موصی له: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی حقوق
پرش به ناوبری پرش به جستجو
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۳: خط ۳:
== مواد مرتبط ==
== مواد مرتبط ==
* [[ماده ۸۲۶ قانون مدنی]]
* [[ماده ۸۲۶ قانون مدنی]]
* [[ماده ۸۵۰ قانون مدنی]]
* [[ماده ۸۵۱ قانون مدنی]]
* [[ماده ۸۵۲ قانون مدنی]]
* [[ماده ۸۵۳ قانون مدنی]]
== شرایط موصی له ==
=== موجود بودن موصی له ===
موصی‌له باید موجود باشد و بتواند [[مالکیت|مالک]] چیزی بشود که برای او [[وصیت]] شده‌است.<ref>[[ماده ۸۵۰ قانون مدنی]]</ref>
در [[عقد تملیکی|عقود تملیکی]]، لزومی ندارد که [[انتقال]] مالکیت، از لحظه [[تملیک]] صورت گیرد؛ و چنانچه وصیت نیز [[عقد]] تلقی شود؛ نیازی به موجود بودن موصی له در هنگام [[ایجاب]] وصیت، دیده نمی‌شود،<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=مجموعه محشای قانون مدنی|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1715628|صفحه=|نام۱=محمدجعفر|نام خانوادگی۱=جعفری لنگرودی|چاپ=3}}</ref> البته برخی معتقدند که علاوه بر وجود موصی له به هنگام [[وفات|فوت]] [[موصی]]، وجود وی در زمان وصیت هم، ضروری است،<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قانون مدنی در نظم حقوقی کنونی|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=99716|صفحه=|نام۱=ناصر|نام خانوادگی۱=کاتوزیان|چاپ=26}}</ref> اما اگر وصیت، [[ایقاع]] محسوب گردد؛ چون چنین ایقاعی، [[تعلیق|معلق]] به فوت موصی می‌باشد و تا آن زمان برای موصی له [[تملک]] حاصل نمی‌شود؛ پس لزومی ندارد که موصی له به هنگام انشای وصیت، موجود و دارای [[اهلیت]] باشد؛ ولی چنانچه، وصیت، عقد تلقی شود؛ چون موجود بودن و برخورداری از اهلیت در طرف ایجاب، الزامی است؛ پس موصی له نیز باید واجد این شرایط باشد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق مدنی (دوره عقود معین، قسمت سوم) (عطایا، هبه، وصیت)|ترجمه=|جلد=|سال=1384|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=2779836|صفحه=|نام۱=ناصر|نام خانوادگی۱=کاتوزیان|چاپ=7}}</ref> در ضمن تداوم [[اهلیت تمتع]] تا زمان تملک، ضروری است،<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=تفسیر قانون مدنی اسناد آرا و اندیشه‌های حقوقی (با تجدیدنظر و اضافات)|ترجمه=|جلد=|سال=1388|ناشر=سمت|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=365800|صفحه=|نام۱=سیدمرتضی|نام خانوادگی۱=قاسم‌زاده|نام۲=حسن|نام خانوادگی۲=ره پیک|نام۳=عبداله|نام خانوادگی۳=کیایی|چاپ=3}}</ref> و به عقیده برخی دیگر، برخورداری موصی از اهلیت تمتع در زمان ایجاب وصیت، لازم نمی‌باشد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=مجموعه محشای قانون مدنی|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1715644|صفحه=|نام۱=محمدجعفر|نام خانوادگی۱=جعفری لنگرودی|چاپ=3}}</ref>
==== وصیت به نفع اشخاص حقوقی ====
[[وصیت به نفع اشخاص حقوقی]] به دلیل برخورداری آنها از اهلیت تملک، صحیح است، صرف امکان شناسایی [[شخص حقوقی]]، دلالت بر بهره‌مندی او از اهلیت تمتع دارد،<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق مدنی (وصیت)|ترجمه=|جلد=|سال=1384|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=299356|صفحه=|نام۱=محمدجعفر|نام خانوادگی۱=جعفری لنگرودی|چاپ=2}}</ref> و وصیت به نفع بیمارستان و مسجد، به دلیل برخورداری آنها از شخصیت حقوقی و قابلیت تملک، صحیح است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=بررسی فقهی و حقوقی وصیت مواد 825-860 قانون مدنی|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=مرکز نشر علوم اسلامی|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=202624|صفحه=|نام۱=سیدمصطفی|نام خانوادگی۱=محقق داماد|چاپ=4}}</ref>
