مفهوم اکراه و تأثیر آن بر اراده با نگاهی به حقوق فرانسه و مصر

مفهوم اکراه و تأثیر آن بر اراده با نگاهی به حقوق فرانسه و مصر نام مقاله ای از محبوبه مینا بوده که در شماره دوم دوره پنجم (پاییز 1392) مجله علمی مطالعات حقوقی منتشر شده است.

چکیده

در فقه بحث عیب رضا یا اراده مطرح نشده است هر چند برخی از نویسندگان این اصطلاح را به حقوق اسلام نسبت داده اند. آن چه از نظر مشهور فقها می توان برداشت کرد این است که اکراه، عیب رضا یا عیب اراده نیست بلکه تنها رضا را از بین می برد. اکراه عبارت است از: « فشار غیرعادی و نامشروعی از طرف انسانی با قصد از بین بردن رضا است؛ به گونه ای که تهدید شونده تحت تأثیر ترس با اعتقاد به ورود ضرری قابل ملاحظه، حاضر به انجام عمل حقوقی می شود». قانونگذار ایران در زمینه اکراه و اشتباه،  (ماده 199 تا 209 ق.م.) قانون مدنی فرانسه را علاوه بر فقه امامیه مد نظر قرار داده است و با وجود این که در مقام بیان احکام کلی این دو بوده، اکراه و اشتباه را به عنوان عیب اراده یا رضا اعلام نکرده است. رضا در یک تحلیل دو گونه است: رضای معاملی و رضای به معنای طیب نفس. رضای معاملی آن است که شخص حاضر به انجام معامله می شود و ممکن است در همان حال طیب نفس (رضای ذاتی) یعنی خوشنودی هم نداشته باشد. به نظر می رسد رضای حاصل در نتیجه اکراه که در ماده 199 قانون مدنی موجب عدم نفوذ معامله اعلام شده است رضای معاملی است. در نتیجه برای مؤثر بودن عقد مکره، رضای ذاتی مکره پس از رفع فشار الزامی است.

کلید واژه ها

• اکراه
• اختیار
• رضا
• قصد
• عیب اراده

مواد مرتبط

• ماده 191 قانون مدنی

• ماده 199 قانون مدنی
• ماده 200 قانون مدنی
• ماده 201 قانون مدنی
• ماده 202 قانون مدنی
• ماده 203 قانون مدنی
• ماده 204 قانون مدنی
• ماده 205 قانون مدنی
• ماده 206 قانون مدنی
• ماده 207 قانون مدنی
• ماده 208 قانون مدنی
• ماده 209 قانون مدنی
• ماده 439 قانون مدنی
• ماده 29 قانون تعهدات سوئیس
• ماده 1110 قانون مدنی فرانسه
• ماده 1111 قانون مدنی فرانسه
• ماده 1116 قانون مدنی فرانسه