عدول از قصاص نفس و مصالحه بر قصاص عضو در قتل عمد
عدول از قصاص نفس و مصالحه بر قصاص عضو در قتل عمد نام مقاله ای از مصطفی جباری و جلیل امیدی بوده که در شماره سوم دوره هشتم (پاییز 1395) مجله علمی مطالعات حقوقی منتشر شده است.
چکیده
در موارد وقوع قتل عمد، برابر نصوص آیات و احادیث و به اجماع فقهای مذاهب مختلف فقهی، ولی دم از حق قصاص قاتل و عفو وی و یا مصالحه بر دیه مقتول یا کمتر و یا بیشتر از آن برخوردار است. این مسئله که آیا طرفین دعوا یعنی ولی دم و قاتل می‌توانند از قصاص نفس عدول و بر قصاص عضو تراضی کنند، مورد تعرض فقها و تحقیق محققان واقع نشده است. به نظر می‌رسد با تکیه بر مبانی و دلایلی چون حق بودن قصاص، قابل مصالحه بودن حق، قابلیت تجزیه حق قصاص، مقایسه موضوع با موضوعات مشابه، استحباب عفو، اقتضای قاعده دفع اشدّ مفسدین با تحمل اخفّ آن‌ها، توصیه ادله شرعی به لزوم تقلیل موارد قتل و قصاص و وجوب حفظ نفس، بتوان قائل به جواز شرعی و قانونی چنین تراضی و مصالحه‌ای بود و منافع طرفین را با هم جمع نمود. این مقاله بعد از طرح مسئله به تقریر مبانی و دلایل تجویز آن می‌پردازد.
کلید واژه ها
- حق قصاص
- قصاص نفس
- قصاص عضو
- ولی دم
- مصالحه
- تراضی