ماده ۲ قانون حمایت از حقوق مولفان و مصنفان و هنرمندان مصوب ۱۳۴۸

ماده ۲ قانون حمایت از حقوق مولفان و مصنفان و هنرمندان: اثرهای مورد حمایت این قانون به شرح زیر است:

1 - کتاب و رساله و جزوه و نمایشنامه و هر نوشته دیگر علمی و فنی و ادبی و هنری.

2 - شعر و ترانه و سرود و تصنیف که به هر ترتیب و روش نوشته یا ضبط یا نشر شده باشد.

3 - اثر سمعی و بصری به منظور اجراء در صحنه های نمایش یا پرده سینما یا پخش از رادیو یا تلویزیون که به هر ترتیب و روش نوشته یا ضبط یا نشر شده باشد.

4 - اثر موسیقی که به هر ترتیب و روش نوشته یا ضبط یا نشر شده باشد.

5 - نقاشی و تصویر و طرح و نقش و نقشه جغرافیایی ابتکاری و نوشته ها و خط های تزئینی و هرگونه اثر تزئینی و اثر تجسمی که به هر طریق و روش به صورت ساده یا ترکیبی به وجود آمده باشد.

6 - هرگونه پیکره (مجسمه).

7 - اثر معماری از قبیل طرح و نقشه ساختمان.

8 - اثر عکاسی که با روش ابتکاری و ابداع پدید آمده باشد.

9 - اثر ابتکاری مربوط به هنرهای دستی یا صنعتی و نقشه قالی و گلیم.

10 - اثر ابتکاری که بر پایه فرهنگ عامه (فولکلور) یا میراث فرهنگی و هنری ملی پدید آمده باشد.

11 - اثر فنی که جنبه ابداع و ابتکار داشته باشد.

12 - هرگونه اثر مبتکرانه دیگر که از ترکیب چند اثر از اثرهای نامبرده در این فصل پدید آمده باشد.

مواد مرتبط

• ماده 1 کنوانسیون برن
• ماده 2 کنوانسیون برن
• ماده 9 موافقت نامه تریپس
• ماده 1 UCC (کنوانسیون ژنو)
• ماده 4 قانون سامان دهی مد و لباس مصوب 1385

توضیح واژگان

اثر سمعی_بصری به اثری اطلاق می شود که متشکل است از مجموعه ای از تصاویر متوالی و مرتبط، به نحوی که مشاهده آن تصاویر، احساس متحرک بودن را در ذهن به وجود آورد. درواقع، هرگاه سلسله تصاویر مرتبط ضبط شده به وسیله دستگاهی مناسب، قابل دیدن شوند و تاثیر حرکت آنها برجای مانده باشد، این سلسله تصاویر نیز از مصادیق آثار سمعی بصری محسوب می شوند. اثر سمعی بصری اعم از اثر سینمایی، اثر تلویزیونی و بازی های ویدئویی است.

مطالعات تطبیقی

کنوانسیون برن، حمایت از بسیاری از آثار، از جمله آثار هنری کاربردی، مدل ها و طرح های صنعتی، آثار مربوط به فرهنگ عامه یا آثار فولکوریک، سخنرانی های خاص، متون رسمی، قانونی، حقوقی و اداری و ترجمه های رسمی چنین متونی را اختیاری و به عهده قانون ملی کشورها گذاشته است.

در قانون فعلی ایران، متن قوانین و سایر متون رسمی، مشمول حمایت قانون واقع نشده اند.

در ماده 2 کنوانسیون برن، آثار ادبی و هنری مورد حمایت این کنواسیون که فهرستی روشن اما غیرکامل از آثار مورد حمایت است و شامل هر نوع تولید اصلی در قلمرو ادبی و علمی هنری است، ذکر شده اند.

نکات تفسیری دکترین ماده 2 قانون حمایت از حقوق مولفان و مصنفان و هنرمندان مصوب 1348

آثار مورد حمایت نظام مالکیت ادبی و هنری در قوانین ملی کشورها، غالبا به صورت تمثیلی و غیرحصری بیان شده اند.