==== مصادیق ====
*وصیت بر مردگان به دلیل معدوم بودن، صحیح نیست.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قانون مدنی و فتاوای امام خمینی (جلد دوم)|ترجمه=|جلد=|سال=1384|ناشر=سمت|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=52628|صفحه=|نام۱=عبداله|نام خانوادگی۱=کیایی|چاپ=1}}</ref>
==== در فقه ====
موصی له باید به هنگام انشای وصیت؛ موجود باشد و وصیت بر معدوم، صحیح نیست.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قانون مدنی و فتاوای امام خمینی (جلد دوم)|ترجمه=|جلد=|سال=1384|ناشر=سمت|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=52628|صفحه=|نام۱=عبداله|نام خانوادگی۱=کیایی|چاپ=1}}</ref>
==== وصیت به نفع حمل ====
مقاله اصلی: "[[وصیت به نفع حمل]]"
برخی از حقوقدانان، [[وصیت بر معدوم]] به تبع موجود را، [[نفوذ|نافذ]] دانسته؛ و برخی دیگر [[باطل]] می‌شمارند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=نسبی بودن آثار قراردادها و تعهد به سود شخص ثالث در حقوق ایران|ترجمه=|جلد=|سال=1386|ناشر=آثار اندیشه|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1065052|صفحه=|نام۱=ودود|نام خانوادگی۱=برزی|چاپ=1}}</ref> مطابق مقررات [[قانون مدنی ایران|قانون مدنی]]، [[وصیت به نفع حمل|وصیت برای حمل]] صحیح است لیکن تملک او منوط است بر این که زنده [[ولادت|متولد]] شود،<ref>[[ماده ۸۵۱ قانون مدنی]]</ref> <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق مدنی (دوره عقود معین، قسمت سوم) (عطایا، هبه، وصیت)|ترجمه=|جلد=|سال=1384|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=2779212|صفحه=|نام۱=ناصر|نام خانوادگی۱=کاتوزیان|چاپ=7}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=بررسی فقهی و حقوقی وصیت مواد 825-860 قانون مدنی|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=مرکز نشر علوم اسلامی|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=201588|صفحه=|نام۱=سیدمصطفی|نام خانوادگی۱=محقق داماد|چاپ=4}}</ref> و به محض تولد، مالک [[موصی به]] می‌گردد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=اساس در قوانین مدنی (المدونه)|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1444656|صفحه=|نام۱=محمدجعفر|نام خانوادگی۱=جعفری لنگرودی|چاپ=1}}</ref>
== تعدد موصی لهم ==
=== فرض محصور بودن موصی لهم متعدد ===
اگر موصی‌لهم متعدد و محصور باشند موصی‌به بین آن‌ها بالسویه تقسیم می‌شود مگر این که موصی طور دیگر مقرر داشته باشد.<ref>[[ماده ۸۵۳ قانون مدنی]]</ref> در صورت محصور بودن موصی لهم، موصی به، بین آنان به نسبت مساوی تقسیم می‌گردد؛ در وصیت به نفع [[وارث|ورثه]] نیز، همین ضابطه حاکم است.<ref name=":0">{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق مدنی (دوره عقود معین، قسمت سوم) (عطایا، هبه، وصیت)|ترجمه=|جلد=|سال=1384|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=2781280|صفحه=|نام۱=ناصر|نام خانوادگی۱=کاتوزیان|چاپ=7}}</ref> در مورد محصور بودن موصی لهم، و تقسیم موصی به بین آنان به نحو مساوی، تفاوتی نمی‌کند که اشخاص مزبور جزء ورثه باشند یا نه، یا [[قرابت|قرابتشان]] با موصی، به کدام طبقه مربوط باشد، یا اینکه جنسیت آنان چیست؟<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=تفسیر قانون مدنی اسناد آرا و اندیشه‌های حقوقی (با تجدیدنظر و اضافات)|ترجمه=|جلد=|سال=1388|ناشر=سمت|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=365824|صفحه=|نام۱=سیدمرتضی|نام خانوادگی۱=قاسم‌زاده|نام۲=حسن|نام خانوادگی۲=ره پیک|نام۳=عبداله|نام خانوادگی۳=کیایی|چاپ=3}}</ref>
