ماده ۱۰۹۹ قانون مدنی

ماده ۱۰۹۹ قانون مدنی: در صورت جهل زن به فساد نکاح و وقوع نزدیکی، زن مستحق مهرالمثل است.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

توضیح واژگان

منظور از «مهرالمثل» که در ماده ۱۰۹۹ قانون مدنی مورد اشاره قرار گرفته است، مهریه ای است که نه به موجب توافق طرفین، بلکه بعد از دخول، با توجه به عرف حاکم بر موقعیت زوجه و زمان و مکان موردنظر، معین گردد.

مطالعات تطبیقی

در حقوق سوریه و لبنان، در صورت مقاربت با زن در نکاح باطل، مرد ملزم به پرداخت مهریه خواهد بود.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

جهل به بطلان نکاح، ممکن است مربوط به موضوع یا حکم باشد، در این مورد خاص، جهل به حکم، پذیرفته خواهد شد. در صورت جهل زن به فساد نکاح، و وقوع نزدیکی، وطی به شبهه رخ داده و زن مستحق مهرالمثل است. به دلالت مفهوم مخالف ماده ۱۰۹۹ قانون مدنی، در صورت علم زوجه نسبت به بطلان نکاح، و وقوع نزدیکی، وی مستحق هیچ مهری نخواهد بود.

اگر در فرض بطلان نکاح، زن مهریه مورد توافق را دریافت نموده باشد؛ در صورت آگاهی وی به فساد عقد؛ مال مزبور، با مهرالمثل، از حیث قلت و زیادت، قابل تطبیق خواهد بود.

با وحدت ملاک از مفاد ماده ۱۰۹۹ قانون مدنی، زن، در ایامی که جاهل به بطلان نکاح بوده؛ مستحق نفقه است.

نکات توضیحی

علم یا جهل مرد به بطلان نکاح، تأثیری در ثبوت یا سقوط مهریه نخواهد داشت، و این علم یا جهل زن است که تکلیف مهریه را روشن می‌سازد.

مطالعات فقهی

سوابق فقهی

در صورتی که مردی مسلمان، با زنی بهایی ازدواج نماید؛ حتی در فرض جهل زن به فساد نکاح، مهریه منتفی است، در مقابل، نظری وجوددارد که به دلیل جهل زن، او را مستحق مهرالمثل می‌داند.

مصادیق و نمونه‌ها

• در صورتی که زنی، در ایام عده، مبادرت به ازدواج با مردی نماید؛ و به فساد چنین نکاحی نیز، آگاه نبوده باشد؛ مستحق مهرالمثل است.

مقالات مرتبط

• ضمانت مهریه
• بررسی و نقد سلب آزادی افراد تا زمان ادای دیون مالی در دعاوی مطالبه مهریه
• حقوق و تکالیف مالی بین زوجین