ماده ۵۵۴ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات): تفاوت میان نسخه‌ها
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
هر کس از وقوع جرمی مطلع شده و برای خلاصی مجرم از محاکمه و محکومیت مساعدت کند از قبیل این که برای او منزل تهیه کند یا ادله جرم را مخفی نماید یا برای تبرئه مجرم ادله جعلی ابراز کند حسب مورد به یک تا سه سال حبس محکوم خواهد شد. | هر کس از وقوع جرمی مطلع شده و برای خلاصی مجرم از محاکمه و محکومیت مساعدت کند از قبیل این که برای او منزل تهیه کند یا [[ادله جرم]] را [[اخفا|مخفی]] نماید یا برای [[تبرئه]] مجرم ادله [[جعل|جعلی]] ابراز کند حسب مورد به یک تا سه سال حبس محکوم خواهد شد. | ||
تبصره - در موارد مذکور در [[ماده ۵۵۳ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)|ماده (553)]] و این ماده در صورتی که مرتکب از اقارب درجه اول متهم باشد مقدار مجازات در هر مورد از نصف حداکثر تعیین شده بیشتر نخواهد بود. | تبصره - در موارد مذکور در [[ماده ۵۵۳ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)|ماده (553)]] و این ماده در صورتی که مرتکب از [[اقارب درجه اول]] متهم باشد مقدار مجازات در هر مورد از نصف حداکثر تعیین شده بیشتر نخواهد بود. | ||
== پیشینه == | == پیشینه == | ||
| خط ۷: | خط ۷: | ||
== نکات توضیحی تفسیری دکترین == | == نکات توضیحی تفسیری دکترین == | ||
در این ماده، یاری رساندن به مجرم برای رهایی از تعقیب و رسیدگی مورد جرم انگاری قرار گرفته است. [[عنصر مادی]] این جرم، اصولا از طریق فعل محقق میشود نه [[ترک فعل]]؛<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=جرایم علیه اجرای عدالت قضایی (مطالعه تطبیقی)|ترجمه=|جلد=|سال=1391|ناشر=خرسندی|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=3171896|صفحه=|نام۱=محمد|نام خانوادگی۱=یکرنگی|چاپ=2}}</ref> بنابراین اطلاع از جرم و گزارش نکردن آن مشمول ماده قرار نمیگیرد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=شرح قانون مجازات اسلامی (جلد اول) (بخش تعزیرات)|ترجمه=|جلد=|سال=1377|ناشر=فیض|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=389156|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|چاپ=2}}</ref> به لحاظ [[عنصر معنوی|عنصر روانی]] علاوه بر [[سونیت عام]] (علم و آگاهی از مجرمانه بودن عمل)، لازم است مرتکب | در این ماده، یاری رساندن به مجرم برای رهایی از [[تعقیب]] و رسیدگی مورد جرم انگاری قرار گرفته است. [[عنصر مادی]] این جرم، اصولا از طریق [[فعل]] محقق میشود نه [[ترک فعل]]؛<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=جرایم علیه اجرای عدالت قضایی (مطالعه تطبیقی)|ترجمه=|جلد=|سال=1391|ناشر=خرسندی|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=3171896|صفحه=|نام۱=محمد|نام خانوادگی۱=یکرنگی|چاپ=2}}</ref> بنابراین اطلاع از جرم و گزارش نکردن آن مشمول ماده قرار نمیگیرد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=شرح قانون مجازات اسلامی (جلد اول) (بخش تعزیرات)|ترجمه=|جلد=|سال=1377|ناشر=فیض|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=389156|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|چاپ=2}}</ref> به لحاظ [[عنصر معنوی|عنصر روانی]] علاوه بر [[سونیت عام|سوء نیت عام]] ([[علم]] و آگاهی از مجرمانه بودن عمل)، لازم است مرتکب «قصد خلاصی مجرم از محکومیت» را داشته باشد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=شرح قانون مجازات اسلامی (جلد اول) (بخش تعزیرات)|ترجمه=|جلد=|سال=1377|ناشر=فیض|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=857640|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|چاپ=2}}</ref> ارتکاب این اعمال قبل از وقوع جرم، مشمول این ماده قرار نخواهد گرفت ولی میتواند به عنوان [[معاونت در جرم]] مورد تعقیب قرار گیرد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی (همراه با فهرست تفصیلی عناوین مجرمانه)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=ققنوس|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=717260|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|چاپ=4}}</ref>همچنین گفتنی است که در تبصره این ماده، به یکی از [[معاذیر قانونی تخفیف مجازات]] اشاره شده است، بدین نحو که وجود [[قرابت نسبی]] و [[قرابت سببی|سببی]] درجه اول با مجرم سبب تخفیف مجازات خواهد بود.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=محشای قانون مجازات اسلامی|ترجمه=|جلد=|سال=1384|ناشر=مجمع علمی و فرهنگی مجد|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=668076|صفحه=|نام۱=ایرج|نام خانوادگی۱=گلدوزیان|چاپ=5}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=محشای قانون مجازات اسلامی|ترجمه=|جلد=|سال=1384|ناشر=مجمع علمی و فرهنگی مجد|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=668088|صفحه=|نام۱=ایرج|نام خانوادگی۱=گلدوزیان|چاپ=5}}</ref> | ||
== رویه قضائی == | == رویه قضائی == | ||
نسخهٔ ۷ فوریهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۰۰:۱۱
هر کس از وقوع جرمی مطلع شده و برای خلاصی مجرم از محاکمه و محکومیت مساعدت کند از قبیل این که برای او منزل تهیه کند یا ادله جرم را مخفی نماید یا برای تبرئه مجرم ادله جعلی ابراز کند حسب مورد به یک تا سه سال حبس محکوم خواهد شد.
