فرجام خواهی: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
یکی از طرق فوق‌العاده [[شکایت]] از [[حکم|احکام]]، در [[دیوان عالی کشور]] که مرجع [[رسیدگی شکلی]] و [[رسیدگی حکمی|حکمی]] آراء محاکم تالی می‌باشد، '''فرجام‌خواهی''' نام دارد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=دیوانعالی کشور (وظایف و اختیارات قانونی)|ترجمه=|جلد=|سال=1391|ناشر=خرسندی|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6655588|صفحه=|نام۱=فرانک|نام خانوادگی۱=توحیدخواه|چاپ=1}}</ref> لذا آرایی قابل فرجام می‌باشند که در قانون تصریح شده باشند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=آیین دادرسی مدنی (جلد دوم) (دوره پیشرفته)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=دراک|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1346508|صفحه=|نام۱=عبدالله|نام خانوادگی۱=شمس|چاپ=24}}</ref> فرجام در لغت به معنی پایان، خاتمه و نهایت می‌باشد و رسیدگی [[دیوان عالی کشور]] را رسیدگی تمیزی یا فرجامی گویند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق مدنی|ترجمه=|جلد=|سال=1375|ناشر=طه|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=404956|صفحه=|نام۱=|نام خانوادگی۱=|چاپ=1}}</ref> که به معنای رسیدگی نهایی است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=آیین دادرسی کار|ترجمه=|جلد=|سال=1392|ناشر=جنگل|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4789044|صفحه=|نام۱=حسین|نام خانوادگی۱=قبادی|چاپ=1}}</ref> به عبارت دیگر '''رسیدگی فرجامی''' عبارت است از تشخیص انطباق یا عدم انطباق [[رأی]] مورد [[درخواست فرجام|درخواست فرجامی]] با [[موازین شرعی]] و [[مقررات قانونی]].<ref>[[ماده ۳۶۶ قانون آیین دادرسی مدنی]]</ref> | یکی از طرق فوق‌العاده [[شکایت]] از [[حکم|احکام]]، در [[دیوان عالی کشور]] که مرجع [[رسیدگی شکلی]] و [[رسیدگی حکمی|حکمی]] آراء محاکم تالی می‌باشد، '''فرجام‌خواهی''' نام دارد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=دیوانعالی کشور (وظایف و اختیارات قانونی)|ترجمه=|جلد=|سال=1391|ناشر=خرسندی|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6655588|صفحه=|نام۱=فرانک|نام خانوادگی۱=توحیدخواه|چاپ=1}}</ref> لذا آرایی قابل فرجام می‌باشند که در قانون تصریح شده باشند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=آیین دادرسی مدنی (جلد دوم) (دوره پیشرفته)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=دراک|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1346508|صفحه=|نام۱=عبدالله|نام خانوادگی۱=شمس|چاپ=24}}</ref> فرجام در لغت به معنی پایان، خاتمه و نهایت می‌باشد و رسیدگی [[دیوان عالی کشور]] را رسیدگی تمیزی یا فرجامی گویند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق مدنی|ترجمه=|جلد=|سال=1375|ناشر=طه|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=404956|صفحه=|نام۱=|نام خانوادگی۱=|چاپ=1}}</ref> که به معنای رسیدگی نهایی است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=آیین دادرسی کار|ترجمه=|جلد=|سال=1392|ناشر=جنگل|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4789044|صفحه=|نام۱=حسین|نام خانوادگی۱=قبادی|چاپ=1}}</ref> به عبارت دیگر '''رسیدگی فرجامی''' عبارت است از تشخیص انطباق یا عدم انطباق [[رأی]] مورد [[درخواست فرجام|درخواست فرجامی]] با [[موازین شرعی]] و [[مقررات قانونی]].<ref>[[ماده ۳۶۶ قانون آیین دادرسی مدنی]]</ref> | ||
