انعزال وصی

وصی باید بر طبق وصایای موصی رفتار کند والا ضامن و منعزل است. میان عزل و منعزل شدن از نظر نتیجه، تشابه کامل وجود دارد، اما عزل نیازمند رسیدگی دادگاه؛ یا احراز قصد انشاء توسط عزل کننده است؛ در صورتی که در انعزال نیازی به طی تشریفات یاد شده نبوده؛ و نقش دادگاه در این رابطه، فقط اعلام انعزال است.

مواد مرتبط

• ماده ۸۵۹ قانون مدنی

موارد

وصی بدون اذن موصی، حق وصایت به غیر را ندارد، حتی در صورتی که در ایام حیات خویش، موفق به اجرای وصیت نشده باشد، در ضمن وصی حق عزل خود یا تفویض امور موضوع وصیت را به غیر ندارد.

لفظ «انعزال» دلالت بر این دارد که وصایت، با خیانت وصی از بین خواهد رفت، اما عجز وصی، موجب انعزال وی نمی‌شود و در این گونه موارد دادگاه صالح، اقدام به نصب امین می‌نماید، همچنین در صورتی که وصی، شخص حقوقی باشد؛ چنانچه علیرغم تکلیف قانونی به پذیرش مورد وصیت، از اجرای موصی به، خودداری نماید؛ نمی‌توان او را منعزل دانست؛ چرا که ضمان وصی و انعزال او، هر دو فرع بر این است که سمت وصی، حتی در صورت جهل او به مفاد وصیت، پس از فوت موصی، برعهده وی مستقر می‌گردد.

در فقه

آیه ۱۸۱ سوره بقره «فَمَنْ بَدَّلَهُ بَعْدَمَا سَمِعَهُ فَإِنَّمَا إِثْمُهُ عَلَی الَّذِینَ یُبَدِّلُونَهُ ۚ إِنَّ اللَّهَ سَمِیعٌ عَلِیمٌ» دلالت بر لزوم اجرای وصایای موصی برابر با نظر او دارد.

وصی بدون اذن موصی، حق وصایت به غیر را ندارد.

اگر در وصیت، قید تکرار نشده باشد؛ یک بار اتیان کافی است.

چنانچه موصی، مالی را به نفع یک گروه اختصاص دهد؛ و وصی، جزء آن دسته باشد؛ حقی در مال مزبور ندارد؛ زیرا بنا بر ظاهر، وصی، از مورد وصیت بهره نمی‌برد؛ لیکن اگر یکی از نزدیکان وصی، در آن گروه باشد؛ بی نصیب نمی‌ماند.

در رویه‌ قضایی

• به موجب دادنامه شماره ۵۱/۳۰ مورخه ۱۳۷۲/۱/۱۴ شعبه ۳۰ دیوان عالی کشور، عزل و انعزال وصی، نیازمند ارائه دلیل از سوی مدعی می‌باشد.

جستارهای وابسته

• انعزال

• وصیت
• وصیت عهدی
• وصی