اگر شخصی، [[مال|مالی]] را، به نفع [[اقربا|اقربای]] نزدیک خویش وصیت نماید؛ در این صورت موصی به با رعایت [[طبقات ارث]]، بین موصی لهم تقسیم گردیده و در واقع هر طبقه ای، طبقه بعد از خود را محروم می‌کند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق مدنی (وصیت)|ترجمه=|جلد=|سال=1384|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=298524|صفحه=|نام۱=محمدجعفر|نام خانوادگی۱=جعفری لنگرودی|چاپ=2}}</ref> وصیت بر اهل بیت(خانواده) کسی، همسر و [[ولد|اولاد]] بلافصل او را دربرمی گیرد، برخی احتمال داده‌اند که سایر اشخاص تحت سرپرستی، نظیر نوه و یا… نیز، جزء اهل بیت محسوب می‌گردند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق مدنی (وصیت)|ترجمه=|جلد=|سال=1384|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=298548|صفحه=|نام۱=محمدجعفر|نام خانوادگی۱=جعفری لنگرودی|چاپ=2}}</ref>
=== فرض غیرمحصور بودن موصی لهم متعدد ===
در فرضی که موصی لهم [[وصیت عام|غیرمحصور]] باشند؛ دیگر تقسیم به تساوی کاربرد ندارد؛ چرا که هم تعیین تعداد موصی لهم مشکل است؛ و هم اینکه [[ظهور|ظاهر]]، نشان از مقید نبودن موصی نسبت به تساوی [[حصه|سهام]] آنان دارد،<ref name=":0" /> همچنین نامحصور بودن موصی لهم، خود [[قرینه]] ای است بر اینکه موصی، راضی به مساوی بودن حصه آنان نبوده‌است؛ چرا که در این صورت سهم هریک از آنان، بسیار ناچیز خواهد بود؛ بنابراین [[وصی]] می‌تواند هر میزان که مصلحت بداند؛ به هریک از آنان اختصاص دهد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق مدنی (جلد سوم) (در شفعه، وصایا، ارث) (با تجدیدنظر، تصحیح کامل اضافات)|ترجمه=|جلد=|سال=1376|ناشر=اسلامیه|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=15268|صفحه=|نام۱=سیدحسن|نام خانوادگی۱=امامی|چاپ=13}}</ref>
=== فرض تعدد موصی له محصور و غیرمحصور ===
در موردی که مالی، به نفع شخصی محصور، و نیز برای جماعتی نامحصور وصیت شده باشد؛ نیمی از آن مال به موصی له محصور، و نیمی دیگر، به جمیع موصی لهم غیرمحصور تعلق خواهد یافت.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قانون مدنی در نظم حقوقی کنونی|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=99780|صفحه=|نام۱=ناصر|نام خانوادگی۱=کاتوزیان|چاپ=26}}</ref>
=== مصادیق ===
*موصی، می‌تواند وصیت نماید که بخشی از [[وجه|وجوه]] نقد او، به طلبه‌های حوزه علمیه تعلق بگیرد؛ و در ضمن به طلبه‌های سید، سهم بیشتری اختصاص یابد.
*اگر موصی وصیت نماید که اموال او به دانشجویان بی بضاعت یا کودکان بی سرپرست تعلق بگیرد؛ نمی‌توان موصی به را بین آنان به‌طور مساوی تقسیم نمود.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق مدنی (جلد سوم) (در شفعه، وصایا، ارث) (با تجدیدنظر، تصحیح کامل اضافات)|ترجمه=|جلد=|سال=1376|ناشر=اسلامیه|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=15268|صفحه=|نام۱=سیدحسن|نام خانوادگی۱=امامی|چاپ=13}}</ref>
== کتب مرتبط ==
* [[بررسی فقهی حقوقی وصیت مواد 860 - 825 قانون مدنی]]


