واکاوی اراده، قصد و رضا در فقه اسلامی و حقوق ایران
 | |
| عنوان | واکاوی اراده، قصد و رضا در فقه اسلامی و حقوق ایران |
|---|---|
| نویسنده | محمدعلی خورسندیان حانیه ذاکرینیا |
| محور موضوعی | فقه امامیه |
| سال نشر | ۱۳۸۸ |
| منتشر شده در | نشریه مطالعات فقه و حقوق اسلامی |
| دوره | ۱ |
| شماره | ۱ |
| دانلود مقاله | دانلود از سایت نشریه |
واکاوی اراده، قصد و رضا در فقه اسلامی و حقوق ایران عنوان مقاله ای از محمد علی خورسندیان و حانیه ذاکری نیا است که در شماره 1 دوره 1 نشریه مطالعات فقه و حقوق اسلامی منتشر شده است.
چکیده
شک نیست که اراده از مختصات انسان است؛ لیکن در چیستی آن، فلاسفه و متکلمین دیدگاههای متفاوتی دارند. شکلگیری اراده در انجام هر عملی بهویژه عمل حقوقی ـ که مورد بحث ما در این نوشته است ـ طی مراحلی صورت میپذیرد که عبارتند از: 1- تصور وجود عمل 2- سنجش میزان نفع و ضرر 3- تصدیق لزوم انجام عمل (رضا) 4- تصمیم 5- اجرا.
برای تحقق هر عمل حقوقی، قصد انشا ضروری است که در مقابل آن قصد اخبار قرار دارد. اراده در اعمال حقوقی در دو چهرهی ظاهری و باطنی نمود مییابد که در صورت تزاحم، ارادهی باطنی مقدم خواهد بود. با لحاظ مراحل شکلگیری اراده و وجوه افتراق قصد و رضا درمییابیم که قصد، عنصر سازندهی عقد؛ و رضا، شرط اعتبار آن است. لذا عقد در حالت فقدان قصد، باطل؛ و در صورت فقدان رضا، غیرنافذ میباشد.
در این نوشته سعی شده است در هر مبحث دیدگاههای فقها (امامیه و عامه) و حقوقدانان (داخلی و خارجی) بررسی و تبیین شود.