== | |||
== آغاز فرجام خواهی == | |||
'''فرجام خواهی''' با تقدیم [[دادخواست]] به [[دادگاه]] صادرکننده رأی به عمل می‌آید. [[مدیر دفتر دادگاه]] مذکور باید دادخواست را در دفتر ثبت و رسیدی مشتمل بر نام فرجام خواه و طرف او و تاریخ تقدیم دادخواست با شماره ثبت به تقدیم کننده تسلیم و در روی کلیه برگهای دادخواست تاریخ تقدیم را قید نماید. تاریخ تقدیم دادخواست ابتدای فرجام خواهی محسوب می‌شود.<ref>[[ماده ۳۷۹ قانون آیین دادرسی مدنی]]</ref> منظور از دفتر در اینجا دفتر ثبت دادخواست نیست بلکه [[دفتر ثبت اندیکاتور]] می‌باشد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=محشای قانون آیین دادرسی مدنی در نظم حقوق ایران|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=ققنوس|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=563656|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|چاپ=3}}</ref> در صورتی که [[فرجام خواه]] در [[بازداشتگاه]] باشد، درخواست خود را به [[دفتر بازداشتگاه]] تقدیم و دفتر بازداشتگاه دادخواست را عیناً به دفتر دادگاه صادر کننده رای فرجام خواسته ارسال می‌نماید.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=آیین دادرسی مدنی در نظم حقوقی کنونی|ترجمه=|جلد=|سال=1390|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1255204|صفحه=|نام۱=علی عباس|نام خانوادگی۱=حیاتی|چاپ=2}}</ref> | |||
==درخواست کنندگان رسیدگی فرجامی== | ==درخواست کنندگان رسیدگی فرجامی== | ||
| خط ۷: | خط ۸: | ||
# [[طرفین دعوا]]، [[قائم مقام]]، [[نماینده قانونی|نمایندگان قانونی]] و [[وکلای دارای تابعیت خارجی|وکلای]] آنان. | # [[طرفین دعوا]]، [[قائم مقام]]، [[نماینده قانونی|نمایندگان قانونی]] و [[وکلای دارای تابعیت خارجی|وکلای]] آنان. | ||
#[[دادستان کل کشور]].<ref>[[ماده ۳۷۸ قانون آیین دادرسی مدنی]]</ref> | #[[دادستان کل کشور]].<ref>[[ماده ۳۷۸ قانون آیین دادرسی مدنی]]</ref> | ||
'''رسیدگی فرجامی''' رسیدگی شکلی است و لذا [[ورود ثالث]] و [[جلب ثالث]] در این رسیدگی شکلی جایی ندارد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=شرح قانون آیین دادرسی مدنی|ترجمه=|جلد=|سال=1385|ناشر=سلسبیل|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=476636|صفحه=|نام۱=علی عباس|نام خانوادگی۱=حیاتی|چاپ=2}}</ref> | |||
== فرجام خواهی از طریق دادستان کل کشور == | == فرجام خواهی از طریق دادستان کل کشور == | ||
