مسیولیت مدنی ولی در عضل نکاح

عنوان	مسیولیت مدنی ولی در عضل نکاح
رشته	حقوق خصوصی
دانشجو	حسین فرهادخانی
استاد راهنما	راضیه عبدالصمدی
استاد مشاور	مصطفی نفری
مقطع	کارشناسی ارشد
سال دفاع	۱۴۰۲
دانشگاه	دانشگاه شهید اشرفی اصفهانی

مسیولیت مدنی ولی در عضل نکاح عنوان پایان نامه ای است که توسط حسین فرهادخانی، با راهنمایی راضیه عبدالصمدی و با مشاوره مصطفی نفری در سال ۱۴۰۲ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه شهید اشرفی اصفهانی دفاع گردید.

چکیده

هدف از این تحقیق آن است که دریابیم آیا عضل نکاح دختر باکره (اگرچه به سن بلوغ رسیده باشد)، که بر اساس ماده ۱۰۴۳ ق. م. از حقوق پدر یا جد پدری اوست، موجب ثبوت مسیولیت مدنی و ضمان شرعی بر ذمه ولی خواهد شد؟ آیا اساسا مخالفت بدون دلیل موجه با نکاح (در فرضی که شرایط کفویت زوج و زوجه به لحاظ عرفی، شرعی و قانونی حاصل باشد)، به استناد اصل چهلم قانون اساسی، مبنی بر این که هیچ شخصی این اختیار را ندارد که به واسطه ی اعمال حق خویش، موجب ایراد ضرر به افراد غیر گردد؛ موجب سقوط و سلب حق پدر یا جد پدری خواهد شد؟ و در فرض ثبوت مسیولیت مدنی و ضمان شرعی، آیا این مسیولیت و ضمان فقط از ناحیه زوجه (بر مبنای مباشرت) قابل مطالبه است و یا از ناحیه زوج (بر مبنای تسبیب) هم امکان مطالبه خسارت وجود دارد؟ ضمنا آیا اذن ولی می بایست فقط در راستای دفع مفسده باشد و یا این که در آن رعایت غبطه و مصلحت زوجه نیز شرط است؟ این تحقیق به روش کتاب خانه ای انجام شده و در آن از قیاس مواد قانونی در این رابطه با همدیگر، استخراج روح قوانین و مناط احکام و اخذ وحدت ملاک آن ها کمک گرفته شده است. نتیجه تحقیق حاضر تضییق و توسعه حدود اذن ولی در نکاح دختر باکره و جای نما نمودن مسیولیت مدنی ناشی از عضل نکاح در قوانین مربوط به نکاح می باشد.

ساختار و فهرست پایان نامه

فصل اول: پیشینه، مفاهیم و کلیات

۱–۱– پیشینه مسیولیت مدنی ولی در عضل نکاح در فقه و حقوق موضوعه

۱–۱–۱– تفحص در فقه

۱–۱–۱–۱– تفحص در منابع فقهی متقدم

۱–۱–۱–۲– تفحص در منابع فقهی متاخر

۱–۱–۲– تفحص در حقوق موضوعه ایران

۱–۱–۲–۱– نظریه دکترین ها و صاحب نظران حقوقی

۱–۱–۲–۲– قوانین مدون

۱–۱–۳– نتیجه گیری و جمع بندی:

