بررسی مسیولیت مدنی محجورین در مواد 1215 و 1216 قانون مدنی
 | |
| عنوان | بررسی مسیولیت مدنی محجورین در مواد ۱۲۱۵ و ۱۲۱۶ قانون مدنی |
|---|---|
| رشته | حقوق خصوصی |
| دانشجو | مرضیه سیف الهی بخشایش |
| استاد راهنما | سیدمحمدتقی علوی |
| استاد مشاور | ابراهیم شعاریان ستاری |
| مقطع | کارشناسی ارشد |
| سال دفاع | ۱۳۹۰ |
| دانشگاه | دانشگاه تبریز |
بررسی مسیولیت مدنی محجورین در مواد ۱۲۱۵ و ۱۲۱۶ قانون مدنی عنوان پایان نامه ای است که توسط مرضیه سیف الهی بخشایش، با راهنمایی سیدمحمدتقی علوی و با مشاوره ابراهیم شعاریان ستاری در سال ۱۳۹۰ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه تبریز دفاع گردید.
چکیده
به یقین یکی از برنامه های حقوقی دین مبین اسلام برای تنظیم روابط اجتماعی انسانها ممنوع کردن اضرار به دیگران و تاکید بر زندگی بی ضرر است. در قرآن و سنت به این قاعده و تکلیف انسانها بسیار تاکید شده و اضرار به خود و دیگران ممنوع گردیده است و مسیولیت مدنی مفهومی است که با ورود ضرر و حصول زیان معنا پیدا می کند. در پایان نامه حاضر سعی شده با مطالعه منابع فقهی و حقوقی ذیربط، موضوع مسوولیت مدنی محجورین در چهار فصل به شرح ذیل بیان شود: در فصل اول به اختصار از کلیاتی بحث نمودیم که جهت ورود به بحث اصلی و بررسی عمیق آن لازم و ضروری می نمود. این کلیات با عنوان مفهوم مسیولیت مدنی محجورین که خود شامل مسیولیت مدنی و انواع آن، محجورین و انواع آن و عوامل رفع حجر از دیدگاه فقه می باشد در بحث انواع محجورین مباحثی مانند، صغیر و اقسام آن، مجنون و اقسام آن، غیررشید، سفیه و ورشکسته مورد بررسی قرار گرفته است. پس از کلیات، در فصل دوم، شرایط تحقق مسیولیت مدنی محجورین مطرح گردیده است. در این فصل، در جستجوی یافتن پاسخ این سوال هستیم که آیا مبانی نظری مسوولیت مدنی محجورین می تواند نظریه تقصیر، نظریه خطر، نظریه تضمین حق یا نظریه های مختلط باشد؟ و یا اینکه دارای مبنای دیگری است؟ و در صورت بودن هر یک از نظریه های فوق کدام یک بر دیگری تفوق دارد و می تواند به عنوان پایه و اساس مطالعات حقوقی در موضوع مورد نظر قرار گیرد. فصل سوم این نوشتار را به بحث پیرامون منابع مسیولیت محجورین در حقوق ایران اختصاص داده شده است. در فصل مزبور این نکته را مورد بررسی قرار داده ایم که کدام یک از مواد قانونی در حقوق ایران به این موضوع پرداخته است و آیا قانونگذار، محجورین را مسیول می شناسد و یا اینکه میان محجورین و سایر اشخاص از نظر مسوولیت مدنی تفاوتی قایل شده است؟ در این فصل به مواد ۱ و ۷ قانون مسیولیت مدنی و همچنین مواد ۳۰۷، ۳۳۱، ۱۲۱۵ و ۱۲۱۶ پرداخته شده است. در آخر این فصل نیز به منابع مسیولیت محجورین در قرآن، فقه اسلامی و حقوق فرانسه پرداخته شده است. فصل چهارم رساله تحت عنوان مسیولیت مدنی سرپرست محجورین می باشد. در این فصل نیز مفهوم و مصادیق سرپرست، شرایط تحقق مسیولیت مدنی سرپرست و ماهیت و مبنای مسیولیت سرپرست مورد بررسی قرار گرفته است. در پایان این رساله نیز به جمعبندی و نتیجه گیری مباحث مطروحه پرداخته شده است و در نهایت می توان گفت که بین دو ماده ۱۲۱۵ و ۱۲۱۶ق.م تعارضی وجود ندارد و با توجه به مفاد ماده ۱۲۱۵ق.م در اینجا زیاندیده به زیان خود اقدام کرده است.
