نظریه شماره 1207/95/7 مورخ 1395/05/25 اداره کل حقوقی قوه قضاییه

شماره نظریه	۱۲۰۷/۹۵/۷
شماره پرونده	۶۲۹-۱/۱۸۶-۹۵
تاریخ نظریه	۱۳۹۵/۰۵/۲۵

استعلام: در صورتی که در پرونده( قراردادی کارگر و کارفرما) دو نفر متهم به عدم رعایت نظامات دولتی منجر به قتل غیر عمدی یکی به میزان۶۰% و دیگری به میزان ۴% تقصیر موضوع شکوائیه اولیاءدم متوفی گردیده که در دادگاه یکی محکوم به پرداخت۶۰% یک فقره دیه و دیگری محکوم به پرداخت۴۰% یک فقره دیه گردیده اند و رأی هم قطعی شده حالا فردی که محکوم به پرداخت ۴۰% یک فرد مسلمان گردیده به خاطر عدم تمکن مالی در پرداخت آن درخواست اعسار از پرداخت محکوم به دیه نموده که دادگاه بدوی اعسار وی را با پرداخت پیش قسط و قسط بندی آن مور پذیرش قرار داده اما دادگاه تجدیدنظر به خاطر بیماری خاص نامبرده اعسار کامل وی از پرداخت دیه را مورد پذیرش قرار داده است و اولیاءدم متوفی دادخواست مطالبه۴۰% دیه از بیت المال به طرفیت دادستان عمومی وانقلاب شهرستان را مطرح نمودند حالا با فرض سئوال آیا می شود بیت المال را جهت پرداخت۴۰% دیه محکوم کرد یا اینکه موارد پرداخت دیه از بیت المال حصری و همان مواردی است که در قانون مجازات اسلامی احصاء گردیده است.

نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه

اصولا مسئولیت پرداخت دیه که طبق بند پ ماده ۱۴ قانون مجازات اسلامی ۱۳۹۲ یکی از مجازاتهاست، به عهده مرتکب جرم (مقصر حادثه) است و پرداخت دیه از بیت المال، امری استثنایی است و موارد پرداخت دیه از بیت المال در قانون تصریح شده است؛ مانند تبصره ۳ ماده ۱۵۶ و مواد ۳۳۳، ۳۳۴، ۴۳۵، ۴۷۰، ۴۷۳، ۴۷۴، ۴۷۵، ۴۷۷، ۴۸۴، ۴۸۵ و ۴۸۷ قانون مجازات اسلامی ۱۳۹۲ و صدور حکم اعسار محکوم علیه و عدم توانایی وی نسبت به پرداخت دیه از مواردی نیست که قانونا موجب پرداخت دیه از بیت المال گردد.