تبصره - در موارد مذکور در ماده (553) و این ماده در صورتی که مرتکب از اقارب درجه اول متهم باشد مقدار مجازات در هر مورد از نصف حداکثر تعیین شده بیشتر نخواهد بود.
پیشینه
قانونگذار سابقاً در ماده ی 124 قانون مجازات عمومی مصوب 1304 به جرم انگاری این عمل پرداخته بود.[۱]
نکات توضیحی تفسیری دکترین
در این ماده، یاری رساندن به مجرم برای رهایی از تعقیب و رسیدگی مورد جرم انگاری قرار گرفته است. عنصر مادی این جرم، اصولا از طریق فعل محقق میشود نه ترک فعل؛[۲] بنابراین اطلاع از جرم و گزارش نکردن آن مشمول ماده قرار نمیگیرد.[۳] به لحاظ عنصر روانی علاوه بر سوء نیت عام (علم و آگاهی از مجرمانه بودن عمل)، لازم است مرتکب «قصد خلاصی مجرم از محکومیت» را داشته باشد.[۴] ارتکاب این اعمال قبل از وقوع جرم، مشمول این ماده قرار نخواهد گرفت ولی میتواند به عنوان معاونت در جرم مورد تعقیب قرار گیرد.[۵]همچنین گفتنی است که در تبصره این ماده، به یکی از معاذیر قانونی تخفیف مجازات اشاره شده است، بدین نحو که وجود قرابت نسبی و سببی درجه اول با مجرم سبب تخفیف مجازات خواهد بود.[۶][۷]
رویه قضائی
اداره حقوقی قوه قضائیه در نظریه شماره 7/4194 مورخ 63/10/12 بیان داشته که مخفی کردن جنازه با هدف مخفی کردن ادله جرم و خلاصی مجرم از محکومیت، مشمول این ماده خواهد بود نه ماده 636 که به طور مطلق دفن کردن جنازه را مورد جرم انگاری قرار داده است.[۸]
منابع
- ↑ عباس زراعت. قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی (همراه با فهرست تفصیلی عناوین مجرمانه). چاپ 4. ققنوس، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 717240
- ↑ محمد یکرنگی. جرایم علیه اجرای عدالت قضایی (مطالعه تطبیقی). چاپ 2. خرسندی، 1391. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 3171896
- ↑ عباس زراعت. شرح قانون مجازات اسلامی (جلد اول) (بخش تعزیرات). چاپ 2. فیض، 1377. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 389156
- ↑ عباس زراعت. شرح قانون مجازات اسلامی (جلد اول) (بخش تعزیرات). چاپ 2. فیض، 1377. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 857640
- ↑ عباس زراعت. قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی (همراه با فهرست تفصیلی عناوین مجرمانه). چاپ 4. ققنوس، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 717260
- ↑ ایرج گلدوزیان. محشای قانون مجازات اسلامی. چاپ 5. مجمع علمی و فرهنگی مجد، 1384. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 668076
- ↑ ایرج گلدوزیان. محشای قانون مجازات اسلامی. چاپ 5. مجمع علمی و فرهنگی مجد، 1384. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 668088
- ↑ ایرج گلدوزیان. محشای قانون مجازات اسلامی. چاپ 5. مجمع علمی و فرهنگی مجد، 1384. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 674544