۱–۲– اصطلاحات و مفاهیم

۱–۲–۱– مسیولیت مدنی

۱–۲–۱–۱– ارکان مسیولیت مدنی

۱–۲–۱–۲– مبانی مسیولیت مدنی

۱–۲–۱–۳– مراد از مسیولیت در لغت و منابع اسلامی

۱–۲–۱–۴– مسیولیت از منظر فلسفه

۱–۲–۱–۵– تعبیر اسلام از مسیولیت

۱–۲–۱–۶– مسیولیت عام و خاص

۱–۲–۱–۷– مسیولیت قراردادی و مسیولیت قهری

۱–۲–۱–۸– تعبیر قانون مدنی از مسیولیت مدنی

۱–۲–۱–۹– مسیولیت مرتبط با اشخاص حقیقی و حقوقی

عنوان صفحه ۱–۲–۱–۱۰– تعاریف مرتبط با مسیولیت مدنی

۱–۲–۱–۱۱– وجوه تمایز و اشتراک مسیولیت اخلاقی با مسیولیت مدنی

۱–۲–۱–۱۲– مقایسه مسیولیت مدنی با مسیولیت کیفری

۱–۲–۱–۱۳– وجوه تمایز مسیولیت مدنی و قراردادی

۱–۲–۱–۱۴– مقایسه ی مسیولیت مدنی در حقوق خصوصی با حقوق عمومی

۱–۲–۱–۱۵– ارکان مسیولیت مدنی

۱–۲–۱–۱۶– مبانی مسیولیت مدنی

۱–۲–۲– مفهوم ولی و جایگاه آن در فقه و حقوق موضوعه

۱–۲–۲–۱– اصل اولی در اعمال یا عدم اعمال ولایت در فقه و حقوق

۱–۲–۲–۲– حدود اختیارات ولی

۱–۲–۲–۲–۱– فلسفه ی تشریع و ثبوت ولایت برای پدر و جد پدری

۱–۲–۲–۲–۲– ولایت پدر بر چه کسانی و بر چه اموری ثابت می گردد؟

۱–۲–۲–۲–۳– مباحث و مسایل اختلافی پیرامون موضوع ولایت

۱–۲–۲–۲–۴– مقتضای اصل در مساله

۱–۲–۲–۲–۵– آیات و روایات مورد استناد در مساله

۱–۲–۲–۲–۶– طریق جمع بین روایات

۱–۲–۲–۲–۷– ماهیت وجوب استیذان از ولی

۱–۲–۲–۲–۸– ثبوت ولایت جد پدری و تقدم آن بر ولایت پدر

۱–۲–۲–۳– متفرعات باب ولایت

۱–۲–۲–۳–۱– مصداق ولی شرعی

۱–۲–۲–۳–۲– شرایط ولی شرعی در اعمال ولایت

۱–۲–۲–۳–۳– ولی

۱–۲–۲–۳–۴– تفاوت ولی با قیم، وصی:

عنوان صفحه ۱–۲–۲–۴– عضل (ماهیت عضل در فقه و حقوق موضوعه)

۱–۲–۲–۴–۱– تعریف عضل

۱–۲–۲–۴–۲– احکام عضل در باب نکاح

۱–۲–۲–۴–۳– احکام عضل در باب طلاق

۱–۲–۲–۵– بکارت

۱–۲–۲–۵–۱– معنای بکر

۱–۲–۲–۵–۲– اقوال مختلف درباره ی بکر

۱–۲–۲–۵–۳– بکارت در منابع فقهی

۱–۲–۲–۵–۴– کاربرد دیگر بکر در روایات و منابع فقهی

۱–۲–۲–۵–۵– احکام مرتبط با عنوان بکارت

۱–۲–۲–۵–۵–۱– باب طهارت

۱–۲–۲–۵–۵–۲– باب شهادات

۱–۲–۲–۵–۵–۳– باب نکاح

۱–۲–۲–۵–۶– تبین عدم بکارت بعد از ازدواج

۱–۲–۲–۵–۷– باب حدود و دیات

۱–۲–۲–۵–۷– واژه ی بکارت در قرآن

۱–۲–۲–۵–۸– تعریف بکارت از منظر پزشکی

۱–۲–۲–۵–۸–۱– فعالیت های آسیب زننده به پرده ی بکارت

۱–۲–۲–۵–۸–۲– آزمایش بکارت

۱–۲–۲–۵–۸–۳– عواقب نداشتن پرده ی بکارت

۱–۲–۲–۵–۸–۴– آثار گواهی بکارت در قانون ایران

۱–۲–۲–۵–۸–۵– عواقب قانونی ترمیم بکارت

۱–۲–۲–۵–۸–۶–غیرقابل تشخیص بودن

عنوان صفحه ۱–۲–۲–۵–۸–۷– اهمیت فرهنگی

۱–۲–۲–۶– نکاح (ماهیت نکاح)

