حجب نقصانی: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی حقوق
پرش به ناوبری پرش به جستجو
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(یک نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
[[حجب]] حالت [[وارث|وارثی]] است که به واسطه‌ی بودن وارث دیگر از بردن [[ارث]] کلاً یا جزئاً محروم می‌شود.<ref>[[ماده ۸۸۶ قانون مدنی]]</ref> اقسام حجب عبارتند از: حجب از اصل ارث، و حجب از بخش از [[ترکه]].<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=مبانی حقوق اسلامی|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=مجمع علمی و فرهنگی مجد|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1085304|صفحه=|نام۱=ابوالقاسم|نام خانوادگی۱=گرجی|چاپ=1}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=اساس در قوانین مدنی (المدونه)|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1445180|صفحه=|نام۱=محمدجعفر|نام خانوادگی۱=جعفری لنگرودی|چاپ=1}}</ref>
[[حجب]] حالت [[وارث|وارثی]] است که به واسطه‌ی بودن وارث دیگر از بردن [[ارث]] کلاً یا جزئاً محروم می‌شود.<ref>[[ماده ۸۸۶ قانون مدنی]]</ref> اقسام حجب عبارتند از: حجب از اصل ارث، و حجب از بخش از [[ترکه]].<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=مبانی حقوق اسلامی|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=مجمع علمی و فرهنگی مجد|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1085304|صفحه=|نام۱=ابوالقاسم|نام خانوادگی۱=گرجی|چاپ=1}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=اساس در قوانین مدنی (المدونه)|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1445180|صفحه=|نام۱=محمدجعفر|نام خانوادگی۱=جعفری لنگرودی|چاپ=1}}</ref>


'''حجب نقصانی'''، یعنی محرومیت وارث نسبت به بخشی از [[حصه]] خود،<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=فقه تطبیقی با نگاهی به قانون مدنی (احوال شخصیه) (ترجمه و تبیین جلد دوم الفقه علی المذاهب الخمسه)|ترجمه=|جلد=|سال=1379|ناشر=ققنوس|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1176884|صفحه=|نام۱=مصطفی|نام خانوادگی۱=جباری|نام۲=حمید (ترجمه)|نام خانوادگی۲=مسجدسرایی|چاپ=1}}</ref> حجب نقصانی، مربوط به وارثی است که سهم او، همیشه نسبت مشخصی از ماترک می‌باشد؛ که حاجب، سهم او را از حد بالا به حد پایین، کاهش می‌دهد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=ارث|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=مجمع علمی و فرهنگی مجد|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=154920|صفحه=|نام۱=مهدی|نام خانوادگی۱=شهیدی|چاپ=8}}</ref>
'''حجب نقصانی'''، یعنی محرومیت وارث نسبت به بخشی از [[حصه]] خود،<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=فقه تطبیقی با نگاهی به قانون مدنی (احوال شخصیه) (ترجمه و تبیین جلد دوم الفقه علی المذاهب الخمسه)|ترجمه=|جلد=|سال=1379|ناشر=ققنوس|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1176884|صفحه=|نام۱=مصطفی|نام خانوادگی۱=جباری|نام۲=حمید (ترجمه)|نام خانوادگی۲=مسجدسرایی|چاپ=1}}</ref> حجب نقصانی، مربوط به وارثی است که سهم او، همیشه نسبت مشخصی از ماترک می‌باشد؛ که حاجب، سهم او را از حد بالا به حد پایین، کاهش می‌دهد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=ارث|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=مجمع علمی و فرهنگی مجد|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=154920|صفحه=|نام۱=مهدی|نام خانوادگی۱=شهیدی|چاپ=8}}</ref> حجب نقصان یعنی کاهش [[فرض]] وارث، از حد بالا به حد پایین، یعنی حجب از قسمتی از فرض، و در تعریفی کامل تر، به افول از بهترین نصیب در ترکه، به دلیل وجود ورثه دیگر برای متوفی، حجب نقصان گویند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=اساس در قوانین مدنی (المدونه)|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1445188|صفحه=|نام۱=محمدجعفر|نام خانوادگی۱=جعفری لنگرودی|چاپ=1}}</ref>


== مواد مرتبط ==
== مواد مرتبط ==


* [[ماده ۸۸۷ قانون مدنی]]
* [[ماده ۸۸۷ قانون مدنی]]
* [[ماده ۸۹۲ قانون مدنی]]
==مصادیق==
==مصادیق==


