ماده 16 قانون ثبت احوال

ماده 16 قانون ثبت احوال: اعلام و امضاء سند ثبت ولادت به ترتیب به عهده اشخاص زیر خواهد بود:(اصلاحی مصوب ۱۳۶۳/۱۰/۱۸)

۱ – پدر یا جدی پدر. (اصلاحی مصوب ۱۳۶۳/۱۰/۱۸)

۲ – مادر در صورت غیبت پدر و در اولین موقعی که قادر به انجام این وظیفه باشد.

۳- حذف شده

۴ – وصی یا قیم یا امین.

۵ – اشخاصی که قانوناً عهده‌دار نگهداری طفل می‌باشند.

۶ – متصدی یا نماینده مؤسسه‌ای که طفل به آنجا سپرده شده است.

۷ – صاحب واقعه که سن او از ۱۸ سال تمام به بالا باشد.

‌تبصره – در صورتی که ازدواج پدر و مادر طفل به ثبت نرسیده باشد اعلام ولادت و امضاء اسناد متفقاً به عهده پدر و مادر خواهد بود و هرگاه اتفاق‌ پدر و مادر در اعلام ولادت میسر نباشد سند طفل با اعلام یکی از ابوین که مراجعه می‌کند با قید نام کوچک و طرف غائب تنظیم خواهد شد. اگر مادر اعلام‌کننده باشد نام خانوادگی مادر به طفل داده می‌شود.

مواد مرتبط

• ماده 9 قانون سجل احوال مصوب 1304
• ماده 20 قانون ثبت احوال
• ماده 21 قانون ثبت احوال
• ماده 48 قانون ثبت احوال

توضیح واژگان

صاحب واقعه: کسی است که آن واقعه مربوط به احوال شخصیه او است.

وصی: شخصی است که در ولایت بر مورد وصیت، نایب موصی می‌گردد.

قیم: به کسی که به سفارش دادستان، برای حمایت از محجور،و نگهداری از او و اداره اموال وی تعیین می گردد؛ قیم گویند.

پیشینه

در تصویب نامه ثبت احوال مصوب 1297 در موقع تولد طفل اعم از ذکور و اناث، پدر و در غیاب او مادر یا جد مکلف بودند ظرف مدت 15 روز ولادت را اعلام کنند و در موقع اظهار دو نفر شاهد هم باید حضور داشت. در ماده 9 قانون سجل احوال مصوب 1304 پدر و در غیاب او مادر مکلف بود ظرف 10 روز ولادت را اعلام کند.پس از آن قانون سجل احوال مصوب 1307 در ماده 4 مقرر کرد پدر یا مادر و قابله ولادت را اعلام کنند. در ماده 2 قانون اصلاح قانون ثبت احوال مصوب اردیبهشت 1319 با افزایش مجدد مهلت اعلام ولادت به 15 روز اشخاص ذیل ملزم به اعلام ولادت شدند: 1-پدر طفل در صورتی که در محل حاضر باشد. 2-ولی یا سرپرست طفل یا خانواده ای که طفل در آن متولد شده است. 3-مادر طفل در اولین موقعی که بتواند. 4-ماما یا پزشکی که موقع تولد حاضر بوده است و در حال حاضر اشخاص مندرج در ماده 16 قانون ثبت احوال مصوب 1355 ملزم به اعلام ولادت هستند.

نکات تفسیری دکترین ماده 16 قانون ثبت احوال

در عرف اطلاع و اعلام به یک معنا کاربرد دارند اما در قانون ثبت احوال اعلام و اطلاع متفاوت هستند. اطلاع دادن صرفا آگاه ساختن مامور ثبت احوال از یک رویداد است اما اعلام کردن یک حکم قانون است و دارای آثار حقوقی است. در اصل رابطه اطلاع و اعلام رابطه عموم و خصوص مطلق است.

نکات توصیفی هوش مصنوعی ماده 16 قانون ثبت احوال

1. اعلام و امضای سند ثبت ولادت به ترتیب اولویت بر عهده افرادی قرار دارد.
2. اگر پدر و یا جد پدری حضور نداشته باشند، مادر می‌تواند اقدام به اعلام ولادت کند.
3. وصی، قیم یا امین در صورت عدم حضور والدین مسئول اعلام ولادت هستند.
4. افرادی که قانوناً مسئول نگهداری کودک هستند نیز می‌توانند ولادت را اعلام کنند.
5. متصدی یا نماینده مؤسسه‌ای که کودک به آن سپرده شده است، موظف به اعلام است.
6. صاحب واقعه (خود کودک) در صورتی که بالای ۱۸ سال سن داشته باشد، می‌تواند ولادت خود را اعلام کند.
7. اگر ازدواج والدین ثبت نشده باشد، اعلام ولادت باید توسط هر دو والدین انجام شود.
8. در صورت عدم امکان اتفاق والدین در اعلام ولادت، یکی از والدین می‌تواند اقدام کند و نام طرف غائب قید می‌شود.
9. در صورتی که مادر اقدام به اعلام کند، نام خانوادگی او به کودک داده می‌شود.

رویه های قضایی

• رای هیات عمومی دیوان عدالت اداری درباره ابطال بخشنامه شماره ۱۲۷۱/۱ مورخ ۲۰/۳/۱۳۷۲ سازمان ثبت احوال کشور
• رای شعبه حقوقی دیوان عالی کشور درباره مرجع صالح در رسیدگی به صدور شناسنامه در صورت نامعلوم بودن پدر طفل
• رای شعبه حقوقی دیوان عالی کشور درباره انتساب طفل به پدر عرفی
• رای دادگاه درباره وضعیت شناسنامه طفل نامشروع (دادنامه شماره ۹۴۰۹۹۷۰۲۲۱۳۰۱۱۸۷)
• رای دادگاه درباره خواسته الزام ثبت احوال به صدور شناسنامه (دادنامه شماره ۹۲۰۹۹۷۰۲۲۳۷۰۰۲۸۷)
• رای وحدت رویه شماره 617 مورخ 1376/4/3 هیات عمومی دیوان عالی کشور( اثبات نسب و اخذ شناسنامه)
• رای دادگاه درباره ارزش نظریه پزشکی قانونی در دعوای نفی نسب (دادنامه شماره ۹۴۰۹۹۷۰۲۲۲۶۰۱۴۳۴)
• نظریه شماره 7/1400/1358 مورخ 1401/03/09 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره شرایط شکلی دادخواست در اقامه ی دعوا به نمایندگی از طفل یا مولی علیه

مقالات مرتبط

حقوق و تکالیف فرزندان ناشی از جنین اهدایی