قائم مقام

قائم مقام در لغت به مفهوم جانشین و نائب می‌باشد. قائم مقام نه طرفین عقد است و نه نماینده آن‌ها، بلکه شخص ثالثی است که به سبب انتقال حقی از جانب یکی از طرفین به وی، جانشین طرف اصلی می‌گردد و اجرای مفاد قرارداد به عهدهٔ وی خواهد بود. به عبارت دیگر قائم مقام کسی است که حق یا تکلیف و تعهد به سبب عقد یا ایقاع یا واقعهٔ حقوقی مانند ارث به او منتقل می‌شود. همچنین در تعریفی دیگر گفته شده: شخصی است که به واسطه انتقال حقی از دارایی غیر به او نسبت به آن حق پیشین جانشین غیر می‌شود.» مانند قائم مقامی وراث نسبت به دارای متوفی

مفهوم قائم مقام

قائم‌مقامی یک وضعیت حقوقی است که بین دو شخص، یا دو مال ایجاد می‌شود و بر مبنای آن، شخصی جانشین حقوقی شخص دیگر می‌شود (قائم‌مقامی شخصی)، یا مالی در وضعیت حقوقی مال دیگر قرار می‌گیرد (قائم‌مقامی عینی). در هر قائم‌مقامی پای دو شخص، یا دو مال در میان است؛ شخص جانشین که در اصطلاح «قائم‌مقام» و شخص جانشین شده که «اصیل» نامیده می‌شود. بر این اساس می‌توان قائم‌مقام را این‌گونه تعریف کرد:

قائم مقام، یک شخص، یا یک مال است که نسبت به وضعیت حقوقی که یک شخص، یا مال دیگر دارد، جانشین آن می‌شود.

این تعریف، جامع است و شامل انواع آن، یعنی قائم‌مقامی شخصی و عینی می‌شود. به‌علاوه انواع قائم‌مقامی شخصی (قائم‌مقامی عام و خاص) را در بر می‌گیرد، زیرا قدر مشترک همه آن‌ها، جانشینی یک شخص به‌جای شخص دیگر (قائم‌مقامی شخصی)، یا یک مال به‌جای مال دیگر (قائم‌مقامی عینی) است.

مواد مرتبط

• ماده ۲ قانون اجرای احکام مدنی
• ماده ۲ قانون آیین دادرسی مدنی
• ماده ۱۴۶ قانون ثبت اسناد و املاک