چالش‌های رسیدگی اتهامی در نظام دادرسی ایتالیا و ایران

چالش‌های رسیدگی اتهامی در نظام دادرسی ایتالیا و ایران عنوان مقاله‌ای از علی افراسیابی است که در اسفند 1401 و در شماره 17 فصلنامه تحقیق و توسعه در حقوق تطبیقی منتشر شده است.

تحقیق و توسعه در حقوق تطبیقی
عنوانچالش‌های رسیدگی اتهامی در نظام دادرسی ایتالیا و ایران
نویسندهعلی افراسیابی
محور موضوعیآیین دادرسی کیفری
سال نشر۱۴۰۱
منتشر شده درنشریه تحقیق و توسعه در حقوق تطبیقی
دوره۵
شماره۱۷
دانلود مقالهدانلود از سایت نشریه


چکیده

زمینه و هدف: نابرابری اختیارات دادستان و متهم و اختیارات فزاینده دادگاه در احراز واقعیت، از ویژگی‌های مهم نظام تفتیشی است و رسیدگی ترافعی، برابری اختیارات اصحاب دعوا و نقش انفعالی دادگاه در رسیدگی به دلایل آن­ها، از ویژگی­های نظام اتهامی هستند. ایتالیا و ایران گام­‌هایی برای پذیرش مولفه‌­های رسیدگی اتهامی برداشته‌اند. آیین دادرسی کیفری 1988 ایتالیا با الهام از نظام اتهامی، اصلاحات اساسی در مقررات قانون دادرسی‌ کیفری 1930 ایجاد کرد که مطالعه آن‌­ها برای قانون‌گذار ایرانی مفید است.

روش تحقیق: این تحقیق با استفاده از منابع کتابخانه‌­ای به روش توصیفی-تحلیلی انجام شده است.

یافته­‌های تحقیق: برخی اصلاحات قانون­گذار ایتالیا در پذیرش مولفه­‌های رسیدگی اتهامی در فرهنگ قضایی این کشور اقبال نداشت و با آراء دادگاه قانون اساسی به حاشیه رفت. نظام رسیدگی کیفری ایران از گذر حذف دادسرا در قانون تشکیل دادگاه‌­های عمومی و انقلاب 1373 و شناسایی برخی حقوق دفاعی در آیین دادرسی کیفری 1392 جلوه‌­هایی از نظام اتهامی را پذیرفت. با این حال، با احیای دادسرا به ریاست دادستان؛ تجمیع اختیارات کشف، تعقیب و تحقیق جرم در دادسرا؛ تفویض اختیار انجام تحقیقات مقدماتی به دادستان در جرایم غیر از ماده 302 آ.د.ک؛ اختیار نظارت بر بازپرس به عنوان نهاد تحقیق؛ موافقت یا مخالفت با قرارهای نهایی و قرار تامین منتهی به بازداشت متهم؛ تفوّق اختیارات دادستان در قبال سایر اصحاب دعوا؛ ورود مراجع قضایی به مباحث مرتبط با تفکیک وکلای دادگستری به مورد تایید و تایید نشده؛ تجمیع اختیارات اجرایی و قضاییِ تحقیق و رسیدگی در مرحله دادگاه و امکان صدور حکم بدون حضور اصحاب دعوا، مسیر پذیرش مولفه­‌های رسیدگی اتهامی در ایران را ناهموار کرده است.

کلیدواژه‌ها

مواد مرتبط