هرگاه از [[رأی]] قابل فرجام در مهلت مقرر قانونی فرجام خواهی نشده، یا به هر علتی در آن موارد [[قرار رد دادخواست|قرار رد دادخواست فرجامی]] صادر و قطعی شده باشد و [[ذی‌نفع]] مدعی [[خلاف شرع]] یا قانون بودن آن رأی باشد، می‌تواند از طریق [[دادستان کل کشور]] تقاضای رسیدگی فرجامی بنماید. تقاضای یادشده مستلزم تقدیم دادخواست و پرداخت [[هزینه دادرسی|هزینه دادرسی فرجامی]] است.<ref>[[ماده ۳۸۷ قانون آیین دادرسی مدنی]]</ref> | هرگاه از [[رأی]] قابل فرجام در مهلت مقرر قانونی فرجام خواهی نشده، یا به هر علتی در آن موارد [[قرار رد دادخواست|قرار رد دادخواست فرجامی]] صادر و قطعی شده باشد و [[ذی‌نفع]] مدعی [[خلاف شرع]] یا قانون بودن آن رأی باشد، می‌تواند از طریق [[دادستان کل کشور]] تقاضای رسیدگی فرجامی بنماید. تقاضای یادشده مستلزم تقدیم دادخواست و پرداخت [[هزینه دادرسی|هزینه دادرسی فرجامی]] است.<ref>[[ماده ۳۸۷ قانون آیین دادرسی مدنی]]</ref> | ||
[[دفتر دادستان کل کشور]] [[دادخواست رسیدگی فرجامی]] را دریافت و درصورت تکمیل بودن آن از جهت ضمائم و مستندات و هزینه دادرسی برابر مقررات، آن را ثبت و به ضمیمه پرونده اصلی به نظر [[دادستان کل کشور]] می‌رساند. دادستان کل چنانچه ادعای آنها را در خصوص [[خلاف بین شرع یا قانون|مخالفت بین رأی با موازین شرع یا قانون]]، مقرون به صحت تشخیص دهد، از دیوان عالی کشور درخواست [[نقض رای|نقض]] آن را می‌نماید.<ref>[[ماده ۳۸۸ قانون آیین دادرسی مدنی]]</ref> | [[دفتر دادستان کل کشور]] [[دادخواست رسیدگی فرجامی]] را دریافت و درصورت تکمیل بودن آن از جهت ضمائم و مستندات و هزینه دادرسی برابر مقررات، آن را ثبت و به ضمیمه پرونده اصلی به نظر [[دادستان کل کشور]] می‌رساند. دادستان کل چنانچه ادعای آنها را در خصوص [[خلاف بین شرع یا قانون|مخالفت بین رأی با موازین شرع یا قانون]]، مقرون به صحت تشخیص دهد، از دیوان عالی کشور درخواست [[نقض رای|نقض]] آن را می‌نماید.<ref>[[ماده ۳۸۸ قانون آیین دادرسی مدنی]]</ref> در صورتی که این امر با موافقت دادستان مواجه شود، موجب بی اطلاعی فرجام خوانده از اعتراضات فرجامی و محروم ماندن از تنظیم و تقدیم لایحه جوابیه می‌شود؛ لذا باید فرجام خوانده به نحوی مطلع شده تا لایحه خود را به شعبه رسیدگی کننده تقدیم نماید.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=شرح قانون آیین دادرسی مدنی|ترجمه=|جلد=|سال=1385|ناشر=سلسبیل|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=476776|صفحه=|نام۱=علی عباس|نام خانوادگی۱=حیاتی|چاپ=2}}</ref> | ||
== وظیفه دیوان عالی کشور در فرجام خواهی == | |||
دیوانعالی کشور یا رای فرجام خواسته شده را نقض یا ابرام می‌نماید در صورت نقضِ رای چون رسیدگی دیوان، رسیدگی ماهیتی (قضاوت دوباره پرونده) نمی‌باشد، پرونده را جهت صدور رای مقتضی به مرجع تالی ارسال می‌نماید.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق مدنی|ترجمه=|جلد=|سال=1375|ناشر=طه|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=404960|صفحه=|نام۱=|نام خانوادگی۱=|چاپ=1}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=آیین دادرسی مدنی (جلد دوم) (دوره پیشرفته)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=دراک|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1346500|صفحه=|نام۱=عبدالله|نام خانوادگی۱=شمس|چاپ=24}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=آیین دادرسی مدنی|ترجمه=|جلد=|سال=1393|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4968440|صفحه=|نام۱=حسین|نام خانوادگی۱=کریمی|نام۲=مهدی|نام خانوادگی۲=شریفی|چاپ=1}}</ref> | |||
