مسقطات ضمان در فقه و حقوق ایران

عنوان	مسقطات ضمان در فقه و حقوق ایران
رشته	حقوق خصوصی
دانشجو	احیاء خانی
استاد راهنما	امیر رضایی فومنی
مقطع	کارشناسی ارشد
سال دفاع	۱۳۹۷
دانشگاه	دانشگاه آزاد اسلامی واحد بندر انزلی

مسقطات ضمان در فقه و حقوق ایران عنوان پایان نامه ای است که توسط احیاء خانی، با راهنمایی امیر رضایی فومنی در سال ۱۳۹۷ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد بندر انزلی دفاع گردید.

چکیده

ضمان و عهده، التزام به جبران خسارت، موجبات ثبوت و سقوط آن، از دیر زمان دارای اهمیت و حساسیت زیادی در زندگی اجتماعی بشر بوده است. پرسش اصلی تحقیق این است که موجبات ضمان چه مواردی است؟ مسقطات آن کدام است؟ چگونه می توان از عهده خارج شده و رفع ضمان نمود؟ یافته های تحقیق نشان می دهد که منظور از مسقطات ضمان حادث شدن امری است که موجب زایل شدن تعهدات گرددواسباب سقوط ضمان را می توان شامل، قواعد احسان وفق ماده ۳۰۶ ، استیمان وفق مواد مواد ۴۹۳، ۵۵۶، ۵۸۴، ۶۱۴، ۶۴۰ ، قانون مدنی اقدام، جب و اذن وفق ماده ۱۰۷۰ قانون مدنی فرض کرد و نیز مهترین اثر سقوط ضمان رفع مسیولیت و پایان تعهدات شخص در قبال دیگران است.در این زمینه، فقه سنتی و پویای ما که مبنای اصلی قوانین و دانش حقوق در جمهوری اسلامی ایران است، از غنای وافی برخوردار می باشد و قواعد فقهی که حد فاصله بین مسایل فقه و اصول فقه هستند، مستند اصلی موجبات و مسقطات ضمان قرار می گیرند.قواعدی که در این تحقیق مورد بررسی قرار میگیرند و مبنای یافته های تحقیق را دربر می گیرند قواعدی چون احسان،استیمان، اقدام ،جب و اذن هستند که ضمن بررسی مبانی فقهی و مصادیق حقوقی آن این نتیجه حاصل می گردد که قواعد مذکور موجب سقوط ضمان و مسیولیت مدنی می باشند.

ساختار و فهرست پایان نامه

فهرست مطالب عنوان صفحه چکیده

مقدمه

الف)بیان مساله

ب)اهداف و ضرورت های تحقیق

ج)پیشینه تحقیق

د)پرسش های تحقیق

ه)فرضیه های تحقیق

و)نوآوری تحقیق

ز)روش تحقیق

ح)ساختار تحقیق

فصل اول: کلیات تحقیق

۱–۱– مفهوم ضمان

۱–۱–۲–تعریف مسیولیت

۱–۱–۲–۱– تعریف لغوی مسیولیت

۱–۱–۲–۲– تعریف اصطلاحی مسیولیت

۱–۱–۳– تعریف مسیولیت مدنی

۱–۲– اقسام مسیولیت مدنی

۱–۲–۱–مسیولیت مدنی قراردادی

۱–۲–۲–مسیولیت مدنی غیر قراردادی

۱–۳–شرایط تحقق مسیولیت مدنی

۱–۳–۱– ارتکاب فعل زیان بار

۱–۳–۲–ورود ضرر

۱–۳–۲–۱– مفهوم ضرر و اقسام آن

۱–۳–۲–۱–۱–مفهوم ضرر

۱–۳–۲–۱–۲–اقسام ضرر

۱–۳–۲–۱–۲–۱– ضرر مادی

۱–۳–۲–۱–۲–۲–ضرر معنوی

۱–۳–۲–۲– شرایط ضرر قابل جبران

۱–۳–۲–۲–۱–قطعی بودن ضرر

۱–۳–۲–۲–۲–مستقیم بودن ضرر

۱–۳–۲–۲–۳–قابل پیش بینی بودن ضرر

۱–۳–۲–۲–۴–عدم جبران ضرر

۱–۳–۳–رابطه علیت بین فعل زیان بار و ضرر وارده

۱–۳–۴– تقصیر

۱–۴–مبانی مسیولیت مدنی

۱–۴–۱– نظریه تقصیر

۱–۴–۲– نظریه خطر یا ریسک (مسیولیت بدون تقصیر)

