نظریه شماره 7/1400/245 مورخ 1400/09/09 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره عطف به ماسبق نشدن مجازات ارتشا و فوت محکوم‌علیه پس از اعاده دادرسی
 | |
| شماره نظریه | ۷/۱۴۰۰/۲۴۵ |
|---|---|
| شماره پرونده | ۱۴۰۰-۱۸۶/۲-۲۴۵ ک |
| تاریخ نظریه | ۱۴۰۰/۰۹/۰۹ |
| موضوع نظریه | حقوق کیفری |
| محور نظریه | جرایم و مجازات‌ها |
چکیده نظریه شماره 7/1400/245 مورخ 1400/09/09 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره عطف به ماسبق نشدن مجازات ارتشا و فوت محکوم‌علیه پس از اعاده دادرسی: درخصوص صدور حکم انفصال دائم در سال ۱۳۹۸ این حکم مشمول قانون کاهش مجازات تعزیری نمی‌گردد و قانون لاحق عطف به ماسبق نمی‌شود همچنین فوت محکوم‌علیه پس از تجویز اعاده دادرسی و پیش از صدور حکم مجدد، مانع از رسیدگی شعبه هم‌عرض نیست.
استعلام
کارمند دولت که فاقد سابقه کیفری است و بیش از بیست و هفت سال سابقه خدمت دارد، به علت ارتکاب یکی از جرایم مندرج در قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشاء، اختلاس و کلاهبرداری، علاوه بر سایر مجازات های قانونی، به انفصال دائم از خدمات دولتی نیز محکوم شد، و حکم در سال ۱۳۹۸ قطعی شده است و محکوم علیه در سال ۱۳۹۹ فوت کرده است:
۱- با توجه به این که بر اساس اصلاح صورت گرفته در ماده ۳۷ قانون مجازات اسلامی مطابق ماده ۹ قانون کاهش مجازات حبس تعزیری، امکان تقلیل و تخفیف انفصال دائم به انفصال موقت بین پنج تا پانزده سال فراهم شده است، آیا ورثه محکوم علیه متوفی می توانند از طریق دادستان و از شعبه صادرکننده حکم قطعی تقاضای تخفیف مجازات انفصال دائم به موقت را نمایند؟
۲- چنانچه محکوم علیه از حکم قطعی اعاده دادرسی تقاضا کرده باشد و پس از تجویز اعاده دادرسی توسط دیوان عالی کشور و ارجاع پرونده به شعبه هم عرض و قبل از صدور حکم مجدد، فوت کند، تصمیم دادگاه چه خواهد بود؛ آیا با توجه به این که با تجویز اعاده دادرسی به نوعی متهم فاقد رأی قطعی تلقی می شود، باید قرار موقوفی تعقیب صادر شود و یا این که دادگاه هم عرض بدون توجه به فوت محکوم علیه باید رسیدگی را ادامه دهد و حکم مقتضی را صادر کند؟
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه
۱- بند ت ماده ۳۷ قانون مجازات اسلامی اصلاحی ۱۳۹۹، تخفیف مجازات قانونی جرم نیست؛ بلکه تخفیف قضایی است و اعمال کیفیات مخففه نیز الزامی نیست، بنابراین در مورد احکام قطعی که پیش از تاریخ لازم الاجرا شدن قانون کاهش مجازات حبس تعزیری مصوب ۱۳۹۹ صادر شده اند، قابل اعمال نیست و موجبی هم برای اعمال بند ب ماده ۱۰ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ نمی باشد.
۲- در فرض استعلام که محکوم علیه به انفصال دائم از خدمات دولتی محکوم شده و نسبت به حکم صادره تقاضای اعاده دادرسی کرده و پس از تجویز اعاده دادرسی از سوی دیوان عالی کشور و ارجاع پرونده به شعبه هم عرض، (محکوم علیه) فوت کرده است، فوت محکوم با عنایت به بند الف ماده ۴۷۵ قانون آیین دادرسی کیفری مانع رسیدگی دادگاه مرجوع الیه به درخواست اعاده دادرسی تجویزشده از سوی دیوان عالی کشور نیست. در صورتی که شعبه مرجوع الیه در مقام رسیدگی، حکم صادره را نقض کند، صدور رأی با توجه به ماده ۴۸۰ قانون پیش گفته تابع عمومات رسیدگی از جمله صدور حکم برائت یا محکومیت و عندالاقتضا اعمال تخفیف، تعلیق و مانند آن است. بدیهی است دادگاه در این مقام مجاز به تشدید مجازات نیست.
مواد مرتبط
- ماده ۱۰ قانون مجازات اسلامی
- ماده ۳۷ قانون مجازات اسلامی
- ماده ۴۷۵ قانون آیین دادرسی کیفری
- ماده ۴۸۰ قانون آیین دادرسی کیفری