* چنانچه متوفی دارای [[ولد|فرزند]] یا نوه باشد؛ در این صورت سهم پدر و مادر او، به یک ششم تنزل می‌کند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=دوره حقوق مدنی (جلد دوم) (ارث)|ترجمه=|جلد=|سال=1384|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4281272|صفحه=|نام۱=محمدجعفر|نام خانوادگی۱=جعفری لنگرودی|چاپ=2}}</ref>
* چنانچه متوفی دارای [[ولد|فرزند]] یا نوه باشد؛ در این صورت سهم پدر و مادر او، به یک ششم تنزل می‌کند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=دوره حقوق مدنی (جلد دوم) (ارث)|ترجمه=|جلد=|سال=1384|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4281272|صفحه=|نام۱=محمدجعفر|نام خانوادگی۱=جعفری لنگرودی|چاپ=2}}</ref>
* فرزند متوفی، سهم [[زوج]] میت را از یک دوم به یک چهارم کاهش می‌دهد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=مبانی حقوق اسلامی|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=مجمع علمی و فرهنگی مجد|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1085312|صفحه=|نام۱=ابوالقاسم|نام خانوادگی۱=گرجی|چاپ=1}}</ref>
* فرزند متوفی، سهم [[زوج]] میت را از یک دوم به یک چهارم کاهش می‌دهد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=مبانی حقوق اسلامی|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=مجمع علمی و فرهنگی مجد|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1085312|صفحه=|نام۱=ابوالقاسم|نام خانوادگی۱=گرجی|چاپ=1}}</ref>
* [[ولد|فرزند]] متوفی، حاجب [[زوجه]] او بوده و سهم وی را از یک چهارم، به یک‌هشتم کاهش می‌دهد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=فقه تطبیقی با نگاهی به قانون مدنی (احوال شخصیه) (ترجمه و تبیین جلد دوم الفقه علی المذاهب الخمسه)|ترجمه=|جلد=|سال=1379|ناشر=ققنوس|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1176884|صفحه=|نام۱=مصطفی|نام خانوادگی۱=جباری|نام۲=حمید (ترجمه)|نام خانوادگی۲=مسجدسرایی|چاپ=1}}</ref>
* برادران و خواهران متوفی، در شرایطی سهم مادر میت را از یک سوم به یک ششم تنزل می‌دهند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=ارث |ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=سمت|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=381756|صفحه=|نام۱=آیت اله خلیل|نام خانوادگی۱=قبله ای خویی|چاپ=2}}</ref>


== در فقه ==
== در فقه ==

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۳ دسامبر ۲۰۲۳، ساعت ۰۰:۲۳

حجب حالت وارثی است که به واسطه‌ی بودن وارث دیگر از بردن ارث کلاً یا جزئاً محروم می‌شود.[۱] اقسام حجب عبارتند از: حجب از اصل ارث، و حجب از بخش از ترکه.[۲][۳]

حجب نقصانی، یعنی محرومیت وارث نسبت به بخشی از حصه خود،[۴] حجب نقصانی، مربوط به وارثی است که سهم او، همیشه نسبت مشخصی از ماترک می‌باشد؛ که حاجب، سهم او را از حد بالا به حد پایین، کاهش می‌دهد.[۵] حجب نقصان یعنی کاهش فرض وارث، از حد بالا به حد پایین، یعنی حجب از قسمتی از فرض، و در تعریفی کامل تر، به افول از بهترین نصیب در ترکه، به دلیل وجود ورثه دیگر برای متوفی، حجب نقصان گویند.[۶]

مواد مرتبط

مصادیق

  • چنانچه متوفی دارای فرزند یا نوه باشد؛ در این صورت سهم پدر و مادر او، به یک ششم تنزل می‌کند.[۷]
  • فرزند متوفی، سهم زوج میت را از یک دوم به یک چهارم کاهش می‌دهد.[۸]
  • فرزند متوفی، حاجب زوجه او بوده و سهم وی را از یک چهارم، به یک‌هشتم کاهش می‌دهد.[۹]
  • برادران و خواهران متوفی، در شرایطی سهم مادر میت را از یک سوم به یک ششم تنزل می‌دهند.[۱۰]

در فقه

بعضی از وراث متوفی، محجوب از اصل ارث هستند؛ و برخی دیگر، تنها از قسمتی از ارث محروم می‌شوند؛ و برخی دیگر را، هیچ وارث دیگری نمی‌تواند از ارث محروم نماید، برای قسم اخیر، فرزندان متوفی را می‌توان مثال زد.[۱۱]

جستارهای وابسته

منابع

  1. ماده ۸۸۶ قانون مدنی
  2. ابوالقاسم گرجی. مبانی حقوق اسلامی. چاپ 1. مجمع علمی و فرهنگی مجد، 1387.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1085304
  3. محمدجعفر جعفری لنگرودی. اساس در قوانین مدنی (المدونه). چاپ 1. گنج دانش، 1387.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1445180
  4. مصطفی جباری و حمید (ترجمه) مسجدسرایی. فقه تطبیقی با نگاهی به قانون مدنی (احوال شخصیه) (ترجمه و تبیین جلد دوم الفقه علی المذاهب الخمسه). چاپ 1. ققنوس، 1379.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1176884
  5. مهدی شهیدی. ارث. چاپ 8. مجمع علمی و فرهنگی مجد، 1387.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 154920
  6. محمدجعفر جعفری لنگرودی. اساس در قوانین مدنی (المدونه). چاپ 1. گنج دانش، 1387.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1445188
  7. محمدجعفر جعفری لنگرودی. دوره حقوق مدنی (جلد دوم) (ارث). چاپ 2. گنج دانش، 1384.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4281272
  8. ابوالقاسم گرجی. مبانی حقوق اسلامی. چاپ 1. مجمع علمی و فرهنگی مجد، 1387.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1085312
  9. مصطفی جباری و حمید (ترجمه) مسجدسرایی. فقه تطبیقی با نگاهی به قانون مدنی (احوال شخصیه) (ترجمه و تبیین جلد دوم الفقه علی المذاهب الخمسه). چاپ 1. ققنوس، 1379.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1176884
  10. آیت اله خلیل قبله ای خویی. ارث. چاپ 2. سمت، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 381756
  11. آیت اله خلیل قبله ای خویی. مسائل مستحدثه (جنین، کودکان نامشروع، کودکان بزهکار، توارث در اهدای گامت، تشریح و حجب). چاپ 2. سمت، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 22256