== جستارهای وابسته ==
== جستارهای وابسته ==
* [[وصیت]]
* [[وصیت به نفع حمل]]
* [[وصیت به نفع اشخاص حقوقی]]


* [[وصیت تملیکی]]
* [[وصیت تملیکی]]

نسخهٔ ‏۲۴ دسامبر ۲۰۲۳، ساعت ۲۳:۴۳

موصی له کسی است که وصیت تملیکی به نفع و برای او انشا شده‌است.[۱][۲][۳]

مواد مرتبط

شرایط موصی له

موجود بودن موصی له

موصی‌له باید موجود باشد و بتواند مالک چیزی بشود که برای او وصیت شده‌است.[۴]

در عقود تملیکی، لزومی ندارد که انتقال مالکیت، از لحظه تملیک صورت گیرد؛ و چنانچه وصیت نیز عقد تلقی شود؛ نیازی به موجود بودن موصی له در هنگام ایجاب وصیت، دیده نمی‌شود،[۵] البته برخی معتقدند که علاوه بر وجود موصی له به هنگام فوت موصی، وجود وی در زمان وصیت هم، ضروری است،[۶] اما اگر وصیت، ایقاع محسوب گردد؛ چون چنین ایقاعی، معلق به فوت موصی می‌باشد و تا آن زمان برای موصی له تملک حاصل نمی‌شود؛ پس لزومی ندارد که موصی له به هنگام انشای وصیت، موجود و دارای اهلیت باشد؛ ولی چنانچه، وصیت، عقد تلقی شود؛ چون موجود بودن و برخورداری از اهلیت در طرف ایجاب، الزامی است؛ پس موصی له نیز باید واجد این شرایط باشد.[۷] در ضمن تداوم اهلیت تمتع تا زمان تملک، ضروری است،[۸] و به عقیده برخی دیگر، برخورداری موصی از اهلیت تمتع در زمان ایجاب وصیت، لازم نمی‌باشد.[۹]

وصیت به نفع اشخاص حقوقی

وصیت به نفع اشخاص حقوقی به دلیل برخورداری آنها از اهلیت تملک، صحیح است، صرف امکان شناسایی شخص حقوقی، دلالت بر بهره‌مندی او از اهلیت تمتع دارد،[۱۰] و وصیت به نفع بیمارستان و مسجد، به دلیل برخورداری آنها از شخصیت حقوقی و قابلیت تملک، صحیح است.[۱۱]

مصادیق

  • وصیت بر مردگان به دلیل معدوم بودن، صحیح نیست.[۱۲]

در فقه

موصی له باید به هنگام انشای وصیت؛ موجود باشد و وصیت بر معدوم، صحیح نیست.[۱۳]

وصیت به نفع حمل

مقاله اصلی: "وصیت به نفع حمل"

برخی از حقوقدانان، وصیت بر معدوم به تبع موجود را، نافذ دانسته؛ و برخی دیگر باطل می‌شمارند.[۱۴] مطابق مقررات قانون مدنی، وصیت برای حمل صحیح است لیکن تملک او منوط است بر این که زنده متولد شود،[۱۵] [۱۶][۱۷] و به محض تولد، مالک موصی به می‌گردد.[۱۸]

