بررسی شرط ضمان امین در عقد اجاره و عاریه

عنوان	بررسی شرط ضمان امین در عقد اجاره و عاریه
رشته	حقوق خصوصی
دانشجو	قادر کیومرثی
استاد راهنما	محمدرضا شرافت پیما
مقطع	کارشناسی ارشد
سال دفاع	۱۳۹۸
دانشگاه	دانشگاه آزاد اسلامی واحد بندر انزلی

بررسی شرط ضمان امین در عقد اجاره و عاریه عنوان پایان نامه ای است که توسط قادر کیومرثی، با راهنمایی محمدرضا شرافت پیما در سال ۱۳۹۸ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد بندر انزلی دفاع گردید.

چکیده

یکی از موارد مهم مورد بحث در حقوق که هنوز در میان فقها و حقوقدانان توافق کاملی در این زمینه وجود ندارد شرط ضمان امین در عقود می باشد . از انواع مهم عقود می توان به عقد اجاره و عقد عاریه اشاره نمود. مسیله اساسی در این پژوهش این است که آیا شرط ضمان در عقد اجاره و عاریه صحیح است یا شرط عدم ضمان و تفاوت های عقد اجاره با عقد عاریه از نظر شرط ضمان یا عدم ضمان چیست؟ لذا هدف از انجام این پژوهش بررسی و شناخت بطلان یا صحیح بودن شرط ضمان یا عدم ضمان امین در عقود اجاره و عاریه از منظر فقه و حقوق می باشد. نتایج پژوهش بیانگر این است که شرط ضمان مستاجر صحیح است زیرا اولا شروط ضمن عقد صحیح می باشد و عقلا (سیره عقلا) و عرفا (عرف حاکم) باطل دانستن شرط ضمان مستاجر مقابله با عرف عقلا می باشد. و ثانیا شرط ضمان در عقد اجاره با اقتضای ذات عقد اجاره منافاتی ندارد زیرا اقتضای ذات عقد اجاره امین قراردادن یکی از طرفین عقد نیست بلکه تملیک معوض منافع می باشد و امین قراردادن مستاجر مقتضای اطلاق عقد بوده که به وسیله شرط در ضمن عقد و حتی توافقی جداگانه و مستقل قابل تغییر است . پس بر این اساس می توان گفت که شرط ضمان در عقد اجاره صحیح است. همچنین با توجه به تصریح ماده ۶۴۲ قانون مدنی اگر در عقد عاریه بر مستعیر شرط ضمان شده باشد مسیول هر کسر و نقصانی خواهد بود اگر چه مربوط به عمل او نباشد. زیرا در عقد عاریه هدف اساسی انتفاع مستعیر از مورد عاریه است و لذا عدم ضمان مستعیر معقول و قابل قبول نیست و اگر چه در عقد عاریه اصل بر عدم ضمان مستعیر است ولی اگر شرط ضمان شده باشد صحیح است و برخلاف مقتضای عقد نیست . همچنین در عقد عاریه طلا و نقره مستعیر در برابر معیر ضامن است حتی اگر مورد عاریه بدون تعدی و تفریط او تلف گردند و در این عقد به غیر از طلا و نقره با وجود امین بودن مستعیر شرط ضمان بر او صحیح و نافذ است.