در قانون ایران، آثار زیر به طور شفاف و به صراحت مورد حمایت واقع نشده اند:

_ سخنرانی ها، خطابه ها، کنفرانس ها و سایر آثار مشابه

_ آثار نمایشی و موزیکال_نمایشی

_ طراحی رقص و نمایش بدون کلام

_ آثار سینمایی

_ آثار هنری کاربردی

نکات توضیحی ماده 2 قانون حمایت از حقوق مولفان و مصنفان و هنرمندان مصوب 1348

شرایط حمایت از آثار شفاهی، در قوانین فعلی ایران مقرر نشده است.

انتقادات

اثرهای مورد حمایت که در این ماده بیان شده اند، در شرایط کنونی، جامع و کامل نمی باشد و خلأ حمایت از مواردی از قبیل آثار شفاهی وجود دارد.

مصادیق و نمونه ها

دفاعیات وکلا در برخی از نظام های حقوقی ملی، مورد حمایت کپی رایت می باشد. خطابه ها (به صورت سخنرانی) به موجب بند 1 ماده 2 کنوانسیون برن مورد حمایت این کنوانسیون اند.

جزوه، براساس کنوانسیون برن و هم چنین بند 1 ماده 2 از این قانون، مورد حمایت است.

بروشورها، یکی از مصادیق مورد حمایت کپی رایت می باشند.

کنده کاری (حکاکی) به موجب ماده 2 کنوانسیون برن، از آثار مورد حمایت این کنوانسیون است. آثار سیرک در برخی از نظام های ملی مورد حمایت کپی رایت واقع شده اند.

نکات توصیفی هوش مصنوعی ماده 2 قانون حمایت از حقوق مولفان و مصنفان و هنرمندان مصوب 1348

1. کتاب، رساله، جزوه، نمایشنامه و سایر نوشته‌های علمی، فنی، ادبی و هنری
2. شعر، ترانه، سرود و تصنیف به هر شکل نوشته یا ضبط شده
3. اثر سمعی و بصری برای اجرا در نمایش، سینما یا پخش از رادیو و تلویزیون
4. اثر موسیقی به هر شکل نوشته یا ضبط شده
5. نقاشی، تصویر، طرح، نقش و نقشه جغرافیایی ابتکاری
6. نوشته‌ها و خطوط تزئینی و هرگونه اثر تجسمی و تزئینی
7. مجسمه و پیکره
8. طرح و نقشه ساختمان و اثر معماری
9. اثر عکاسی با روش‌های ابتکاری
10. هنرهای دستی یا صنعتی و نقشه قالی و گلیم
11. آثار ابتکاری بر پایه فرهنگ عامه یا میراث ملی
12. اثر فنی با جنبه‌های ابداعی و ابتکاری
13. آثار مبتکرانه از ترکیب چند اثر نامبرده‌شده

مقالات مرتبط

• جرم تقلب در تهیه آثار علمی
• نظریة ادغام و آثار مبین واقعیت: بیان واقعیت یا نقض؟
• مبانی حمایت از مالکیت فکری با مطالعه موردی حق مولف
• غذا با طعم حق مؤلف: امکان سنجی حمایت حقوق مالکیت ادبی و هنری از ابتکارات آشپزی (مطالعة تطبیقی در حقوق امریکا و ایران)
• نقش حقوق مالکیت فکري در حمایت از صنعت گردشگري
• استثنای‌ مهم‌ حق‌ مؤلف‌: «استفاده‌ منصفانه» از اثر دیگری
• بارقه‌ای از خلاقیت یا انتخابی آگاهانه: معیارهای احراز اصالت
• ادّعای حقوق فکری شخص ثالث نسبت به مبیع در حقوق‌ایران، مصر، انگلیس و کنوانسیون بیع بین المللی (1980 وین)