ساختار و فهرست پایان نامه
مقدمه ۱
۱) بیان مساله ۳
۲) سوالات تحقیق ۵
الف) سوال اصلی ۵
ب) سوالات فرعی ۵
۳) ادبیات تجربی ۵
۴) هدف پژوهش ۷
۵) فرضیات تحقیق ۷
الف) فرضیه اصلی ۷
ب) فرضیات فرعی ۷
۶) روش تحقیق ۷
فصل اول: مفهوم مسیولیت مدنی محجورین ۹
مبحث اول: کلیات ۱۰
گفتار اول: مفهوم مسیولیت مدنی ۱۰
گفتار دوم: انواع مسیولیت ۱۱
الف) مسیولیت اخلاقی ۱۱
ب) مسیولیت حقوقی ۱۱
ج) مسیولیت کیفری ۱۱
د) مسیولیت مدنی ۱۱
مبحث دوم: محجورین (مجنون، صغیر، سفیه، غیر رشید، ورشکسته) ۱۲
گفتار اول: مجنون ۱۵
الف) جنون ۱۵
۱) شناخت جنون و تعریف آن ۱۵
۲) جنون در طب قدیم ۱۸
۳) نظر سایر مکاتبات حقوقی
ب) اقسام جنون ۱۹
۱) جنون به اعتبار اتصال یا عدم اتصال به زمان کودکی ۱۹
۲) مجنون دایمی
۳) مجنون ادواری
ج)اعمال حقوقی مجنون
۱) اعمال حقوقی مجنون دایمی ۲۲
۲) اعمال حقوقی مجنون ادواری ۲۲
۱–۲) اهلیت
۲–۲) اختیارتصرف مجنون ادواری ۲۳
۳–۲) عدم اهلیت خاص
۴–۲) اعمال حقوقی مجنون ادواری در حق مالی و غیر مالی ۲۴
۵–۲) جنون ادواری و اثرات آن در حقوق مالی
۶–۲) اعمال مجنون ادواری در مال آینده
۷–۲) اهلیت و اختیار (مجنون ادواری) در بیع
۸–۲) اعمال حقوقی مجنون ادواری در قرض و تعریف قرض
۹–۲) اعمال حقوقی مجنون ادواری در عقد ودیعه
۱۰–۲) اعمال حقوقی مجنون ادواری در وکالت ۲۸
۱۱–۲) نکاح مجنون
د)اثبات جنون در مقام اثبات دعوی(جنون دایمی و ادواری) ۳۱ گفتار دوم: صغیر ۳۱
الف) مفهوم شناسی صغیر ۳۱ ب) اقسام صغیر ۳۳
۱) صغیرممیز ۳۳
۲) صغیر غیرممیز ۳۴
ج) اعمال حقوقی صغار
۱) اعمال حقوقی صغیر غیرممیز
۲) اعمال حقوقی صغیرممیز ۳۵
۳) اعمال حقوقی صغیر در فقه اسلامی ۳۷
گفتار سوم: سفیه ۳۷
الف ) مفهوم سفیه ۳۷
ب) اعمال حقوقی سفیه ۳۹
گفتار چهارم: ورشکسته
مبحث سوم: عوامل رفع حجر از دیدگاه فقه ۴۲
گفتار اول: بلوغ
الف) بلوغ در فقه و قانون مدنی ۴۳ ۱) بلوغ در فقه ۴۳
۲) بلوغ در قانون مدنی ۴۴
ب) سن بلوغ ۴۵
ج) سن مسولیت کیفری و بلوغ سیاسی ۴۵
گفتار دوم: رشد ۴۶
الف) سن رشد ۴۶
ب) سخنی در باب سن بلوغ و رشد در قانون مدنی ۴۹
فصل دوم: شرایط تحقق مسیولیت مدنی محجورین ۵۱
مبحث اول: ضرری که از ناحیه محجور وارد می شود
گفتار اول: مفهوم ضرر ۵۲
گفتار دوم: اقسام ضرر ۵۳
الف) ضرر فردی ۵۳
ب) ضرر جمعی ۵۵
گفتار سوم: شرایط ضرری که قابل مطالبه است ۵۶
مبحث دوم: فعل زیانبار ۵۷ گفتار اول: نظریه تقصیر ۵۷
گفتار دوم: نظریه خطر ۵۸
