تدلیس در ازدواج

از ویکی حقوق
نسخهٔ تاریخ ‏۱۴ اوت ۲۰۲۳، ساعت ۱۴:۱۶ توسط Karandish (بحث | مشارکت‌ها)
(تفاوت) → نسخهٔ قدیمی‌تر | نمایش نسخهٔ فعلی (تفاوت) | نسخهٔ جدیدتر ← (تفاوت)
پرش به ناوبری پرش به جستجو

«تدلیس» در لغت، به معنای پنهان نموده، پوشانیدن عیب چیزی و مخفی نمودن عیب خود یا کالایی است.[۱] اما در اصطلاح عبارت است از فریبکاری و به وجود آوردن اوضاع و شرایطی که امر را بر طرف معامله مشتبه ساخته و منجر به اعتقاد خلاف واقع در وی گردد.[۲] تدلیس، نیرنگی است غیر متعارف، که از سوی یکی از متعاقدین، و با علم و معاضدت وی، جهت گمراه نمودن طرف مقابل به کار رفته و او را به سوی عقدی ترغیب می‌نماید که در صورت دانستن حقیقت، تن به آن نمی‌داد.[۳]

در قانون

ماده ۶۴۷ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)، عنصر قانونی جرم تدلیس در ازدواج را تشکیل می‌دهد. مصادیق این ماده، جنبه تمثیلی دارد و هر عملی که موجب فریب گردد را شامل می‌شود[۴] و جنبه عرفی دارند.[۵]

عنصر مادی این جرم، فعل مثبت مادی تدلیس است،[۶]بنابراین سکوت شخص آگاه از این صفت، مشمول حکم این جرم نخواهد بود.[۷]

عنصر معنوی این جرم، سوء نیت عام و «قصد فریب» به عنوان سوء نیت خاص است، همچنین این جرم، جرمی مقید است و در صورت عدم تحقق فریب، احکام این ماده مجری نخواهد بود.[۸]

قلمرو

اگر طرف عقد، تحت عناوینی چون وکالت، وصایت، قیمومت یا ولایت طرف مقابل را فریب دهد، در شمول آن به دلیل آنکه به این افراد نیز طرف عقد گفته می‌شود، نباید تردید کرد.[۹]همچنین اگر تدلیس از جانب هر دو طرف عقد باشد باز هم جرم محقق می‌شود،[۱۰] اما باید توجه داشت که تدلیس از جانب شخص ثالث، موضوع را از شمول این جرم، خارج می‌کند.[۱۱]

در رویه‌ قضایی

اداره حقوقی قوه قضاییه در نظریه ۷/۴۰۷۵–۱۳۶۴/۸/۷ بیان داشته‌است که: اگر زن باکره قبل از عقد ازدواج دوم، طلاق اولش را از شوهرش مکتوم کند، مرتکب فریب در ازدواج شده‌است هرچند این عمل موجب کاهش مهریه نخواهد بود.[۱۲]

همچنین به موجب دادنامه به شماره ۱۲۲–۷۵/۱/۲۵ صادره از شعبه دهم دادگاه عمومی قم به اتهام فریب در ازدواج، با توجه به اینکه متهم در جلسه دادگاه اقرار کرده‌است که قبل از ازدواج با خانم دیگری، ازدواج موقت ۹۹ ساله داشته‌است، اعتراض ایشان به ۲ ماه حبس تعزیری مورد قبول واقع نشده و رای صادره عیناً تأیید می‌گردد.[۱۳]

منابع

  1. بهرام بهرامی. عقد اجاره کاربردی. چاپ 3. نگاه بینه، 1390.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2144228
  2. سیدمصطفی محقق داماد، جلیل قنواتی، سیدحسن وحدتی شبیری و ابراهیم عبدی پورفرد. حقوق قراردادها در فقه امامیه (توافق اراده‌ها، شرایط متعاقدان و مورد معامله) (جلد دوم). چاپ 2. پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، 1391.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4518416
  3. ناصر کاتوزیان. حقوق مدنی (جلد پنجم) (قواعد عمومی قراردادها، انحلال قرارداد، خیارات). چاپ 2. شرکت سهامی انتشار، 1376.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2922176
  4. محمدرضا زندی. رویه قضایی دادگاه‌های تجدیدنظر استان در امور کیفری (سرقت، خیانت و امانت، صدور چک بلا محل). چاپ 1. جنگل، 1390.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2700040
  5. عبداله خدابخشی. آثار برگزیده حقوقی (استقلال و پیوند حقوق مدنی و کیفری). چاپ 1. فکرسازان، 1384.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1515752
  6. عبداله خدابخشی. آثار برگزیده حقوقی (استقلال و پیوند حقوق مدنی و کیفری). چاپ 1. فکرسازان، 1384.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1515704
  7. محمدرضا زندی. رویه قضایی دادگاه‌های تجدیدنظر استان در امور کیفری (سرقت، خیانت و امانت، صدور چک بلا محل). چاپ 1. جنگل، 1390.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2700136
  8. محمدرضا زندی. رویه قضایی دادگاه‌های تجدیدنظر استان در امور کیفری (سرقت، خیانت و امانت، صدور چک بلا محل). چاپ 1. جنگل، 1390.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2700072
  9. عبداله خدابخشی. آثار برگزیده حقوقی (استقلال و پیوند حقوق مدنی و کیفری). چاپ 1. فکرسازان، 1384.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1515816
  10. عبداله خدابخشی. آثار برگزیده حقوقی (استقلال و پیوند حقوق مدنی و کیفری). چاپ 1. فکرسازان، 1384.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1515768
  11. محمدرضا زندی. رویه قضایی دادگاه‌های تجدیدنظر استان در امور کیفری (سرقت، خیانت و امانت، صدور چک بلا محل). چاپ 1. جنگل، 1390.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2700104
  12. عبداله خدابخشی. آثار برگزیده حقوقی (استقلال و پیوند حقوق مدنی و کیفری). چاپ 1. فکرسازان، 1384.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1515864
  13. محسن واثقی. بررسی تطیبقی شرط بنایی در حقوق ایران و حقوق اسلام. چاپ 1. جنگل، 1391.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 3378776