تابعیت: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی حقوق
پرش به ناوبری پرش به جستجو
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۹ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
'''تابعیت''' یعنی رابطه ای سیاسی که [[شخص حقیقی|اشخاص حقیقی]] و [[شخص حقوقی|حقوقی]] را به دولتی منتسب نموده و باعث ایجاد حقوق و وظایفی برای آن شخص می‌شود.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=نشریه دادرسی شماره 50 خرداد و تیر ماه 1384|ترجمه=|جلد=|سال=1384|ناشر=سازمان قضایی نیروهای مسلح|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1914272|صفحه=|نام۱=سازمان قضایی نیروهای مسلح|نام خانوادگی۱=|چاپ=}}</ref>
'''تابعیت''' یعنی رابطه ای سیاسی که [[شخص حقیقی|اشخاص حقیقی]] و [[شخص حقوقی|حقوقی]] را به [[دولت|دولتی]] منتسب نموده و باعث ایجاد [[حق|حقوق]] و وظایفی برای آن [[شخص]] می‌شود.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=نشریه دادرسی شماره 50 خرداد و تیر ماه 1384|ترجمه=|جلد=|سال=1384|ناشر=سازمان قضایی نیروهای مسلح|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1914272|صفحه=|نام۱=سازمان قضایی نیروهای مسلح|نام خانوادگی۱=|چاپ=}}</ref> و بنا به تعریفی دیگر، تابعیت، عبارت است از رابطه سیاسی و معنوی که شخصی را به دولت معینی مرتبط می‌سازد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قانون اساسی در نظام حقوقی ایران پیشینه، آموزه‌ها، قوانین|ترجمه=|جلد=|سال=1388|ناشر=نامه هستی|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4384300|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=ایمانی|نام۲=امیررضا|نام خانوادگی۲=قطمیری|چاپ=1}}</ref>


== اصول و مواد مرتبط ==
* [[اصل ۴۱ قانون اساسی]]
* [[اصل ۴۲ قانون اساسی]]
* [[ماده ۹۷۶ قانون مدنی]]
* [[ماده ۹۷۷ قانون مدنی]]
* [[ماده ۹۷۸ قانون مدنی]]
* [[ماده ۹۷۹ قانون مدنی]]
* [[ماده ۹۸۰ قانون مدنی]]
* [[ماده ۹۸۱ قانون مدنی]]
* [[ماده ۹۸۲ قانون مدنی]]
* [[ماده ۹۸۳ قانون مدنی]]
* [[ماده ۹۸۴ قانون مدنی]]
* [[ماده ۹۸۵ قانون مدنی]]
* [[ماده ۹۸۶ قانون مدنی]]
* [[ماده ۹۸۷ قانون مدنی]]
* [[ماده ۹۸۸ قانون مدنی]]
* [[ماده ۹۸۹ قانون مدنی]]
* [[ماده ۹۹۰ قانون مدنی]]
* [[ماده ۹۹۱ قانون مدنی]]
==پیشینه ==
قدیمی‌ترین قانون در ایران، در زمینه تابعیت، [[قانون نامه تابعیت]] مصوب ۱۳۲۴ قمری بود. این قانون، مبتنی بر [[تابعیت اصلی|سیستم خاک]] بود؛ مگر در جایی که تابعیت خارجی والدین طفل، مسلم می‌شد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق بین‌الملل خصوصی (جلد اول) (تابعیت، اقامتگاه و وضع بیگانگان)|ترجمه=|جلد=|سال=1382|ناشر=بهتاب|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=745016|صفحه=|نام۱=بهشید|نام خانوادگی۱=ارفع نیا|چاپ=315}}</ref>
== اقسام تابعیت ==
== اقسام تابعیت ==
تابعیت اصلی یا سیستم خاک مشروط، به تابعیت کشوری گویند که خود شخص و یکی از ابوین او، در آن کشور به دنیا آمده باشند. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق بین الملل خصوصی (تابعیت، اقامتگاه، وضعیت بیگانگان، تعارض قوانین و تعارض صلاحیت دادگاه ها)|ترجمه=|جلد=|سال=1384|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=162140|صفحه=|نام۱=سیدمحسن|نام خانوادگی۱=شیخ الاسلامی|چاپ=1}}</ref>


