فسخ: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (added Category:اصطلاحات قانون مدنی using HotCat) |
فاطمه امیدی (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۱۰ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''فسخ'''، حقی است که شخص به موجب آن، می‌تواند از حق قانونی یا قراردادی خود، استفاده نموده و [[عقد|عقدی]] را برهم زند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق مدنی (جلد ششم) عقود معین|ترجمه=|جلد=|سال=1390|ناشر=انتشار|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=3807484|صفحه=|نام۱=مرتضی|نام خانوادگی۱=یوسف زاده|چاپ=1}}</ref> | |||
'''اختلاف در خصوص مساحت مورد معامله در قرارداد صلح سرقفلی:''' | |||
اگر ملکی به [[شرط]] داشتن مساحت معین فروخته شده باشد و بعد معلوم شود که کمتر از آن مقدار است، [[مشتری]] حق فسخ معامله را خواهد داشت و اگر معلوم شود که بیشتر است، [[بایع]] می‌تواند آن را فسخ کند مگر این که در هر دو صورت، طرفین به محاسبه زیاده یا [[نقص|نقیصه]] [[تراضی]] نمایند. | |||
باید توجه داشت [[حق فسخ]] ناشی از تفاوت در مساحت معین [[مورد معامله]]، انحصار به [[عقد]] [[بیع]] نداشته و ندارد و این مبنا در سایر عقود از جمله [[صلح]] [[سرقفلی]] هم جایگاه طرح را داشته و خواهد داشت. <ref>[[رای دادگاه درباره اختلاف مساحت مورد معامله در قرارداد صلح سرقفلی (دادنامه شماره ۹۴۰۹۹۷۰۲۲۰۷۰۰۷۴۳)]]</ref> | |||
'''اختلاف وصف مبیع با شرط قراردادی:''' | |||
درصورتی که مبیع فاقد وصف مقرر در قرارداد باشد مانند آن که طرفین در قرارداد درج کرده اند که اسب مورد معامله دوازده ساله و قادر به شرکت در مسابقه باشد اما اسب تحویلی سنش چهارده سال است و قادر به شرکت در مسابقه نیست، در چنین حالتی اختلاف مبیع با شرایط [[قرارداد]]، [[عیب]] مبیع محسوب نمی شود و حق دریافت [[ارش]] برای خریدار وجود ندارد. در این مورد خریدار تنها [[حق فسخ]] [[معامله]] به علت تخلف از وصف را دارد.<ref>[[رای دادگاه درباره اختلاف وصف مبیع با شرط قراردادی (دادنامه شماره ۹۱۰۹۹۷۰۲۲۰۴۰۱۴۹۷)]]</ref> | |||
== اقسام == | == اقسام == | ||
[[فسخ قولی]]: یعنی فسخی که در آن، فسخ کننده اراده خویش را مبنی بر انحلال عقد، با لفظ ابراز می نماید.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=مبسوط در ترمینولوژی حقوق (جلد چهارم)|ترجمه=|جلد=|سال=1388|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=338128|صفحه=|نام۱=محمدجعفر|نام خانوادگی۱=جعفری لنگرودی|چاپ=4}}</ref> | [[فسخ قولی]]: یعنی فسخی که در آن، فسخ کننده اراده خویش را مبنی بر انحلال عقد، با لفظ ابراز می نماید.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=مبسوط در ترمینولوژی حقوق (جلد چهارم)|ترجمه=|جلد=|سال=1388|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=338128|صفحه=|نام۱=محمدجعفر|نام خانوادگی۱=جعفری لنگرودی|چاپ=4}}</ref> | ||
[[فسخ فعلی]]: [[تصرف|تصرفاتی]] که نوعاً کاشف از به هم زدن | [[فسخ فعلی]]: [[تصرف|تصرفاتی]] که نوعاً کاشف از به هم زدن معامله باشد، فسخ فعلی است.<ref>[[ماده ۴۵۱ قانون مدنی]]</ref> | ||
اثر فسخ معامله بدون اخذ رای تنفیذ فسخ از مرجع ذیصلاح: ادعای فسخ معامله، باید از ناحیه مرجع ذیصلاح [[تنفیذ]] شود. در غیر اینصورت، اثری بر آن مترتب نیست.<ref>[[رای دادگاه درباره اثر فسخ معامله بدون اخذ رای تنفیذ فسخ (دادنامه شماره ۹۴۰۹۹۷۰۲۲۰۳۰۱۳۶۰)]]</ref> | |||
== رویه‌های قضایی == | |||
* [[نظریه شماره 7/1402/72 مورخ 1402/05/20 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره عدم تسری حکم مستحق للغیر درآمدن مبیع به انفساخ، فسخ و اقاله عقد]] | |||
* [[چکیده نظریه شماره 7/1401/1089 مورخ 1402/04/24 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره کاهش مبیع و مستحق للغیر آن|نظریه شماره 7/1401/1089 مورخ 1402/04/24 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره کاهش مبیع و مستحق للغیر آن]] | |||
