شرط نامشروع

شرط نامشروع، تعهد فرعی است که در ضمن تعهد اصلی دیگری درج می‌شود. مطابق قواعد عمومی قراردادها، تعهد و شرط ضمن آن باید مشروع باشد. گاهی اصل تعهد مشروع است، اما در کنار تعهد، شرطی وجود دارد که آن شرط، نامشروع و خلاف قانون است، در این حالت اصل تعهد قابل مطالبه و الزام اور است، اما شرط نامشروع آن، خیر.

شرط نامشروع در ماده ۲۳۲ قانون مدنی مورد پیش بینی قرار گرفته است و به موجب آن، شروط مفصله ذیل باطل است ولی مفسد عقد نیست:

1. شرطی که انجام آن غیر مقدور باشد.
2. شرطی که در آن نفع و فایده نباشد.
3. شرطی که نامشروع باشد.

مواد مرتبط

• ماده ۲۳۲ قانون مدنی

مصادیق

• شرب خمر، نکاح دائم با همسر پنجم، و روزه خواری در ماه رمضان را می‌توان در دسته شروط نامشروع قرار داد.
• شرط وراثت ضمن ازدواج موقت، غیر وارث را در سهام قانونی ورثه شریک می‌ کند و چنین شرطی، از مصادیق شرط نامشروع محسوب می‌شود.
• شروط ضمن عقد نکاح، اعم از صریح و ضمنی، نباید با شرع، مقررات امری، نظم عمومی، و اخلاق حسنه مغایر باشند.
• در نکاح موقت، شرط خیار نسبت به صداق، باطل است؛ زیرا مهریه حدوثاً و بقائاً، به عنوان یکی از شرایط صحت متعه می‌باشد و نمی‌توان با سلب مهریه از زوجه، اعتبار نکاح را به خطر انداخت.

در فقه

• با استناد به روایتی از امام صادق، به نقل از پدر و نیاکانش از امام علی، هر گاه شخصی، امر مذمومی را شرط نماید؛ قرارداد صحیح بوده؛ و آن شرط باطل است و شرطی که حرامی را تبدیل به حلال ننموده؛ و حلالی را حرام نکند؛ صحیح است.

• شرط خیار در نکاح، فاسد بوده؛ اما موجب فساد نکاح نمی‌گردد.
• شرط فاسد، مفسد عقد نیست؛ مگر اینکه در این زمینه، دلیل موجهی وجود داشته باشد.

کتب مرتبط

• شروط باطل و تاثیر آن در عقود

جستارهای وابسته

• شرط

• شرط باطل
• شرط بی فایده

• شرط غیرمقدور