حقوق بیمه

تعریف

ماده یک قانون بیمه مصوب 1316 عقد بیمه را این گونه تعریف می نماید:

«بیمه عقد است که به موجب آن یک طرف تعهد می کند که در ازای پرداخت وجهی یا وجوهی، از طرف دیگر، در صورت وقوع یا بروز حادثه، خسارت وارده بر او را جبران نموده یا وجه معینی بپردازد.» متعهد را بیمه گر، طرف تعهد را بیمه گذار و وجهی که بیمه گذار به بیمه گر می پردازد را حق بیمه و آنچه را که بیمه می شود، موضوع بیمه می گویند.

بر اساس آنچه از این تعریف استفاده می شود می توان گفت: بیمه عملی است که در ک طرف آن بیمه گر با قبول خطرها معین و بر پایه قواعد آمار و احتمالات، تعهد می نماید در مقابل دریافت وجهی به عنوان حق بیمه از بیمه گذار، در صورت وقوع حادثه و تحقق خطر تعین شده، خسارت وارده را جبران نماید.

از نظر حقوقی، قرارداد بیمه در زمره «عقود» به حساب می آید. بر اساس ماده 183 قانون مدنی «عقد» عبارت است از اینکه یک یا چند نفر در مقابل یک یا چند نفر دگر تعهد بر امری نمایند و مورد قبول آنها باشد. قرارداد بیمه نز با این مفهوم کاملا سازگار می باشد، هرچند در تعریف بیمه نیز قانون گذار آن را به عنوان عقد تصریح نموده است.

پیشینه حقوق بیمه

در ایران

در ایران، شرکت سهامی بیمه ی ایران با سرمایه اولیه 20/000/000 ریال در سال 1310 تاسیس گردید، قانون ثبت شرکت ها مصوب 1310 ماده 8 خود را به شرکت های بیمه ایرانی و خارجی تخصیص داده است. مقررات بیمه عمر در شهریور 1310 و قانون حق ثبت شرکت های بیمه و مقررات راجع به تنظیم قراردادهایی بیمه در آذر ماه همان سال به تصویب رسید و به دنبال آن مقررات بیمه بحری و نظام نامه ی موسسات بیمه در سال 1315 مورد تصویب قرار گرفت. بالاخره قانون بیمه ایران در 7/2/1316 در 36 ماده تصویب گردید. مقررات دیگری نیز راجع به قانون بيمه ى اجبارى، مسئوليت مدنى دارندگان وسائل نقليه موتورى زمينى در مقابل اشخاص ثالث مصوب ۱۳۴۷ و قانون تأسیس بیمه مرکزی ایران و بیمه‌گری مصوب ۱۳۵۰ و بالاخره اساسنامه شرکت سهامی بیمه‌ی ایران مصوب بهمن ۱۳۵۲ و ماده‌ی الحاقی ايران به سيستم بین‌المللی بیمه‌ی مسئولیت مدنی، وسائط نقلیه (کارت سبز) مصوب سال ۱۳۵۶ وضع گرديد.

يس از انقلاب اسلامى، شركت هاى بيمه به وسیله‌ی شورای انقلاب در تاریخ ۱۳۵۸/۴/۴ ملى اعلام شده و لايحه ى قانونى ملى شدن مؤسسات بيمه و مؤسسات اعتبارى نيز در تاريخ

1358/8/26 مورد تصویب قرار گرفت. ملاحظه مى شود كه با تصويب لايحه ى فوق كليه ى مؤسسات بيمه ى خصوصى, ملى اعلام گرديد و در حال حاضر فقط شركت سهامى بيمه ايران به عنوان بيمه ى مهم دولتي و نمايندگى هاى خارجى كه در ايران مي باشند به كار خود ادامه مى دهند.

لازم به تذكر است كه قانون اساسى جمهورى اسلامى ایران اصول ۳، ،۲۱ ۲۹ و ۴۴ خود را به مسئله‌ی بيمه اختصاص داده است.

منابع حقوق بیمه

منابع حقوق بیمه در ایران عبارتند از:

1- قانون بیمه مصوب 1316

2- قانون اساسی ج.ا.ا ( اصول 3، 12، 21، 29)

3- قانون تجارت (ماده 2 بند9)

4- قانون مسئولیت مدنی

5- قانون تاسیس بیمه مرکزی ایران و بیمه گری

6- قانون بیمه اجباری وسایل نقلیه موتوری (بیمه شخص ثالث)

7- لایحه بیمه های تجاری

8- آیین نامه ها و مصوبات شورای عالی بیمه، رویه ها

، عرف، دکترین