ساختار و فهرست پایان نامه

فهرست مطالب عنوان صفحه چکیده ۱ مقدمه ۲ الف: بیان مسیله ۳ ب: اهمیت و ضرورت تحقیق ۶ ج: پیشینه تحقیق ۶ د: سیوالات تحقیق ۸ ه–: فرضیات تحقیق ۹ و: اهداف تحقیق ۹ ز: روش تحقیق ۱۰ ح: نوآوری تحقیق ۱۰ ط: ساختار پژوهش ۱۰ فصل اول : کلیات تحقیق ۱۱ ۱–۱ : تعریف مفاهیم ۱۲ ۱–۱–۱ : مفهوم شرط ۱۲ ۱–۱–۲ : مفهوم عقد ۱۳ ۱–۱–۳ :مفهوم تعهد ۱۴ ۱–۱–۴ : مفهوم امین ۱۴ ۱–۱–۵ : مفهوم شرط ضمن عقد ۱۴ ۱–۱–۶ مفهوم شرط ضمان ۱۵ ۱–۱–۷ : مفهوم عقد اجاره ۱۵ ۱–۱–۸ : مفهوم عقد عاریه ۱۵ ۱–۱–۹ : مفهوم قرارداد ۱۶ ۱–۱–۱۰:مفهوم معامله ۱۶ ۱–۲: انواع شرط ۱۶ ۱–۲–۱ : انواع شرط از نظر استقلال یا وابستگی ۱۷ ۱–۲–۱–۱: شروط ضمن عقد ۱۷ ۱–۲–۱–۱–۱: شروط صحیح ۱۷ ۱–۲–۱–۱–۲ : شروط باطل و غیر مبطل ۱۷ ۱–۲–۱–۲ : شروط ابتدایی ۱۸ ۱–۲–۱–۳ : شروط الحاقی ۱۹ ۱–۲–۲ : شروط نتیجه ۱۹ ۱–۳: انواع ضمان و شرط ضمان امین ۲۱ ۱–۳–۱: انواع ضمان ۲۱ ۱–۳–۱–۱: ضمان عقدی یا قصدی ۲۲ ۱–۳–۱–۲ : ضمان قهری ۲۲ ۱–۳–۱–۳ : ضمان جعلی ( مسمی ) ۲۲ ۱–۳–۱–۴ : ضمان واقعی ۲۲ ۱–۳–۲ : انواع شرط ضمان امین ۲۲ ۱–۳–۲–۱: شرط ضمان امین به صورت شرط نتیجه ۲۳ ۱–۳–۲–۲ : شرط ضمان امین به صورت شرط فعل ۲۳ ۱–۴: انواع عقود امانی ۲۳ ۱–۴–۱ : عقود امانی مضمونه ۲۴ ۱–۴–۱–۱ : ضمان بالعرض در عقود امانی مضمونه ۲۴ ۱–۴–۱–۲ : ضمان بالاصاله در عقود امانی مضمونه ۲۵ ۱–۴–۲ : عقود امانی غیر مضمونه ۲۵ ۱–۵ : مسقطات ضمان ۲۶ ۱–۵–۱ : قاعده احسان ۲۶ ۱–۵–۲ : قاعده استیمان ۲۶ ۱–۵–۳ : قاعده اقدام ۲۷ ۱–۵–۴ : قوه قهریه ۲۷ ۱–۵–۵ : شرط عدم مسیولیت ۲۸ ۱–۵–۶ : دفاع مشروع ۲۸ ۱–۶ : مسیولیت و انواع آن از نظر فقه و حقوق ۲۸ ۱–۶–۱ : شرایط ایجاد مسیولیت قراردادی ۲۹ ۱–۶–۱–۱ : وجود ضرر ۳۰ ۱–۶–۱–۲ : وجود قرارداد بین زیان دیده و فاعل زیان آور ۳۰

–۶–۱–۳ : رابطه سببیت بین خسارت و تخلف از تعهد ۳۰ ۱–۶–۱–۴ : تصریح به جبران خسارت در عقد ۳۱

–۶–۲ : قاعده مسیولیت متصرف مال غیر ۳۱ ۱–۶–۲–۱ : شمول قاعده مسیولیت مال غیر ۳۱ ۱–۶–۲–۲ : نقش قرارداد در مسیولیت ۳۲ ۱–۶–۲–۲–۱ : شرط افزایش مسیولیت ۳۲ ۱–۶–۲–۲–۲ : استثناء کننده مسیولیت ۳۳ فصل دوم : احکام شرط ضمان امین در عقد اجاره و عاریه و مبانی آن ۳۵ ۲–۱ : نظریه های مربوط به شرط ضمان امین ۳۶ ۲–۱–۱ : نظریه بطلان شرط ضمان امین ۳۶ ۲–۱–۱–۱ : عدم شمول عموم دلیل شرط و دلیل ضمان نسبت به شرط ضمان ۳۶ ۲–۱–۱–۲ : منافات شرط ضمان امین با مقتضای عقد و امانت ۳۸ ۲–۱–۱–۳: عدم مشروعیت شرط ضمان امین ۳۹

–۱–۱–۴ : عدم عقلانیت شرط ضمان امین ۴۰ ۲–۱–۲ : نظریه صحت شرط ضمان امین ۴۱ ۲–۱–۲–۱ : شمول عموم دلیل شرط نسبت به شرط ضمان امین ۴۱ ۲–۱–۲–۲ : بنا و روش عقلاء

۲–۱–۲–۳ : تایید روایات اسلامی ۴۲

–۱–۲–۴ : اصل صحت در قراردادها ۴۴ ۲–۱–۲–۵ : اصل آزادی قراردادها

۲–۱–۲–۶ :عدم مغایرت شرط ضمان امین با ذات عقد ۴۵ ۲–۱–۲–۷ :عدم بطلان شرط ضمان امین از نظر قانون مدنی ۴۶ ۲–۲ : ایادی امین ، آثار و جایگاه آن در عقود ۴۶ ۲–۲–۱ : ایادی امین ۴۶ ۲–۲–۲ : تقسیمات امانت به اعتبار منشاء اذن ۴۷ ۲–۲–۲–۱ : امانت شرعی ۴۷ ۲–۲–۲–۲ : امانت مالکی یا قراردادی ۴۸ ۲–۲–۳ : تاثیر نوع امانت در شرط ضمان ۴۸ ۲–۲