* [[چکیده نظریه شماره 7/1401/1304 مورخ 1402/01/15 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره عدم ثبت چک جدید در سامانه صیاد|نظریه شماره 7/1401/1304 مورخ 1402/01/15 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره عدم ثبت چک جدید در سامانه صیاد]] | |||
* [[نظریه شماره 7/1401/1344 مورخ 1402/05/21 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره دعوای مطالبه خسارت ناشی از مصرف کالا]] | |||
== مصادیق و نمونه‌ها == | |||
* [[اقاله]] نوعی [[فسخ]] است و [[حق]] فسخ مالی است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=آیین دادرسی مدنی در نظم حقوقی کنونی|ترجمه=|جلد=|سال=1390|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1257924|صفحه=|نام۱=علی عباس|نام خانوادگی۱=حیاتی|چاپ=2}}</ref> | |||
== جستارهای وابسته == | |||
* [[اقاله]] | |||
* [[انفساخ عقد]] | |||
* [[عقد]] | |||
== منابع == | == منابع == | ||
نسخهٔ کنونی تا ۱۵ مهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۱۳:۵۵
فسخ، حقی است که شخص به موجب آن، می‌تواند از حق قانونی یا قراردادی خود، استفاده نموده و عقدی را برهم زند.[۱]
اختلاف در خصوص مساحت مورد معامله در قرارداد صلح سرقفلی:
اگر ملکی به شرط داشتن مساحت معین فروخته شده باشد و بعد معلوم شود که کمتر از آن مقدار است، مشتری حق فسخ معامله را خواهد داشت و اگر معلوم شود که بیشتر است، بایع می‌تواند آن را فسخ کند مگر این که در هر دو صورت، طرفین به محاسبه زیاده یا نقیصه تراضی نمایند.
باید توجه داشت حق فسخ ناشی از تفاوت در مساحت معین مورد معامله، انحصار به عقد بیع نداشته و ندارد و این مبنا در سایر عقود از جمله صلح سرقفلی هم جایگاه طرح را داشته و خواهد داشت. [۲]
اختلاف وصف مبیع با شرط قراردادی:
درصورتی که مبیع فاقد وصف مقرر در قرارداد باشد مانند آن که طرفین در قرارداد درج کرده اند که اسب مورد معامله دوازده ساله و قادر به شرکت در مسابقه باشد اما اسب تحویلی سنش چهارده سال است و قادر به شرکت در مسابقه نیست، در چنین حالتی اختلاف مبیع با شرایط قرارداد، عیب مبیع محسوب نمی شود و حق دریافت ارش برای خریدار وجود ندارد. در این مورد خریدار تنها حق فسخ معامله به علت تخلف از وصف را دارد.[۳]
اقسام
فسخ قولی: یعنی فسخی که در آن، فسخ کننده اراده خویش را مبنی بر انحلال عقد، با لفظ ابراز می نماید.[۴]
فسخ فعلی: تصرفاتی که نوعاً کاشف از به هم زدن معامله باشد، فسخ فعلی است.[۵]
اثر فسخ معامله بدون اخذ رای تنفیذ فسخ از مرجع ذیصلاح: ادعای فسخ معامله، باید از ناحیه مرجع ذیصلاح تنفیذ شود. در غیر اینصورت، اثری بر آن مترتب نیست.[۶]
رویه‌های قضایی
- نظریه شماره 7/1402/72 مورخ 1402/05/20 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره عدم تسری حکم مستحق للغیر درآمدن مبیع به انفساخ، فسخ و اقاله عقد
- نظریه شماره 7/1401/1089 مورخ 1402/04/24 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره کاهش مبیع و مستحق للغیر آن
- نظریه شماره 7/1401/1304 مورخ 1402/01/15 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره عدم ثبت چک جدید در سامانه صیاد
- نظریه شماره 7/1401/1344 مورخ 1402/05/21 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره دعوای مطالبه خسارت ناشی از مصرف کالا
مصادیق و نمونه‌ها
جستارهای وابسته
منابع
- ↑ مرتضی یوسف زاده. حقوق مدنی (جلد ششم) عقود معین. چاپ 1. انتشار، 1390. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 3807484
- ↑ رای دادگاه درباره اختلاف مساحت مورد معامله در قرارداد صلح سرقفلی (دادنامه شماره ۹۴۰۹۹۷۰۲۲۰۷۰۰۷۴۳)
- ↑ رای دادگاه درباره اختلاف وصف مبیع با شرط قراردادی (دادنامه شماره ۹۱۰۹۹۷۰۲۲۰۴۰۱۴۹۷)
- ↑ محمدجعفر جعفری لنگرودی. مبسوط در ترمینولوژی حقوق (جلد چهارم). چاپ 4. گنج دانش، 1388. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 338128
- ↑ ماده ۴۵۱ قانون مدنی
- ↑ رای دادگاه درباره اثر فسخ معامله بدون اخذ رای تنفیذ فسخ (دادنامه شماره ۹۴۰۹۹۷۰۲۲۰۳۰۱۳۶۰)
- ↑ علی عباس حیاتی. آیین دادرسی مدنی در نظم حقوقی کنونی. چاپ 2. میزان، 1390. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1257924