شناسایی حق تعیین سرنوشت در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران در پرتوی نظریه قدرت موسس
شناسایی حق تعیین سرنوشت در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران در پرتوی نظریه قدرت موسس نام مقاله‌ای از علیرضا دبیر نیا و صائب دست پیمان است که در شماره هفتادم (خرداد 1400) فصلنامه علمی پژوهش حقوق عمومی منتشر شده است.
چکیده
حق تعیین سرنوشت یکی از اساسی ترین حق های حقوق بشری است. در رویکرد حقوق بشری، انسان عاقل، دارای اراده آزاد و ویژگی خودمختاری است و دارای حق تعیین سرنوشت خویش می باشد. مطابق نظریه قدرت موسس نیز حق حاکمیت نسل های یک ملت در تعیین سرنوشت خویش نمی تواند در ساختارهای سیاسی - حقوقی که مخلوق اراده ملت است، محدودشود. در این پژوهش درصدد شناسایی ماهیت حق تعیین سرنوشت در قانون اساسی ایران برآمدیم. در این زمینه به دو دیدگاه رسیدیم: دیدگاه مبتنی بر حاکمیت دین بر اراده سیاسی ملت و دیدگاه مبتنی بر عدم محدودیت اراده ملت در حق تعیین سرنوشت خویش. نظراول با قرائت حقوق بشری از حق تعیین سرنوشت منطبق نبوده و این حق با اتخاذ این نظر صرفا جنبه شکلی می یابد. نظر دوم هرچند در مبنا منطبق با رویکرد حقوق بشری است و حق تعیین سرنوشت را منطبق با قرائت حقوق بشری آن مورد پذیرش قرار می دهد لکن در عمل با توجه به برخی اصول قانون اساسی و ساختار سیاسی ایران با چالش هایی مواجه است که برطرف نمودن آن ضروری می باشد. درغیر این صورت حق تعیین سرنوشت صرفا در لفظ مورد پذیرش قرار گرفته و هیچ اثر عملی نخواهد داشت.
کلیدواژه‌ها
- حقوق بشر
- حق تعیین سرنوشت
- قدرت موسس
- قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران
- اصل خودآیینی
مواد مرتبط
- ماده 21 اعلاميه جهانی حقوق بشر
- ماده 1 ميثاق بين المللی حقوق مدنی و سياسی
- ماده 25 ميثاق بين المللی حقوق مدنی و سياسی
- ماده 1 ميثاق بين المللی حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی
- اصل 1 قانون اساسی
- اصل 2 قانون اساسی
- اصل 4 قانون اساسی
- اصل 5 قانون اساسی
- اصل 6 قانون اساسی
- اصل 9 قانون اساسی
- اصل 12 قانون اساسی
- اصل 13 قانون اساسی
- اصل 56 قانون اساسی
- اصل 58 قانون اساسی
- اصل 59 قانون اساسی
- اصل 94 قانون اساسی
- اصل 99 قانون اساسی
- اصل 177 قانون اساسی