تعدد موصی لهم

فرض محصور بودن موصی لهم متعدد

اگر موصی‌لهم متعدد و محصور باشند موصی‌به بین آن‌ها بالسویه تقسیم می‌شود مگر این که موصی طور دیگر مقرر داشته باشد.[۱۹] در صورت محصور بودن موصی لهم، موصی به، بین آنان به نسبت مساوی تقسیم می‌گردد؛ در وصیت به نفع ورثه نیز، همین ضابطه حاکم است.[۲۰] در مورد محصور بودن موصی لهم، و تقسیم موصی به بین آنان به نحو مساوی، تفاوتی نمی‌کند که اشخاص مزبور جزء ورثه باشند یا نه، یا قرابتشان با موصی، به کدام طبقه مربوط باشد، یا اینکه جنسیت آنان چیست؟[۲۱]

اگر شخصی، مالی را، به نفع اقربای نزدیک خویش وصیت نماید؛ در این صورت موصی به با رعایت طبقات ارث، بین موصی لهم تقسیم گردیده و در واقع هر طبقه ای، طبقه بعد از خود را محروم می‌کند.[۲۲] وصیت بر اهل بیت(خانواده) کسی، همسر و اولاد بلافصل او را دربرمی گیرد، برخی احتمال داده‌اند که سایر اشخاص تحت سرپرستی، نظیر نوه و یا… نیز، جزء اهل بیت محسوب می‌گردند.[۲۳]

فرض غیرمحصور بودن موصی لهم متعدد

در فرضی که موصی لهم غیرمحصور باشند؛ دیگر تقسیم به تساوی کاربرد ندارد؛ چرا که هم تعیین تعداد موصی لهم مشکل است؛ و هم اینکه ظاهر، نشان از مقید نبودن موصی نسبت به تساوی سهام آنان دارد،[۲۰] همچنین نامحصور بودن موصی لهم، خود قرینه ای است بر اینکه موصی، راضی به مساوی بودن حصه آنان نبوده‌است؛ چرا که در این صورت سهم هریک از آنان، بسیار ناچیز خواهد بود؛ بنابراین وصی می‌تواند هر میزان که مصلحت بداند؛ به هریک از آنان اختصاص دهد.[۲۴]

فرض تعدد موصی له محصور و غیرمحصور

در موردی که مالی، به نفع شخصی محصور، و نیز برای جماعتی نامحصور وصیت شده باشد؛ نیمی از آن مال به موصی له محصور، و نیمی دیگر، به جمیع موصی لهم غیرمحصور تعلق خواهد یافت.[۲۵]

مصادیق

  • موصی، می‌تواند وصیت نماید که بخشی از وجوه نقد او، به طلبه‌های حوزه علمیه تعلق بگیرد؛ و در ضمن به طلبه‌های سید، سهم بیشتری اختصاص یابد.
  • اگر موصی وصیت نماید که اموال او به دانشجویان بی بضاعت یا کودکان بی سرپرست تعلق بگیرد؛ نمی‌توان موصی به را بین آنان به‌طور مساوی تقسیم نمود.[۲۶]