جایگاه امین در عقود ۴۹ ۲–۲–۵ : اشکالات قاعده عدم ضمان امین ۵۱ ۲–۲–۶ : مستندات عدم تعهد امین ۵۲ ۲–۲–۷ : تعدی و تفریط امین و نحوه اثبات آن ۵۳ ۲–۳ : مسیولیت ها ، حدود و نحوه شرط در شرط ضمان امین ۵۵ ۲–۳–۱ : مسیولیت ها و حدود شرط ضمان امین ۵۵ ۲–۳–۱–۱: مسیولیت امین در صورت تلف مال امانی ۵۶ ۲–۳–۱–۱–۱: تلف مال بر اثر فعل امین ۵۶ ۲–۳–۱–۱ –۲:تلف مال بر اثر فعل شخص ثالث ۵۷ ۲–۳–۲ : مسیولیت امین در صورت نقص و عیب مال امانی ۵۷ ۲–۳–۳ : مسیولیت امین در صورت عدم امکان رد مال امانی ۵۸ ۲–۳–۴ : حدود شرط ضمان امین ۵۹ فصل سوم : آثار و ضمانت اجرای شرط ضمان امین در عقود اجاره و عاریه ۶۱ ۳–۱ : کلیات مربوط به عقد اجاره ۶۲ ۳–۲ : شرط ضمان مستاجر نسبت به عین مستاجره ۶۳ ۳–۳ : صحت اشتراط ضمان در عقد اجاره ۶۵ ۳–۳–۱ : اصل صحت شرط ۶۵ ۳–۳–۲ : اطلاقات و عمومات ادله ۶۵ ۳–۴ : دلایل و استدلالات مبنی بر عدم ضمان مستاجر ۶۶ ۳–۴–۱ : مخالفت شرط ضمان مستاجر با شرع ۶۶ ۳–۴–۲ : مخالفت شرط ضمان مستاجر با مقتضای عقد ۶۸ ۳–۴–۳ : قاعده عدم ضمان امین ۷۰ ۳–۵ : برآیند دیدگاه ها و نظریه برگزیده درباره شرط ضمان مستاجر ۷۰ ۳–۶ : حقوق و تکالیف طرفین در عقد عاریه ۷۳ ۳–۶–۱ : تکالیف و مسیولیت های معیر ۷۴ ۳–۶–۱–۱ : مسیولیت های معیر ۷۴ ۳–۶–۱–۲ : تکالیف معیر ۷۴ ۳–۶–۲ : ید امانی و شرط ضمان مستعیر ۷۵ ۳–۶–۳ : اسباب ضمان در عاریه ۷۶ ۳–۶–۴ : دلایل وضع عاریه به شرط ضمان مستعیر ۷۸ ۳–۶–۴–۱: نفع مستعیر و عدم انتفاع معیر ۷۸ ۳–۶–۴–۲: امانتی بودن مالکیت عاریه ۷۹ ۳–۶–۴–۳:اجماع فقها و حقوقدانان ۷۹ ۳–۶–۴–۴: تایید روایات اسلامی ۷۹ ۳–۶–۵ : برآیند دیدگاه ها و نظریه برگزیده پیرامون شرط ضمان مستعیر ۸۰ ۳–۷ : آثار شرط ضمان امین در عقود اجاره و عاریه ۸۱ ۳–۷–۱ : آثار اعتبار شرط ضمان امین ۸۱ ۳–۷–۱–۱ : آثار اعتبار شرط ضمان امین نسبت به طرفین قرارداد ۸۲ ۳–۷–۱–۲ : آثار اعتبار شرط ضمان امین نسبت به اشخاص ثالث ۸۳ ۳–۷–۲ : آثار بطلان شرط ضمان امین ۸۴ ۳–۷–۲–۱ : تطبیق شرط ضمان امین با شروط باطل غیر مبطل عقد ۸۵ ۳–۷–۲–۲ : تطبیق شرط ضمان امین با شروط باطل مبطل عقد ۸۵ ۳–۷–۲–۳ : اثر اسقاط شرط ضمان در عقد ۸۶ ۳–۷–۳ : آثار شرط ضمان بر خسارت ۸۶ ۳–۷–۳–۱ : آثار شرط ضمان بر خسارت ناشی از قوه قهریه

کلیدواژه ها

• عقد اجاره
• شرط ضمان