گفتار سوم: نظریه تضمین حق ۵۸
گفتار چهارم: نظریه مختلط ۵۹
مبحث سوم: رابطه سببیت بین فعل زیان آور محجور و ضرر حادث شده توسط وی ۵۹
گفتار اول: مساله قابلیت انتساب ۶۰
گفتار دوم: نحوه احراز رابطه سببیت ۶۰
فصل سوم: منابع مسیولیت مدنی محجورین در حقوق ایران ۶۶
مبحث اول: منابع مسیولیت مدنی محجورین در قانون مسیولیت مدنی ۶۷ گفتار اول: بررسی ماده (۱) قانون مسیولیت مدنی ۶۷
گفتار دوم: بررسی ماده
قانون مسیولیت مدنی ۶۸
مبحث دوم: منابع مسیولیت مدنی محجورین در قانون مدنی ۷۰
گفتار اول: بررسی ماده
قانون مدنی ۷۰
الف) اتلاف ۷۰
ب) تسبیب ۷۱
گفتار دوم: بررسی ماده
قانون مدنی و ارتباط آن با محجورین ۷۴
گفتار سوم: بررسی ماده ۱۲۱۶ قانون مدنی ۷۴
الف) ضمان صغار ۷۶
ب) مسیولیت مدنی دیوانگان ۸۰
گفتار چهارم: بررسی ماده ۱۲۱۵ قانون مدنی ۸۰
الف)اثر سپردن مال به مجنون و صغیر ۸۲
ب) قاعده اقدام ۸۴
ج) قاعده رضایت زیان دیده ۸۴
د) تطبیق قاعده رضایت زیان دیده با قاعده اقدام ۸۵
و) پذیرش خطر یا پذیرش آگاهانه خطر ۸۸
ه) تاثیر رضایت زیان دیده و پذیرش خطر در مسیولیت مدنی ۸۹
ی) رضایت به خطر حقوقی جبران خسارت ۹۱
مبحث سوم: منابع مسیولیت مدنی در قرآن و فقه اسلامی ۹۲
گفتار اول: قاعده لاضرر ۹۲
گفتار دوم: ممنوعیت ظلم ۹۵
گفتار سوم: ممنوعیت ضرر زدن به دیگری ۹۶
مبحث چهارم: منابع مسیولیت محجورین در حقوق فرانسه ۹۸
فصل چهارم: مسیولیت مدنی سرپرست محجورین ۱۰۲
مبحث اول: مسیولیت مدنی سرپرست مجنون یا صغیر ۱۰۳
گفتار اول: مفهوم و مصادیق سرپرست ۱۰۴
الف) اشخاص حقیقی ۱۰۵
۱) پدر و مادر ۱۰۵
۲) جد پدری ۱۰۶
۳) وصی ۱۰۷
۴) قیم ۱۰۷
۵) سرپرست قراردادی ۱۰۷
ب) اشخاص حقوقی
گفتار دوم: مسیولیت مدنی ناشی از فعل دیگران ۱۰۹
مبحث دوم: شرایط تحقق مسیولیت مدنی سرپرست صغیر یا مجنون ۱۰۹
گفتار اول: وجود ضرر، تقصیر در نگهداری و فعل زیانبار ۱۰۹
الف)وجود ضرر ۱۰۹
ب)تقصیر در نگهداری ۱۱۰
۱) تقصیر سرپرست ۱۱۰
۲) عدم تقصیر سرپرست ۱۱۱
۳) فقد سرپرست قانونی
ج)فعل زیانبار صغیر ۱۱۳
گفتار دوم: نحوه جبران خسارت
مبحث سوم: ماهیت و مبنای مسیولیت سرپرست و محافظ صغیر و مجنون ۱۱۴
گفتار اول: شرط مربوط به اشخاص مسیول
گفتار دوم: شرط مربوط به صغیر یا مجنون ۱۱۶
نتیجه گیری و پیشنهادات
منابع
کلیدواژه ها
- قانون مدنی
- میزان خسارت
- مسیولیت مدنی
- محجور
- ماده قانون
- صغیر
- سرپرست خانواده
- مسیولیت
- مسیولیت مدنی
- قانون مدنی
- محجورین
- خسارت