بررسی فقهی ـ حقوقیِ مباهته رسانهای
 | |
| عنوان | بررسی فقهی ـ حقوقیِ مباهته رسانهای |
|---|---|
| نویسنده | علیمراد حیدری |
| محور موضوعی | حقوق کیفری حقوق ارتباطات فقه |
| سال نشر | ۱۳۹۴ |
| منتشر شده در | نشریه حقوق اسلامی |
| دوره | ۱۲ |
| شماره | ۴۷ |
| دانلود مقاله | دانلود از سایت نشریه |
بررسی فقهی ـ حقوقیِ مباهته رسانهای عنوان مقاله ای از علی مراد حیدری است که در اسفند 1394 و در شماره 47 فصلنامه حقوق اسلامی منتشر شده است.
چکیده
مباهته اصطلاحی فقهی است که از عبارت «باهِتوهُم» در روایت منقول از پیامبر اکرم گرفته شده است. از حیث فقهی برخی آن را به معنای «تهمت زدن» دانستهاند و با استناد به آن حکم به جواز بهتان و دروغبستن به اهل بدعت دادهاند ولی بعضی دیگر آن را به معنای «استدلال محکم و مبهوت کننده» دانسته و در نتیجه حکم به عدم جواز «بهتان» به اهل بدعت دادهاند. پرسش این است که آیا مباهته مستنبط از روایت، به معنای استدلال محکم و اعجاب انگیز است و یا بهتانزدن به اهل بدعت؟ و به فرض جواز فقهی بهتانزدن به اهل بدعت از باب مصلحت، آیا مصلحت ادعایی در عصر تبادل اطلاعات و فعالیتهای رسانهای که دارای ویژگی اقناع کنندگی، گستردگی دامنه و نفوذ، شفاف سازی و در عین حال قابلیت استفاده ابزاری است نیز وجود دارد یا خیر؟ و آیا در نظام حقوق رسانهای مبتنی بر قوانین موضوعه نیز چنین امری مجاز است یا خیر؟باور این است که ملاک فقهی قائلین جواز بهتان به اهل بدعت، «مصلحت» ایجاد تنفر و دور کردن مردم از پیروی بدعتگذاران بوده، لکن در حال حاضر «تبدّل ملاک» حاصل شده و بهتانزدن به اهل بدعت نه تنها محقِّق چنین مصلحتی نیست، بلکه آشکارشدن دروغ زمینه مظلوم نمایی و تبلیغ به سود بدعتگذاران را فراهم میکند و «مفسده» وهن اسلام و بیاعتمادی به مسلمین را در پی دارد. در بعد حقوقی، حکومت عهده دار اجرای احکام حدود و تعزیرات است و نظر به اصل قانونیبودن جرم و مجازات و عدم جرم انگاری مصادیق بدعت، بدعتگذاربودن شاکی، سبب اباحه یا عذر قانونی معافیت بهتان زننده نیست.