تابعیت اکتسابی، یعنی اعطای تابعیت دولت خارجی، به درخواست خود شخص، طی فرآیندی رسمی.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=تابعیت در حقوق ایران و بین الملل|ترجمه=|جلد=|سال=90|ناشر=دانشگاه بوعلی|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=3703196|صفحه=|نام۱=ستار|نام خانوادگی۱=عزیزی|نام۲=بیژن|نام خانوادگی۲=حاجی عزیزی|چاپ=1}}</ref> و همچنین به تابعیتی که با ازدواج، یا پذیرش تابعیت کشوری دیگر، به دست آید؛ تابعیت اکتسابی گویند. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=مبسوط در ترمینولوژی حقوق (جلد دوم)|ترجمه=|جلد=|سال=1388|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=112496|صفحه=|نام۱=محمدجعفر|نام خانوادگی۱=جعفری لنگرودی|چاپ=4}}</ref>
=== تابعیت اصلی ===
[[تابعیت اصلی]] یا سیستم خاک مشروط، به تابعیت کشوری گویند که خود شخص و یکی از ابوین او، در آن کشور [[ولادت|به دنیا آمده باشند]].<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق بین الملل خصوصی (تابعیت، اقامتگاه، وضعیت بیگانگان، تعارض قوانین و تعارض صلاحیت دادگاه ها)|ترجمه=|جلد=|سال=1384|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=162140|صفحه=|نام۱=سیدمحسن|نام خانوادگی۱=شیخ الاسلامی|چاپ=1}}</ref>
 
=== تابعیت اکتسابی ===
[[تابعیت اکتسابی]]، یعنی اعطای تابعیت دولت خارجی، به درخواست خود شخص، طی فرآیندی رسمی،<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=تابعیت در حقوق ایران و بین الملل|ترجمه=|جلد=|سال=90|ناشر=دانشگاه بوعلی|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=3703196|صفحه=|نام۱=ستار|نام خانوادگی۱=عزیزی|نام۲=بیژن|نام خانوادگی۲=حاجی عزیزی|چاپ=1}}</ref> همچنین به تابعیتی که با [[نکاح|ازدواج]]، یا پذیرش تابعیت کشوری دیگر، به دست آید؛ تابعیت اکتسابی گویند. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=مبسوط در ترمینولوژی حقوق (جلد دوم)|ترجمه=|جلد=|سال=1388|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=112496|صفحه=|نام۱=محمدجعفر|نام خانوادگی۱=جعفری لنگرودی|چاپ=4}}</ref>


== تبعه ایران ==
== تبعه ایران ==
خط ۱۱: خط ۳۸:
۱- کلیه‌ ساکنین ایران به استثنای اشخاصی که تبعیت خارجی آن‌ها مسلم باشد. تبعیت خارجی کسانی مسلم است که مدارک تابعیت آن‌ها مورد اعتراض دولت ایران نباشد؛
۱- کلیه‌ ساکنین ایران به استثنای اشخاصی که تبعیت خارجی آن‌ها مسلم باشد. تبعیت خارجی کسانی مسلم است که مدارک تابعیت آن‌ها مورد اعتراض دولت ایران نباشد؛


۲- کسانی که پدر آن‌ها ایرانی است اعم از این که در ایران یا درخارجه متولد شده باشند؛
۲- کسانی که پدر آن‌ها ایرانی است اعم از این که در ایران یا در خارجه متولد شده باشند؛