۱–۴–۳– نظریه تضمین حق

فصل دوم:اثر قواعد احسان و استیمان بر اسقاط ضمان

۲–۱– اثر قاعده احسان بر اسقاط ضمان

۲–۱–۱– مستندات قاعده احسان

۲–۱–۱–۱– قرآن کریم

۲–۱–۱–۲– روایات

۲–۱–۱–۳– دلیل عقل

۲–۱–۱–۴– اجماع

۲–۱–۲– مفاد قاعده احسان

۲–۱–۳– موارد تطبیق قاعده

۲–۱–۳–۱– موارد دفع ضرر

۲–۱–۳–۲– موارد جلب منفعت

۲–۱–۳–۳– اقدامات انسان دوستانه

۲–۱–۴– رابطه قاعده احسان با ادله ضمان

۲–۱–۵– رابطه حکومت با قاعده احسان

۲–۲– اثر قاعده استیمان بر اسقاط ضمان

۲–۲–۱– ماهیت استیمان

۲–۲–۲– مستندات قاعده

۲–۲–۲–۱– روایات

۲–۲–۲–۲– امین مشمول قاعده احسان

۲–۲–۲–۳– مستلزم عسر و حرج بودن ضمان امین

۲–۲–۲–۴– عدم سببیت ضمان امین

۲–۲–۲–۵– ضامن امین اضرار بدون دلیل به وی

۲–۲–۲–۶– وجود اجماع بر عدم ضمان امین

۲–۲–۳– مفاد قاعده احسان

۲–۲–۳–۱– مقصود از امانت

۲–۲–۳–۲– مقصود از تعدی و تفریط

۲–۲–۴– موارد تطبیق قاعده احسان ۵۰ ۲–۲–۴–۱– موارد تطبیق امانت مالکی (عقدی) ۵۰ ۲–۲–۴–۲– موارد تطبیق امانت شرعی (قانونی)

۲–۲–۴–۲–۱– یابنده شیء گم شده (ملتقط)

۲–۲–۴–۲–۲– ولی و قیم در باب ولایت و قیومیت

۲–۲–۴–۲–۳– مصادیق دیگر امانت شرعی

۲–۲–۵– بررسی موارد استثناء از عمومیت قاعده استیمان

۲–۲–۵–۱– تلف مبیع قبل از قبض

۲–۲–۵–۲– قبض بالسوم

۲–۲–۵–۳– مقبوض به عقد فاسد

۲–۲–۵–۴– اذن مالک مال به غاصب

۲–۲–۶– لقطه،اضطرار در تصرف مال غیر و امانت نزد صنعتگران

۲–۲–۷– شرط ضمان نسبت به امین

۲–۲–۸–ایجاد شرط خلاف مقتضیات عقد

۲–۲–۹– شرط ضمان در عقد مضاربه

۲–۲–۱۰– شرط ضمان مستودع در عقد ودیعه

فصل سوم:اثر قواعد اقدام، جب و اذن بر اسقاط ضمان

۳–۱– اثر قاعده اقدام بر اسقاط ضمان

۳–۱–۱– مستندات قاعده

۳–۱–۱–۱– سقوط احترام مال

۳–۱–۱–۲– روایات

۳–۱–۱–۳– اجماع

۳–۱–۲– مجاری و مصادیق قاعده

۳–۲–اثر قاعده جب (الإسلام یجب ما قبله) بر اسقاط ضمان

۳–۲–۱– کافر در شریعت اسلامی

۳–۲–۱–۱– کفر در لغت

۳–۲–۱–۲– کافر در اصطلاح فقه

۳–۲–۱–۳– کافر در اصطلاح کلام

۳–۲–۱–۴– امارات کفر

۳–۲–۱–۵– امارات قولی

۳–۲–۱–۶– امارات فعلی

۳–۲–۲– بررسی قاعده جب

۳–۲–۲–۱– مستندات قاعده

۳–۲–۲–۲– مفاد قاعده

۳–۲–۲–۳– موارد شمول قاعده جب

۳–۲–۲–۴– موارد عدم شمول قاعده جب

۳–۳– اثر اذن بر رفع ضمان

۳–۳–۱– اذن در لغت

۳–۳–۲– اذن در اصطلاح

۳–۳–۳– تفاوت اذن با رضا

۳–۳–۴– تفاوت اذن و اجازه

۳–۳–۵– اقسام اذن

۳–۳–۶– ماهیت حقوقی اذن

۳–۳–۷– نقش اذن در رفع ضمان

نتیجه گیری

پیشنهاد

فهرست منابع و ماخذ

چکیده انگلیسی

کلیدواژه ها

• ضمان
• مسیولیت مدنی