانند وارث است. بر خلاف کسی که عین معین از ترکه به او وصیت شده باشد. اما طلبکار به هیچ وجه اجازه درخواست تصفیه ترکه داده نشده‌است.

رویه‌های قضایی

در نشست قضایی دادگستری بابلسر در آبان ۱۳۸۱ این مسئله مطرح شد که بین وصی و شخصی که مدعی است تنها ورثه متوفی است دعاوی کیفری طرح و وصی منکر انتساب نسبت مدعی توارث به موصی شده آیا امکان تقدیم دادخواست برای نفی نسب وجود دارد یا خیر؟ کمیسیون در این خصوص این گونه اظهار نظر کرده‌است که شخصی که مدعی است وارث منحصر به فرد متوفی است برای استیفای ماترک باید وفق مقررات قانون امور حسبی درخواست صدور گواهی انحصار وراثت از دادگاه نماید و در صورتی که متوفی وصیت کرده و وصی معین نموده باشد با توجه به مواد ۸۵۸ و ۶۱۹ و ۶۲۲ قانون مدنی از آنجا که وصی نسبت به اموالی که بر حسب وصیت در ید او باشد حکم امین را دارد و امین باید اموال را به اهلش برساند لذا در صورتی که وصی منکر وراثت مدعی وراثت باشد می‌تواند به درخواست او در زمینه تحصیل گواهی حصر وراثت اعتراض کند که از ملاک ماده ۳۶۹ قانون امور حسبی این مطلب استفاده می‌شود. موضوع نفی نسب که در سؤال مطروحه عنوان گردید، راجع به انکار نسب است که در این مورد فقط پدر و مادر ادعایی مدعی نسب می‌توانند به عنوان نفی ولد اقامه دعوا کنند و الا همین قدر که موصی به درخواست تصدیق انحصار وراثت اعتراض کند و دلایل اعتراض خود را هم ارائه نماید به تکلیف قانونی خود عمل کرده‌است.