فصل دوم: ماهیت شناسی مسیولیت مدنی

۲–۱– ارکان مسیولیت مدنی

۲–۱–۱– مقدمه

۲–۱–۲– اقسام ضرر

۲–۱–۲–۱– ضرر مادی

۲–۱–۲–۲– ضرر معنوی

۲–۱–۲–۳– ضرر بدنی

۲–۱–۳– شرایط ضرر قابل مطالبه

۲–۱–۴– فعل زیان بار

۲–۱–۵– رابطه ی سببیت

۲–۱–۶– دیدگاه ها درباره ی سبب مسیول

۲–۲– مبانی فقهی و اصولی مسیولیت مدنی

۲–۲–۱– قاعده لاضرر و لا ضرار فی الاسلام

۲–۲–۱–۱– تعریف قاعده لا ضرر

۲–۲–۱–۲– ادله ی قاعده لا ضرر

۲–۲–۱–۲–۱– آیه نفی ضرر

۲–۲–۱–۲–۲– روایت زراره

۲–۲–۱–۲–۳– دیگر روایات در این باب

۲–۲–۱–۲–۴– معانی سه کلمه لا ، ضرار و ضرر

۲–۲–۱–۲–۴–۱– دیدگاه شیخ انصاری

۲–۲–۱–۲–۴–۲– دیدگاه آخوند خراسانی

عنوان صفحه ۲–۲–۱–۲–۴–۳– دیدگاه مرحوم نراقی

۲–۲–۱–۲–۴–۴– دیدگاه شریعت اصفهانی

۲–۲–۱–۲–۴–۵– معنای ضرر و ضرار

۲–۲–۱–۲–۴–۵–۱– تعریف ضرر

۲–۲–۱–۲–۴–۵–۲– علت اختلاف نظر

۲–۲–۱–۲–۴–۵–۳– نظر مرحوم نایینی

۲–۲–۱–۲–۴–۵–۴– نظر امام خمینی ره

۲–۲–۱–۲–۴–۵–۵– تعاریف ضرار

۲–۲–۱–۲–۴–۵–۶– تفاوت بین ضرر و ضرار

۲–۲–۱–۲–۴–۶– مفهوم ضرر و ضرار

۲–۲–۲– قاعده اتلاف

۲–۲–۲–۱– مستندات قاعده

۲–۲–۲–۱–۱– کتاب (قرآن کریم)

۲–۲–۲–۱–۲– روایات

۲–۲–۲–۱–۲–۲– کلمه اتلاف

۲–۲–۲–۱–۲–۳– کلمه مال

۲–۲–۲–۱–۲–۴– کلمه ضامن

۲–۲–۲–۱–۳– اجماع

۲–۲–۲–۱–۴– بنای عقلا

۲–۲–۲–۲– تفاوت ضمان اتلاف و ضمان ید

۲–۲–۲–۲–۱– مصداق صورت اول

۲–۲–۲–۲–۲– مصداق صورت دوم

۲–۲–۲–۲–۳– مصداق صورت سوم

عنوان صفحه ۲–۲–۲–۳– نتیجه قاعده اتلاف

۲–۲–۳– قاعده تسبیب

۲–۲–۳–۱– تفاوت اتلاف و تسبیب

۲–۲–۳–۲– تعریف سبب

۲–۲–۳–۳– اقسام فعل مسبب

۲–۲–۳–۴– جستجو در منابع فقهی شیعه و سنی در مورد افتراق اتلاف از تسبیب

۲–۲–۳–۵– مستندات قاعده تسبیب

۲–۲–۳–۶– عناصر تسبیب

۲–۳– بررسی سوء استفاده از حق در حقوق ایران

۲–۳–۱– معیار و مبنای سوء استفاده از حق

۲–۳–۲– سوء استفاده از حق در خانواده از منظر حقوق ایران

۲–۳–۲–۱– تصریح قانون اساسی و مدنی بر نفی سوء استفاده از حق

۲–۳–۲–۲– مصادیق سوء استفاده از حق در حقوق خانواده

۲–۳–۲–۲–۱– سوء استفاده از حق ریاست شوهر

۲–۳–۲–۲–۲– سوء استفاده از حق اذن در ازدواج باکره

۲–۳–۲–۳– ضمانت اجرای سوء استفاده از حق در خانواده

فصل سوم: شیوه ی دادرسی

۳–۱– واکاوی معیار و میزان جبران خسارت معنوی برای بررسی ماهیت حکم صادره توسط قاضی

۳–۲– بررسی حقوقی دعوای اجازه ی ازدواج دختر باکره

۳–۳– مطالعه ی یک نمونه دادخواست و رای اجازه ی ازدواج دختر باکره

۳–۳–۱– نکات مهم دعوای اذن در ازدواج

۳–۳–۲– مراحل رسیدگی به پرونده درخواست اذن ازدواج

۳–۳–۲–۱– شروع دعوای اجازه ی ازدواج دختر باکره

عنوان صفحه ۳–۳–۲–۲– رسیدگی دادگاه

۳–۳–۲–۳– تحقیق از گواهان

۳–۳–۲–۴– رای دادگاه

۳–۳–۲–۵– تحلیل پرونده

۳–۳–۲–۶– نمونه ای از رای دادگاه در مورد اذن و اجازه ی ازدواج

۳–۳–۲–۶–۱– دادخواست اذن در ازدواج دختر باکره

۳–۳–۲–۶–۲– رای دادگاه مبنی بر اذن در ازدواج

۳–۳–۳– توضیحات نهایی

۳–۴– پیشنهاد جای نما نمودن ماده قانونی

منابع و مآخذ ۱۲۶

کلیدواژه ها

• مسیولیت مدنی
• عضل