ماده ۶۴ قانون مجازات اسلامی

ماده ۶۴ قانون مجازات اسلامی:  مجازات‌ های جایگزین حبس عبارت از دوره مراقبت، خدمات عمومی رایگان، جزای نقدی، جزای نقدی روزانه و محرومیت از حقوق اجتماعی ‌است که در صورت گذشت شاکی و وجود جهات تخفیف با ملاحظه نوع جرم و کیفیت ارتکاب آن، آثار ناشی از جرم، سن، مهارت، وضعیت، شخصیت و سابقه مجرم، وضعیت بزه‌ دیده و سایر اوضاع و احوال، تعیین و اجراء می‌ شود.

تبصره ـ دادگاه در ضمن حکم، به سنخیت و تناسب مجازات مورد حکم با شرایط و کیفیات مقرر در این ماده تصریح می‌ کند. دادگاه نمی‌ تواند به بیش از دو نوع از مجازات‌ های جایگزین حکم دهد.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

توضیح واژگان

منظور از «مجازات های جایگزین حبس»، مجازات های خفیف و یا گاهی اقدامات تأمینی هستند که با احراز شرایطی میتوانند جایگزین مجازات زندان شوند.

«دوره مراقبت»، دوره‌ ای است که طی آن محکوم، به حکم دادگاه و تحت نظارت قاضی اجرای احکام به انجام یک یا چند مورد از دستورهای مندرج در تعویق مراقبتی محکوم می‌ گردد.

«خدمات عمومی رایگان»، خدماتی است که با رضایت محکوم برای مدت معین به‌ شرح ذیل مورد حکم واقع می‌ شود و تحت نظارت قاضی اجرای احکام اجراء می‌ گردد.

«جزای نقدی روزانه»، یک هشتم تا یک چهارم درآمد روزانه محکوم که با نظارت اجرای احکام وصول می‌ گردد. به عبارت بهتر جزای نقدی روزانه بخشی از درآمد روزانه محکوم است باید به صندوق دولت واریز شود، اجرای این مجازات در خصوص کسانی امکان پذیر است که دارای شغل و درآمد معینی باشند.

منظور از «محرومیت از حقوق اجتماعی»، همان تحمیل محرومیت های اجتماعی مندرج در ماده 26 بر محکوم علیه است.

پیشینه

این ماده، در قوانین پیشین سابقه ای ندارد و از نوآوری های قانون مجازات اسلامی محسوب میشود.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

قانونگذار در این ماده، تعریفی از مجازات های جایگزین حبس ارائه نموده است. طبق تبصره این ماده، دادگاه حداکثر میتواند متهم را به دو نوع مجازات جایگزین محکوم نماید.

رویه‌های قضایی

• رای وحدت رویه شماره 746 مورخ 1394/10/29 هیات عمومی دیوان عالی کشور
• نظریه شماره 7/1402/230 ک مورخ 1402/04/13 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره عدم توانایی محکوم علیه در پرداخت جزای نقدی جایگزین حبس
• نظریه شماره 7/99/1305 مورخ 1399/09/15 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره محکومیت متهم به پرداخت کمک نقدی به افراد بی بضاعت در قالب خدمات عمومی رایگان

مقالات مرتبط

• پیشگیری از تکرار جرم با حفظ کرامت انسانی بزهکار با نگاهی به آموزه‮های جرم‌شناختی

• اعتبار حبس کمتر از 91 روز در حقوق کیفری ایران
• تقابل مجازات جایگزین حبس با قانون وصول در حقوق ایران
• بررسی جرم شناختی مجموعه تلویزیونی«سرقت پول»