نظریه شماره 7/1402/230 ک مورخ 1402/04/13 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره عدم توانایی محکوم علیه در پرداخت جزای نقدی جایگزین حبس

چکیده نظریه شماره 7/1402/230 ک مورخ 1402/04/13 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره عدم توانایی محکوم علیه در پرداخت جزای نقدی جایگزین حبس: از آنجا که عجز از پرداخت جزای نقدی منتفی شده است، با لحاظ ماده ۵۱۶ قانون آیین دادرسی کیفری و با احتساب مدت تحمل حبس توسط محکوم و کسر آن از میزان جزای نقدی مقرر در حکم، با پرداخت باقی مانده جزای نقدی، قاضی اجرای احکام مکلف به آزادی محکوم است و موجبی برای ادامه بازداشت وی به سبب اجرای مجازات جایگزین حبس نیست؛ ضمن آنکه هدف مقنن از وضع مقررات مجازات های جایگزین حبس، ابتدا اجرای مجازات جایگزین حبس است و نه اجرای مجازات حبس و عجز موقت محکوم علیه از پرداخت جزای نقدی جایگزین حبس، مانعی برای اجرای این مجازات پس از حصول ملائت وی نیست. تبصره ۲ ماده ۵۲۹ قانون آیین دادرسی کیفری، مؤید این دیدگاه است.

شماره نظریه	۷/۱۴۰۲/۲۳۰ ک
شماره پرونده	۱۴۰۲-۱۸۶-۲۳۰ک
تاریخ نظریه	۱۴۰۲/۰۴/۱۳
موضوع نظریه	قانون مجازات اسلامی
محور نظریه	مجازات جایگزین حبس

استعلام

در خصوص مجازات های جایگزین حبس، چنانچه فردی به جزای نقدی بدل از حبس چهار ماه محکوم و به سبب عجز از پرداخت جزای نقدی به زندان معرفی شود و پس از تحمل بخشی از حبس، محکوم علیه قصد پرداخت جزای نقدی را داشته باشد، آیا می توان مابقی جزای نقدی را محاسبه و اخذ و محکوم علیه را آزاد کرد یا آنکه باید همه جزای نقدی را از وی اخذ کرد؟ با توجه به ماده ۷۰ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲، در صورت عجز از پرداخت جزای نقدی و اعلام محکومیت، آیا مدت حبس قابلیت تبدیل به جزای نقدی را فاقد است؟

نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه

در فرض سؤال که متهم بر اساس مواد ۶۴ و ۸۶ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ به پرداخت جزای نقدی معینی به عنوان جایگزین حبس محکوم شده است، در صورت عجز از پرداخت جزای نقدی، قاضی اجرای احکام کیفری مطابق ماده ۷۰ قانون پیش گفته، محکوم را جهت تحمل مجازات اصلی (حبس) به زندان معرفی می کند و اگر در اثنای اجرای مجازات حبس، محکوم علیه آمادگی خود را برای پرداخت جزای نقدی اعلام کند، از آنجا که عجز از پرداخت جزای نقدی منتفی شده است، با لحاظ ماده ۵۱۶ قانون آیین دادرسی کیفری مصوب ۱۳۹۲ و با احتساب مدت تحمل حبس توسط محکوم و کسر آن از میزان جزای نقدی مقرر در حکم، با پرداخت باقی مانده جزای نقدی، قاضی اجرای احکام مکلف به آزادی محکوم است و موجبی برای ادامه بازداشت وی به سبب اجرای مجازات جایگزین حبس نیست؛ ضمن آنکه هدف مقنن از وضع مقررات مجازات های جایگزین حبس، ابتدا اجرای مجازات جایگزین حبس است و نه اجرای مجازات حبس و عجز موقت محکوم علیه از پرداخت جزای نقدی جایگزین حبس، مانعی برای اجرای این مجازات پس از حصول ملائت وی نیست. تبصره ۲ ماده ۵۲۹ قانون آیین دادرسی کیفری مصوب ۱۳۹۲، مؤید این دیدگاه است.

مواد مرتبط

• ماده ۷۰ قانون مجازات اسلامی
• ماده ۶۴ قانون مجازات اسلامی
• ماده ۸۶ قانون مجازات اسلامی
• ماده ۵۱۶ قانون آیین دادرسی کیفری
• ماده ۵۲۹ قانون آیین دادرسی کیفری

جستارهای وابسته

• مجازات های جایگزین حبس
• محکوم علیه