ابعاد فقهی و حقوقی استقلال مالی زوجه در حقوق ایران و افغانستان
 | |
| عنوان | ابعاد فقهی و حقوقی استقلال مالی زوجه در حقوق ایران و افغانستان |
|---|---|
| رشته | حقوق خصوصی |
| دانشجو | شیما ناصری |
| استاد راهنما | حسین ناصری مقدم |
| استاد مشاور | علی ساعت چی |
| مقطع | کارشناسی ارشد |
| سال دفاع | ۱۴۰۱ |
| دانشگاه | دانشگاه فردوسی مشهد |
ابعاد فقهی و حقوقی استقلال مالی زوجه در حقوق ایران و افغانستان عنوان پایان نامه ای است که توسط شیما ناصری، با راهنمایی حسین ناصری مقدم و با مشاوره علی ساعت چی در سال ۱۴۰۱ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه فردوسی مشهد دفاع گردید.
چکیده
یکی از موضوعات مهم در خصوص روابط مالی زوجین، موضوع استقلال مالی زوجه است. استقلال مالی به این معنا است که شخص افزون بر صحت تملک، بتواند انواع تصرفات مالی را بدون نیاز به اذن یا استجازه فردی دیگر، در اموال خود انجام دهد. نظام های حقوقی در طول تاریخ، رویکردهای متفاوتی در برابر این مسیله، اتخاذ کرده اند. در بسیاری از اقوام و ممالک، زوجه پس از ازدواج، استقلال مالی خود را از دست داده و زمام اموال او به عهده شوهر در می آمد. اما شریعت اسلام و به تبع آن، فقه اسلامی با استناد به ادله فراوان از جمله لیس للانسان الا ما سعی ، للنسآء نصیب مما اکتسبن و الناس مسلطون علی اموالهم ، ضمن احترام به حقوق مالی زوجه، او را نسبت به حقوق و تصرفات مالی خود، مستقل شناخته اند. نکته ای که با این رویکرد در تعارض است، محدودیت هایی است که در فقه برای زوجه پس از ازدواج حاصل می شود که ممکن است مانعی در موضوع استقلال مالی او به شمار آید. حق انتخاب شغل و تکسب در پاره ای موارد با حقوق زوج در تزاحم است که می تواند استقلال مالی زوجه را مخدوش نماید. بنا بر ماده ۱۱۱۸ قانون مدنی جمهوری اسلامی ایران هیچ محدودیتی در تصرفات مالی زوجه وجود ندارد و تمام دارایی های قانونی او مانند ارث، مهر، نفقه و درآمد حاصل از انجام کار و حرفه متعلق به شخص خود زن است. همچنین در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و افغانستان همچنان زنان مانند مردان از تمام حقوق و امتیازات یکسان و مساوی برخوردارند و می توانند در تمام تصدی های دولتی و خصوصی اشتغال داشته باشند و برای کار مساوی مزد مساوی هم در یافت نماید. در این تحقیق که به شیوه تحلیلی توصیفی و با ابزار گردآوری اسنادی انجام شده، تلاش گردیده تا از منابع معتبر و موثق فقهی اعم از فقهای اهل سنت و فقهای امامیه استفاده و مواد قانون مدنی هر دو کشور ایران و افغانستان و سایر مواد مرتبط و لازم گرد آوری شود.
ساختار و فهرست پایان نامه
عنوان صفحه مقدمه
بیان مسیله و تبیین موضوع
سوالات اصلی تحقیق
فرضیه های تحقیق
ادبیات و پیشینه تحقیق
اهداف تحقیق
روش تحقیق
فصل اول: کلیات و مفاهیم
مبحث اول: تعریف واژه ها و اصطلاحات
گفتار اول: تعاریف
بند اول
الف: استقلال
ب: تمتع
ج: اذن
د: اجازه
ه: تمکین
بند دوم
الف: تعریف تصرف
ب: تصرف در قوانین دیگر
گفتار دوم: اسباب تحصیل دارایی زوجه
بند اول
الف: ارث
ب: ارث درقانون مدنی ایران
ج: ارث بردن زوجین از یکدیگر
۱) عقد نکاح دایم
۲) فوت در زمان زوجیت
بند دوم
الف: ارث در قانون مدنی افغانستان
ب: ارث بردن زوجین از یکدیگر در قانون مدنی افغانستان
گفتار سوم: مهر
بند اول
الف: تعریف مهر
ب: مهر در قانون مدنی ایران
ج: مهردرقانون مدنی افغانستان
گفتار چهارم نفقه
بند اول
الف: تعریف نفقه
ب: جایگاه نفقه در قانون مدنی ایران
بند دوم
الف: نفقه در قانون مدنی افغانستان
ب: شرایط استحقاق نفقه در حقوق افغانستان
گفتار پنجم: درآمدهای شغلی (اجرت کار)
بند اول
الف: حق اشتغال
ب: حق اشتغال در حقوق ایران
ج: حق اشتغال زن (زوجه) در حقوق افغانستان
بند دوم
الف: حق سرپرستی خانواده در حقوق ایران
ب: حق سرپرستی خانواده در حقوق افغانستان
مبحث دوم: چیستی استقلال مالی (اقتصادی) زوجه
گفتار اول: مفهوم استقلال اقتصادی
بند اول
الف: استقلال اقتصادی
ب: حقوق مالی زوجه درفقه اسلامی
بند دوم:
الف: استقلال مالی زوجه در حقوق ایران
ب: استقلال مالی (اهلیت تمتع)
گفتار دوم: استقلال مالی زوجه و صلاحیت تملک در حقوق افغانستان ۵۰ بند اول ۵۰ الف: در قانون اساسی ۵۰ ب: در قانون مدنی
فصل دوم: ابعاد فقهی استقلال مالی زوجه
مبحث اول: فقه امامیه
گفتار اول: دلایل قرآنی
بند اول
الف: تفسیر (محسن قرآیتی)
ب: تفسیر اثنیعشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)
بند دوم
الف: قاعده عموم
ب روایت دیگر
گفتار دوم: فقهای متقدمین و متاخرین امامی
بند اول
الف: کلینی
ب: حر عاملی
بند دوم
الف: اردبیلی
ب: علامه مجلسی
بند سوم
الف: مکارم شیرازی
ب: استفتاءات امام
ج: حسنی طهرانی
د: علی اکبر سفی
بند چهارم
الف: نظریه خدمت زن به شوهر در آیات
ب: نظریه خدمت زن به شوهر در روایات
محبث دوم: استقلال مالی زوجه در فقه حنفی
گفتار اول: دلایل قرآنی و احادیث
بند اول
الف: تفسیر طبری از آیه
۷۰ ب: تفسیر مکی
ج: تفسیر المقدم
د: تفسیر سمعانی
ه: تفسیر قطب راوندی
بند دوم
الف: نسایی
ب: ابو داود
ج: ابن ماجه
د: ابن حنبل
ه: امام بخاری
گفتار دوم: نظریات فقهای متقدمین
بند اول
الف: السغدی
ب: احمد قدروی
ج: بدرالدین عینی
د: سمرقندی
ه: احمد حصاص
ز: سرخسی
ح: جماالدین منیجی
بند دوم
الف: فقهای متاخرین و معاصرین
ب: زحیلی
ج: دارالافتاء
نتیجه
فهرست منابع
کلیدواژه ها
- استقلال مالی زوجه
- حقوق زنان