۳- کسانی که در ایران متولد شده و پدر و مادر آنان غیرمعلوم باشند؛
۳- کسانی که در ایران متولد شده و پدر و مادر آنان غیرمعلوم باشند؛
خط ۱۷: خط ۴۴:
۴- کسانی که در ایران از پدر و مادر خارجی که یکی از آن‌ها در ایران متولد شده به وجود آمده‌اند؛
۴- کسانی که در ایران از پدر و مادر خارجی که یکی از آن‌ها در ایران متولد شده به وجود آمده‌اند؛


۵- کسانی که در ایران از پدری که تبعه خارجه است به وجود آمده و بلافاصله پس از رسیدن به هجده سال تمام لااقل یک سال دیگر در ایران اقامت کرده باشند والا قبول شدن آن‌ها به تابعیت ایران بر طبق مقرراتی خواهد بود که مطابق قانون برای تحصیل تابعیت ایران مقرر است؛
۵- کسانی که در ایران از پدری که تبعه خارجه است به وجود آمده و بلافاصله پس از رسیدن به هجده سال تمام لااقل یک سال دیگر در ایران [[اقامت]] کرده باشند والا قبول شدن آن‌ها به تابعیت ایران بر طبق مقرراتی خواهد بود که مطابق [[قانون]] برای تحصیل تابعیت ایران مقرر است؛


۶- هر زن تبعه‌ی خارجی که شوهر ایرانی اختیار کند؛
۶- هر زن تبعه‌ی خارجی که [[زوج|شوهر]] ایرانی اختیار کند؛


۷- هر تبعه‌ خارجی که تابعیت ایران را تحصیل کرده باشد.
۷- هر تبعه‌ خارجی که تابعیت ایران را تحصیل کرده باشد.


تبصره: اطفال متولد از نمایندگان سیاسی و قنسولی خارجه مشمول فقره ۴ و ۵ نخواهند بود.<ref>[[ماده ۹۷۶ قانون مدنی]]</ref>
تبصره: [[طفل|اطفال]] متولد از [[نماینده سیاسی کشور خارجی|نمایندگان سیاسی]] و [[نماینده کنسولی کشور خارجی|قنسولی خارجه]] مشمول فقره ۴ و ۵ نخواهند بود.<ref>[[ماده ۹۷۶ قانون مدنی]]</ref>
 
== رویه قضایی ==
 
* [[نظریه شماره 7/1401/1086 مورخ 1402/05/15 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره تابعیت فرزندان بدون شناسنامه]]
* [[نظریه شماره 7/1401/1258 مورخ 1402/02/20 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره استفاده از کارت ملی دیگری]]


== کسب تابعیت ایران ==
== شرایط کسب تابعیت ایران ==
اشخاصی که دارای شرایط ذیل باشند می‌توانند تابعیت ایران را تحصیل کنند:
اشخاصی که دارای شرایط ذیل باشند می‌توانند تابعیت ایران را تحصیل کنند:


خط ۳۲: خط ۶۴:
۲- پنج سال اعم از متوالی یا متناوب در ایران ساکن بوده باشند؛
۲- پنج سال اعم از متوالی یا متناوب در ایران ساکن بوده باشند؛


۳- فراری از خدمت نظامی نباشند؛
۳- فراری از [[خدمت نظام|خدمت نظامی]] نباشند؛


۴- در هیچ مملکتی به جنحه‌ مهم یا جنایت غیرسیاسی محکوم نشده باشند.
۴- در هیچ مملکتی به [[جنحه|جنحه‌]] مهم یا [[جنایت]] غیرسیاسی محکوم نشده باشند.


