ماده ۲۷۶ قانون مدنی

ماده ۲۷۶ قانون مدنی: مدیون نمی‌تواند مالی را که از طرف حاکم ممنوع از تصرف در آن شده‌است در مقام وفای به عهد تأدیه نماید.

توضیح واژگان

به شخصی که در تعهدات مالی، ضرر تعهد متوجه او بوده؛ و باید دین را پرداخت نماید؛ «بدهکار» گویند.[۱]

به رئیس دادگاه عمومی که صلاحیت اصلی در رسیدگی به دعاوی را دارد؛ «حاکم» گویند.[۲]

«مدیون» یعنی بدهکار.[۳]

نکات توضیحی تفسیری دکترین

منع قانونگذار نیز، همان آثار منع حاکم را دارا است؛ لذا متعهد نمی‌تواند بدون اذن صاحب وثیقه، مال او را، جهت ادای تعهد خود به غیر صرف نماید.[۴]

گفتنی است منفعتی که ممنوع و غیرقانونی باشد؛ موجب بطلان معامله می‌گردد.[۵]

نکات توضیحی

مقامات اجرای ثبت، حاکم محسوب نمی‌گردند؛ لیکن در رابطه با مفاد این ماده، تصمیم آنان، از اعتبار اقدامات حاکم برخوردار است، اجرای تعهد، با مالی که از سوی دادگاه یا اجرای ثبت، بازداشت گردیده؛ منجر به سقوط تعهد نمی‌گردد.[۶]

رویه‌های قضایی

به موجب دادنامه شماره ۳۷۴ مورخه ۶/۸/۱۳۷۲ شعبه ۲۱ دیوان عالی کشور، با توجه به اینکه تلمبه موضوع دعوا، به دلیل فقدان پروانه، توسط اداره آبیاری پلمپ گردیده؛ لذا دعوی خواهان، مبنی بر الزام فروشنده به تحویل تلمبه مزبور، منتهی به صدور حکم به رد دعوا شده‌است.[۷]

مصادیق و نمونه‌ها

  • اگر زید، با درخواست طلبکاران، و به موجب حکم قاضی، ممنوع از تصرف در اموال خود گردد؛ و نزد او، ۱۰۰ کیلوگرم گندم موجود باشد؛ و از طرفی عمرو، به همین میزان، از وی گندم خریداری نموده باشد؛ در این صورت زید نمی‌تواند گندم‌ها را، به خریدار تحویل دهد؛ زیرا عمرو نیز، به نسبت سهم خود از دیون بایع، در کنار سایر طلبکاران، از اموال زید سهم می‌برد.[۸]

منابع

  1. محمدجعفر جعفری لنگرودی. مبسوط در ترمینولوژی حقوق (جلد دوم). چاپ 4. گنج دانش، 1388.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 111464
  2. مهدی شهیدی. ارث. چاپ 8. مجمع علمی و فرهنگی مجد، 1387.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 156060
  3. محمدجعفر جعفری لنگرودی. مبسوط در ترمینولوژی حقوق (جلد پنجم). چاپ 4. گنج دانش، 1388.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 341684
  4. محمدجعفر جعفری لنگرودی. مجموعه محشای قانون مدنی. چاپ 3. گنج دانش، 1387.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1711804
  5. سیدحسین صفایی. دوره مقدماتی حقوق مدنی (جلد دوم) (قواعد عمومی قرادادها). چاپ 9. میزان، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 233120
  6. محمدکاظم مهتاب پور، افروز صمدی و راضیه آرمین. آموزه‌های حقوق مدنی تعهدات. چاپ 1. مجمع علمی و فرهنگی مجد، 1391.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 3624392
  7. یداله بازگیر. قانون مدنی در آیینه آرای دیوانعالی کشور (سقوط تعهدات-ضمان قهری). چاپ 2. فردوسی، 1382.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 5669844
  8. سیدعلی حائری شاه باغ. شرح قانون مدنی (جلد اول). چاپ 3. گنج دانش، 1386.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 238932