نظریه شماره 7/1400/35 مورخ 1400/03/09 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره صلاحیت دادگاه خانواده در رسیدگی به عقد صلح زوجين و دعاوی با منشا مهریه
 | |
| شماره نظریه | ۷/۱۴۰۰/۳۵ |
|---|---|
| شماره پرونده | ۱۴۰۰-۹/۱-۳۵ ح |
| تاریخ نظریه | ۱۴۰۰/۰۳/۰۹ |
| موضوع نظریه | حقوق مدنی |
| محور نظریه | خانواده |
چکیده نظریه شماره 7/1400/35 مورخ 1400/03/09 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره صلاحیت دادگاه خانواده در رسیدگی به عقد صلح زوجين و دعاوی با منشا مهریه: درصورتی که زوج متعهد به انتقال یک دانگ از منزل مسکونی خود به زوجه به عنوان صلح یا بیع شده است؛ اگر این انتقال به عنوان مهریه زوجه نباشد، موضوع از شمول ماده ۴ قانون حمایت خانواده خارج بوده و رسیدگی به دعاوی راجع به آن در صلاحیت دادگاه خانواده نیست همچنین هر دعوایی که راجع به مهریه باشد، صرف نظر از آن که متعهد آن زوج باشد یا غیر او، در صلاحیت دادگاه خانواده است و همینطور دعوای راجع به هدایای زوجین (و نه دعاوی راجع به هدایای دوران نامزدی) از شمول ماده یادشده خارج است.
استعلام
الف- زوج در قالب عقد صلح یا بیع متعهد می شود که یک دانگ از منزل مسکونی خود را به زوجه منتقل کند. با توجه به این که منشأ دین عقد صلح است، آیا رسیدگی به این دعوا در صلاحیت دادگاه خانواده است و مشمول ماده ۴ قانون حمایت خانواده می شود؟
ب- آیا دعاوی که منشأ آن مهریه است؛ اما طرفین آن افراد دیگری غیر از زوجین هستند، قابل رسیدگی در دادگاه خانواده است؟
ج- آیا عناوین دعوا شامل الزام به تنظیم سند رسمی، افراز و اثبات مالکیت در ایجاد صلاحیت مؤثر است؟
د- آیا رسیدگی به دعاوی راجع به هدایای زوجین به یکدیگر داخل در صلاحیت دادگاه خانواده است؟
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه
الف- صلاحیت دادگاه خانواده منحصر به بندهای هیجده گانه مذکور در ماده ۴ قانون حمایت خانواده مصوب ۱۳۹۱ است و توسعه و تسری آن به دیگر امور و دعاوی مستلزم نص است؛ لذا در فرض سؤال که زوج متعهد به انتقال یک دانگ از منزل مسکونی خود به زوجه در قالب عهد صلح یا بیع شده است؛ چنانچه این انتقال به عنوان مهریه زوجه نباشد و زوجه در این خصوص ادعایی نداشته باشد، موضوع از شمول بندهای ماده ۴ یادشده خارج بوده و رسیدگی به دعاوی راجع به آن در صلاحیت دادگاه خانواده نیست.
ب- با توجه به اطلاق ماده ۴ و بند ۶ آن ماده قانون حمایت خانواده هر دعوایی که راجع به مهریه باشد، صرف نظر از آن که متعهد آن زوج باشد یا غیر او، در صلاحیت دادگاه خانواده است.
ج- سؤال مطرح شده ابهام دارد و دقیقا مشخص نیست که مقصود مرجع محترم استعلام کننده چیست؛ با این حال چنانچه پرسش راجع به صلاحیت یا عدم صلاحیت دادگاه خانواده نسبت به متفرعات امور و دعاوی داخل در صلاحیت این دادگاه باشد، باید گفت هرچند موضوعات داخل در صلاحیت دادگاه خانواده منحصر به بندهای هیجده گانه ماده ۴ یادشده است؛ اما چنانچه برای مثال، مهریه به عنوان مبنای برخی امور و دعاوی مطروحه از سوی زوجه اعلام شود؛ مانند دعاوی الزام به تنظیم سند رسمی مهریه، اثبات مالکیت و یا افراز مهریه غیر منقول (در موارد داخل در صلاحیت دادگاه)، از آن جا که در این گونه دعاوی دادگاه باید ادعای زوجه در خصوص انتقال مال تحت عنوان مهریه را احراز کند، با توجه به اطلاق بند ۶ ماده ۴ قانون حمایت خانواده مصوب ۱۳۹۱ این گونه دعاوی در صلاحیت دادگاه خانواده است؛ هرچند به طرفیت غیر زوج و در واقع به طرفیتی ثالثی مطرح شود که متعهد به پرداخت مهریه است.
د- موارد صلاحیت دادگاه خانواده در ماده ۴ قانون حمایت خانواده مصوب ۱۳۹۱ احصاء شده و دعوای راجع به هدایای زوجین (و نه دعاوی راجع به هدایای دوران نامزدی) از شمول موارد یادشده خارج است.
مواد مرتبط
- ماده ۴ قانون حمایت خانواده
- ماده ۷۵۲ قانون مدنی
- ماده ۳۳۸ قانون مدنی
- ماده ۱۰۳۷ قانون مدنی
- ماده ۱۰۳۸ قانون مدنی