در مورد فقره‌ی دوم این مدت اقامت در خارجه برای خدمت دولت ایران در حکم اقامت در خاک ایران است.<ref>[[ماده ۹۷۹ قانون مدنی]]</ref>
در مورد فقره‌ی دوم این مدت اقامت در خارجه برای خدمت دولت ایران در حکم اقامت در خاک ایران است.<ref>[[ماده ۹۷۹ قانون مدنی]]</ref>
== مقالات مرتبط ==
* [[آسیب‌شناسی سرمایه‌گذاری شرکت‌های تجاری خارجی در نظام حقوقی ایران از منظر شخصیت حقوقی و تابعیت شرکت‌های سرمایه‌گذار]]
* [[ضرورت‌های حقوقی داخلی و بین‌المللی اصلاح برخی مواد قانون مدنی در خصوص تابعیت زنان]]
* [[اصل وحدت تابعیت زوجین در حقوق ایران، بریتانیا و کنوانسیونهای بینالمللی|اصل وحدت تابعیت زوجین در حقوق ایران، بریتانیا و کنوانسیونهای بین المللی]]
* [[بازگشت به تابعیت در حقوق ایران؛ مطالعه ای از منظر تحلیلی- انتقادی- اصلاحی]]
* [[عامل ارتباط محل سکونت عادی در قواعد حل تعارض اتحادیه اروپا و ایران]]
* [[تأملی بر برخی ابعاد حقوق عمومی تابعیت مضاعف مدیران و کارمندان دستگاه‌های اجرایی]]
* [[تابعیت طفل متولد از روش‌های نوین باروری در حقوق ایران]]
* [[تابعیت فرزنـدان حاصـل از ازدواج زنان ایرانی با مردان خارجی]]
== کتب مرتبط ==
* [[تابعیت در حقوق ایران و بین الملل (عزیزی و حاجی عزیزی)|''تابعیت در حقوق ایران و بین الملل'' (عزیزی و حاجی عزیزی)]]
* [[حقوق مدنی (جلدهفتم) (سید جلال الدین مدنی)|''حقوق مدنی (جلدهفتم)'' (سید جلال الدین مدنی)]]
== جستارهای وابسته ==
* [[تابعیت اصلی]]
* [[تابعیت اکتسابی]]
* [[تابعیت اشخاص حقوقی]]
* [[ترک تابعیت]]
* [[قبول تابعیت]]


== منابع ==
== منابع ==
خط ۴۳: خط ۱۰۲:
[[رده:اصطلاحات حقوق خصوصی]]
[[رده:اصطلاحات حقوق خصوصی]]
[[رده:اصطلاحات قانون مدنی]]
[[رده:اصطلاحات قانون مدنی]]
[[رده:اصطلاحات حقوق اساسی]]
[[رده:اصطلاحات قانون اساسی]]
[[رده:تابعیت]]
[[رده:اصطلاحات حقوق مدنی]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۲ مارس ۲۰۲۴، ساعت ۱۰:۱۰

تابعیت یعنی رابطه ای سیاسی که اشخاص حقیقی و حقوقی را به دولتی منتسب نموده و باعث ایجاد حقوق و وظایفی برای آن شخص می‌شود.[۱] و بنا به تعریفی دیگر، تابعیت، عبارت است از رابطه سیاسی و معنوی که شخصی را به دولت معینی مرتبط می‌سازد.[۲]

اصول و مواد مرتبط

پیشینه

قدیمی‌ترین قانون در ایران، در زمینه تابعیت، قانون نامه تابعیت مصوب ۱۳۲۴ قمری بود. این قانون، مبتنی بر سیستم خاک بود؛ مگر در جایی که تابعیت خارجی والدین طفل، مسلم می‌شد.[۳]

اقسام تابعیت

تابعیت اصلی

تابعیت اصلی یا سیستم خاک مشروط، به تابعیت کشوری گویند که خود شخص و یکی از ابوین او، در آن کشور به دنیا آمده باشند.[۴]

تابعیت اکتسابی

تابعیت اکتسابی، یعنی اعطای تابعیت دولت خارجی، به درخواست خود شخص، طی فرآیندی رسمی،[۵] همچنین به تابعیتی که با ازدواج، یا پذیرش تابعیت کشوری دیگر، به دست آید؛ تابعیت اکتسابی گویند. [۶]

