امکان‌سنجی اعطای حق دادخواهی به اتباع بیگانه در دیوان عدالت اداری
 | |
| عنوان | حق دادخواهی، قانون اساسی، اتباع بیگانه، حق دادرسی عادلانه، دیوان عدالت اداری |
|---|---|
| نویسنده | سید احمد حبیب نژاد مهدی زارع |
| محور موضوعی | حقوق اداری |
| سال نشر | ۱۴۰۳ |
| منتشر شده در | نشریه حقوق اداری |
| دوره | ۱۱ |
| شماره | ۳۷ |
| دانلود مقاله | دانلود از سایت نشریه |
امکان‌سنجی اعطای حق دادخواهی به اتباع بیگانه در دیوان عدالت اداری عنوان مقاله ای از سید احمد حبیب نژاد و مهدی زارع است که در اردیبهشت 1403 و شمارۀ 37 فصلنماه حقوق اداری منتشر شده است.
چکیده
در اصل 173 قانون اساسی، حق دادخواهی برای «مردم» در دیوان عدالت اداری تصریح شده است. بدینگونه که قانونگذار اساسی با بنا نمودن دیوان عدالت اداری، ابزاری جهت احقاق حق مردم از دولت را طراحی نموده است. با تدقیق در تقابل واژه دولت و مردم در این اصل، میتوان چنین برداشت نمود که قانونگذار اساسی سعی نموده است که با عمومیت و اطلاق لفظ مردم در برابر دولت به گونه ای مرزهای مفهومی مردم را تعریف نماید. اما از آنجا که شماری از افراد ساکن در کشور از تابعیت ایرانی برخوردار نیستند اما با دولت تعاملات روزمره دارند و در مواردی به ناچار نیازمند احقاق هستند، این پرسش مطرح است که آیا اتباع بیگانه در دایره مفهومی مردم قرار میگیرند و از حقوق مندرج در اصل 173 قانون اساسی برخوردار هستند؟
با توجه به مباحث مطرح شده در این نوشتار و با تحلیل اسناد بین المللی و تحلیل قانونی اصول قانون اساسی و قوانین عادی و همچنین رویه دیوان عدالت اداری رهیافت این پژوهش بر این اساس بیان میشود که هرچند اولاً هیچ یک از قوانین داخلی حق دادرسی عادلانه در دادگاه اختصاصی اداری و امکان تقدیم دادخواست اتباع بیگانه در دیوان عدالت اداری را سلب نکرده است و ثانیاً با توجه به اصل احترازیت قیود و اصل قرینه حکمت در اصول فقه، که دلالت بر اطلاق کلمه «مردم» بر اتباع بیگانه نیز مینماید با اینحال برای رفع ابهام در این موضوع باید در نظر گرفتن مصالح عمومی و امنیت ملی، هنجاری مشخص و شفاف وضع گردد. البته درعمل و با توجه به بند الف ماده 18 قانون آئین دادرسی دیوان عدالت اداری که درج کد ملی را در تقدیم دادخواست به دیوان ضروری انگاشته است مانعی جدی در جهت دریافت دادخواست اتباع وجود دارد.