ماده 268 قانون امور حسبی

ماده ۲۶۸ قانون امور حسبی: مدیر تصفیه باید مطالبات متوفی را وصول و از خراب و ضایع شدن اموالی که در معرض خرابی و تضییع است جلوگیری کرده و آن‌ها را بفروش برساند در نگاهداری اموال مواظبت نموده و تعمیرات ضروری اموال غیرمنقول را بنماید از تعطیل کارخانه یا تجارتخانه متوفی در صورتی که دایر باشد جلوگیری کند- درآمد ترکه و محصول را جمع‌آوری نموده و نظر به مقتضیات انبار نماید یا به فروش برساند مواد اولیه را که برای دائر ماندن بنگاه صنعتی یا بازرگانی متوفی لازم است تحصیل یا تجدید کند.

توضیح واژگان

مدیر تصفیه: یا مدیر ترکه، یا امین ترکه کسی است که دیون میت را مشخص می‌کند و می‌دهد؛ موصی به را از ترکه جدا می‌کند و به ذینفع می‌دهد و ترکه را آماده تقسیم بین ورثه می‌نماید.

مال: در لغت از مصدر «میل» به معنای خواستن، گرفته شده‌است و جمع آن اموال و به معنای دارایی‌ها، داشته‌ها و مال‌ها است. علت نامگذاری مال، میل به مبادله و دست به دست گرداندن آن است. مال در لغت معانی دیگری دارد از جمله اینکه آنچه که به تملیک انسان در می‌آید؛ هر آنچه که دارای ارزش، تملک پذیر و قابل استفاده باشد.

مال غیرمنقول: به مالی که حمل و نقل آن، توأم با تلف یا کمبود آن باشد، غیرمنقول گویند.

ترکه: یعنی قسمت مثبت دارایی به جامانده از متوفی.

نکات توضیحی

از مفاد ماده ۲۶۸ قانون امور حسبی چنین بر می‌آید که مدیر تصفیه در حدود اداره ترکه اختیار دارد و حق خرید و فروش اموال متوفی را جز به طریقی که قانونگذار مشخص کرده‌است ندارد. بنابراین مدیر تصفیه باید اموال در معرض خرابی را بفروشد و می‌تواند در این خصوص خودش طرف معامله باشد اما در مورد سایر اموال متوفی چنین اختیاری ندارد و به طریق اولی حق انتقال این اموال را به خود نخواهد داشت.

رویه‌های قضایی

نظریه مشورتی شماره ۷/۸۳۷۴ مورخ ۱۳۷۳/۱۲/۱۵ اداره حقوقی قوه قضاییه مقرر می‌دارد: بند ۶ ماده ۱۷۶ قانون امور حسبی در باب مهر و موم است و ماده ۲۶۸ همان قانون در باب وظایف مدیر تصفیه می‌باشد و به موجب ماده اخیر، مدیر تصفیه در صورتی که کارخانه یا تجارتخانه دایر باشد باید از تعطیل آن جلوگیری کند. به عبارت دیگر هر یک از دو ماده فوق کاربرد مخصوص خود را دارد و به‌طور کلی در مواردی که کارگاه یا تجارتخانه مربوط به متوفی باشد که کارمندان و کارگرانی دارد، مهر و موم محل کارگاه یا تجارتخانه به معنای تعطیل کارگاه یا تجارتخانه خواهد بود. در این گونه مورد اشیا و لوازم و اموالی که وجود دارد و مورد نیاز نیست مهر و موم و بقیه را با قید اوصاف و مشخصات در اختیار مدیر یا کسی که محل را اداره می‌کند و مورد موافقت تقاضاکننده است قرار می‌دهند اضافه می‌کند در صورت تعطیلی کارگاه یا تجارتخانه مسئولیت پرداخت حقوق و آنچه که مربوط به ایام بیکاری کارگزان و کارمندان است با کسی خواهد بود که درخواست تعطیل را نموده‌است.