تبعه ایران

اشخاص ذیل تبعه ایران محسوب می‌شوند:

۱- کلیه‌ ساکنین ایران به استثنای اشخاصی که تبعیت خارجی آن‌ها مسلم باشد. تبعیت خارجی کسانی مسلم است که مدارک تابعیت آن‌ها مورد اعتراض دولت ایران نباشد؛

۲- کسانی که پدر آن‌ها ایرانی است اعم از این که در ایران یا در خارجه متولد شده باشند؛

۳- کسانی که در ایران متولد شده و پدر و مادر آنان غیرمعلوم باشند؛

۴- کسانی که در ایران از پدر و مادر خارجی که یکی از آن‌ها در ایران متولد شده به وجود آمده‌اند؛

۵- کسانی که در ایران از پدری که تبعه خارجه است به وجود آمده و بلافاصله پس از رسیدن به هجده سال تمام لااقل یک سال دیگر در ایران اقامت کرده باشند والا قبول شدن آن‌ها به تابعیت ایران بر طبق مقرراتی خواهد بود که مطابق قانون برای تحصیل تابعیت ایران مقرر است؛

۶- هر زن تبعه‌ی خارجی که شوهر ایرانی اختیار کند؛

۷- هر تبعه‌ خارجی که تابعیت ایران را تحصیل کرده باشد.

تبصره: اطفال متولد از نمایندگان سیاسی و قنسولی خارجه مشمول فقره ۴ و ۵ نخواهند بود.[۷]

رویه قضایی

شرایط کسب تابعیت ایران

اشخاصی که دارای شرایط ذیل باشند می‌توانند تابعیت ایران را تحصیل کنند:

۱- به سن هجده سال تمام رسیده باشند؛

۲- پنج سال اعم از متوالی یا متناوب در ایران ساکن بوده باشند؛

۳- فراری از خدمت نظامی نباشند؛

۴- در هیچ مملکتی به جنحه‌ مهم یا جنایت غیرسیاسی محکوم نشده باشند.

در مورد فقره‌ی دوم این مدت اقامت در خارجه برای خدمت دولت ایران در حکم اقامت در خاک ایران است.[۸]

مقالات مرتبط

کتب مرتبط

جستارهای وابسته

منابع

  1. ↑ نشریه دادرسی شماره 50 خرداد و تیر ماه 1384. سازمان قضایی نیروهای مسلح، 1384.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1914272
  2. ↑ عباس ایمانی و امیررضا قطمیری. قانون اساسی در نظام حقوقی ایران پیشینه، آموزه‌ها، قوانین. چاپ 1. نامه هستی، 1388.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4384300
  3. ↑ بهشید ارفع نیا. حقوق بین‌الملل خصوصی (جلد اول) (تابعیت، اقامتگاه و وضع بیگانگان). چاپ 315. بهتاب، 1382.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 745016
  4. ↑ سیدمحسن شیخ الاسلامی. حقوق بین الملل خصوصی (تابعیت، اقامتگاه، وضعیت بیگانگان، تعارض قوانین و تعارض صلاحیت دادگاه ها). چاپ 1. گنج دانش، 1384.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 162140
  5. ↑ ستار عزیزی و بیژن حاجی عزیزی. تابعیت در حقوق ایران و بین الملل. چاپ 1. دانشگاه بوعلی، 90.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 3703196
  6. ↑ محمدجعفر جعفری لنگرودی. مبسوط در ترمینولوژی حقوق (جلد دوم). چاپ 4. گنج دانش، 1388.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 112496
  7. ↑ ماده ۹۷۶ قانون مدنی
  8. ↑ ماده ۹۷۹ قانون مدنی
برگرفته از «https://wikihoghoogh.net/w/index.php?title=تابعیت&oldid=264716»