وقف بر اولاد

در وقف، عواطف شخصی واقف، عاری از اهمیت نبوده و وی می‌تواند بخشی از عایدات موقوفه را به اقربا، میهمانان و مستخدمان خویش، اختصاص دهد و ممکن است وقف به نفع اولاد و اولاد اولاد و نسل متمادی بعد از آنان باشد. این حکم در قانون مدنی نیز پیش بینی شده است. مطابق ماده ۷۳ قانون مدنی: «وقف بر اولاد و اقوام و خدمه و واردین و امثال آن‌ها صحیح است.»

مواد مرتبط

ماده ۷۳ قانون مدنی

قلمرو

به نظر برخی از حقوقدانان، اگر وقف بر اولاد گردد؛ فرزندان و نوه‌ها، همگی از موقوفه بهره خواهند برد؛ مگر اینکه واقف مقرر نماید که باید ترتیب در موقوفٌ علیهم، رعایت گردد و به نظر برخی دیگر، وقف بر اولاد، تنها اختصاص به فرزندان بی واسطه واقف دارد؛ مگر اینکه وی، تصریح نماید که نوادگانش نیز از منافع موقوفه بهره‌مند گردند.

در فقه

در سیره حضرت محمد و حضرت فاطمه، واقف می‌تواند هزینه‌های امرار معاش خانواده خود را از محل موقوفه تأمین نماید.

اگر وقف بر اولاد گردد، فرزندان و نوه‌ها، همگی از موقوفه بهره خواهند برد، اما بنا بر نظر مشهور فقها، وقف بر اولاد، تنها اختصاص به فرزندان بی واسطه واقف دارد،همچنین بنا بر نظر مشهور، اگر وقف به نفع اولاد و اولاد اولاد تحقق یابد؛ در این صورت نسل سوم از فرزندان واقف، از عایدات موقوفه بهره‌مند نخواهند شد.

اگر واقف بگوید وقف نمودم برای فرزندانی که منسوب به من هستند؛ دختران وی، نمی‌توانند از منافع موقوفه بهره‌مند گردند و در مقابل، انتقاد شده ‌است که تصریح به منسوبان یا منتسبٌ الیه، اولاد ذکور و اناث واقف را شامل می‌گردد.

در رویه‌ قضایی

به موجب دادنامه شماره ۲۸۷ مورخه ۲۹/۲/۱۳۶۹ شعبه ۳۰ دیوان عالی کشور، ذکر عبارات «نسلاً بعد نسل»، و «بطناً بعد بطن» در وقف نامه، دلالت بر این دارد که با وجود اولاد در طبقه بالاتر، طبقات بعدی، از موقوفه بهره‌مند نخواهند شد. و به موجب رأی وحدت رویه شماره ۳۵۶۱ مورخه ۱۶/۱۲/۱۳۴۲ هیئت عمومی دیوان عالی کشور، ذکر عبارات «نسل بعد نسل» در وقف نامه، دلالت بر این دارد که با وجود اولاد در طبقه بالاتر، طبقات بعدی، از موقوفه بهره‌مند نخواهند شد.

جستارهای وابسته

وقف

وقف خاص