کتب مرتبط

جستارهای وابسته

منابع

  1. ↑ یعقوب کدخدایی. وصیت و ارث مذاهب اربعه اهل سنت و قانون مدنی ایران. چاپ 1. دادگستر، 1392.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 6658064
  2. ↑ محمدجعفر جعفری لنگرودی. الفارق (دایرةالمعارف عمومی حقوقی) (جلد پنجم) (مصحف-هبه). چاپ 1. گنج دانش، 1386.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 6658068
  3. ↑ اسماعیل واهبی. حق و تکلیف و مصادیق آن در وصیت، ارث، خانواده و همسایه. چاپ 1. بهنامی، 1392.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 6658072
  4. ↑ ماده ۸۵۰ قانون مدنی
  5. ↑ محمدجعفر جعفری لنگرودی. مجموعه محشای قانون مدنی. چاپ 3. گنج دانش، 1387.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1715628
  6. ↑ ناصر کاتوزیان. قانون مدنی در نظم حقوقی کنونی. چاپ 26. میزان، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 99716
  7. ↑ ناصر کاتوزیان. حقوق مدنی (دوره عقود معین، قسمت سوم) (عطایا، هبه، وصیت). چاپ 7. گنج دانش، 1384.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2779836
  8. ↑ سیدمرتضی قاسم‌زاده، حسن ره پیک و عبداله کیایی. تفسیر قانون مدنی اسناد آرا و اندیشه‌های حقوقی (با تجدیدنظر و اضافات). چاپ 3. سمت، 1388.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 365800
  9. ↑ محمدجعفر جعفری لنگرودی. مجموعه محشای قانون مدنی. چاپ 3. گنج دانش، 1387.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1715644
  10. ↑ محمدجعفر جعفری لنگرودی. حقوق مدنی (وصیت). چاپ 2. گنج دانش، 1384.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 299356
  11. ↑ سیدمصطفی محقق داماد. بررسی فقهی و حقوقی وصیت مواد 825-860 قانون مدنی. چاپ 4. مرکز نشر علوم اسلامی، 1387.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 202624
  12. ↑ عبداله کیایی. قانون مدنی و فتاوای امام خمینی (جلد دوم). چاپ 1. سمت، 1384.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 52628
  13. ↑ عبداله کیایی. قانون مدنی و فتاوای امام خمینی (جلد دوم). چاپ 1. سمت، 1384.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 52628
  14. ↑ ودود برزی. نسبی بودن آثار قراردادها و تعهد به سود شخص ثالث در حقوق ایران. چاپ 1. آثار اندیشه، 1386.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1065052
  15. ↑ ماده ۸۵۱ قانون مدنی
  16. ↑ ناصر کاتوزیان. حقوق مدنی (دوره عقود معین، قسمت سوم) (عطایا، هبه، وصیت). چاپ 7. گنج دانش، 1384.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2779212
  17. ↑ سیدمصطفی محقق داماد. بررسی فقهی و حقوقی وصیت مواد 825-860 قانون مدنی. چاپ 4. مرکز نشر علوم اسلامی، 1387.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 201588
  18. ↑ محمدجعفر جعفری لنگرودی. اساس در قوانین مدنی (المدونه). چاپ 1. گنج دانش، 1387.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1444656
  19. ↑ ماده ۸۵۳ قانون مدنی
  20. ↑ ۲۰٫۰ ۲۰٫۱ ناصر کاتوزیان. حقوق مدنی (دوره عقود معین، قسمت سوم) (عطایا، هبه، وصیت). چاپ 7. گنج دانش، 1384.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2781280
  21. ↑ سیدمرتضی قاسم‌زاده، حسن ره پیک و عبداله کیایی. تفسیر قانون مدنی اسناد آرا و اندیشه‌های حقوقی (با تجدیدنظر و اضافات). چاپ 3. سمت، 1388.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 365824
  22. ↑ محمدجعفر جعفری لنگرودی. حقوق مدنی (وصیت). چاپ 2. گنج دانش، 1384.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 298524
  23. ↑ محمدجعفر جعفری لنگرودی. حقوق مدنی (وصیت). چاپ 2. گنج دانش، 1384.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 298548
  24. ↑ سیدحسن امامی. حقوق مدنی (جلد سوم) (در شفعه، وصایا، ارث) (با تجدیدنظر، تصحیح کامل اضافات). چاپ 13. اسلامیه، 1376.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 15268
  25. ↑ ناصر کاتوزیان. قانون مدنی در نظم حقوقی کنونی. چاپ 26. میزان، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 99780
  26. ↑ سیدحسن امامی. حقوق مدنی (جلد سوم) (در شفعه، وصایا، ارث) (با تجدیدنظر، تصحیح کامل اضافات). چاپ 13. اسلامیه، 1376.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 15268
برگرفته از «https://wikihoghoogh.net/w/index.php?title=موصی_له&oldid=227300»