== فرجام خواهی از رأی قطعی == | == فرجام خواهی از رأی قطعی == | ||
نسخهٔ ۲۹ مارس ۲۰۲۴، ساعت ۰۳:۳۴
یکی از طرق فوق‌العاده شکایت از احکام، در دیوان عالی کشور که مرجع رسیدگی شکلی و حکمی آراء محاکم تالی می‌باشد، فرجام‌خواهی نام دارد.[۱] لذا آرایی قابل فرجام می‌باشند که در قانون تصریح شده باشند.[۲] فرجام در لغت به معنی پایان، خاتمه و نهایت می‌باشد و رسیدگی دیوان عالی کشور را رسیدگی تمیزی یا فرجامی گویند.[۳] که به معنای رسیدگی نهایی است.[۴] به عبارت دیگر رسیدگی فرجامی عبارت است از تشخیص انطباق یا عدم انطباق رأی مورد درخواست فرجامی با موازین شرعی و مقررات قانونی.[۵]
آغاز فرجام خواهی
فرجام خواهی با تقدیم دادخواست به دادگاه صادرکننده رأی به عمل می‌آید. مدیر دفتر دادگاه مذکور باید دادخواست را در دفتر ثبت و رسیدی مشتمل بر نام فرجام خواه و طرف او و تاریخ تقدیم دادخواست با شماره ثبت به تقدیم کننده تسلیم و در روی کلیه برگهای دادخواست تاریخ تقدیم را قید نماید. تاریخ تقدیم دادخواست ابتدای فرجام خواهی محسوب می‌شود.[۶] منظور از دفتر در اینجا دفتر ثبت دادخواست نیست بلکه دفتر ثبت اندیکاتور می‌باشد.[۷] در صورتی که فرجام خواه در بازداشتگاه باشد، درخواست خود را به دفتر بازداشتگاه تقدیم و دفتر بازداشتگاه دادخواست را عیناً به دفتر دادگاه صادر کننده رای فرجام خواسته ارسال می‌نماید.[۸]
درخواست کنندگان رسیدگی فرجامی
افراد زیر می‌توانند درخواست رسیدگی فرجامی نمایند:
- طرفین دعوا، قائم مقام، نمایندگان قانونی و وکلای آنان.
- دادستان کل کشور.[۹]
رسیدگی فرجامی رسیدگی شکلی است و لذا ورود ثالث و جلب ثالث در این رسیدگی شکلی جایی ندارد.[۱۰]
فرجام خواهی از طریق دادستان کل کشور
هرگاه از رأی قابل فرجام در مهلت مقرر قانونی فرجام خواهی نشده، یا به هر علتی در آن موارد قرار رد دادخواست فرجامی صادر و قطعی شده باشد و ذی‌نفع مدعی خلاف شرع یا قانون بودن آن رأی باشد، می‌تواند از طریق دادستان کل کشور تقاضای رسیدگی فرجامی بنماید. تقاضای یادشده مستلزم تقدیم دادخواست و پرداخت هزینه دادرسی فرجامی است.[۱۱]
دفتر دادستان کل کشور دادخواست رسیدگی فرجامی را دریافت و درصورت تکمیل بودن آن از جهت ضمائم و مستندات و هزینه دادرسی برابر مقررات، آن را ثبت و به ضمیمه پرونده اصلی به نظر دادستان کل کشور می‌رساند. دادستان کل چنانچه ادعای آنها را در خصوص مخالفت بین رأی با موازین شرع یا قانون، مقرون به صحت تشخیص دهد، از دیوان عالی کشور درخواست نقض آن را می‌نماید.[۱۲] در صورتی که این امر با موافقت دادستان مواجه شود، موجب بی اطلاعی فرجام خوانده از اعتراضات فرجامی و محروم ماندن از تنظیم و تقدیم لایحه جوابیه می‌شود؛ لذا باید فرجام خوانده به نحوی مطلع شده تا لایحه خود را به شعبه رسیدگی کننده تقدیم نماید.[۱۳]
وظیفه دیوان عالی کشور در فرجام خواهی
دیوانعالی کشور یا رای فرجام خواسته شده را نقض یا ابرام می‌نماید در صورت نقضِ رای چون رسیدگی دیوان، رسیدگی ماهیتی (قضاوت دوباره پرونده) نمی‌باشد، پرونده را جهت صدور رای مقتضی به مرجع تالی ارسال می‌نماید.[۱۴][۱۵][۱۶]
فرجام خواهی از رأی قطعی
آرای دادگاه‌های بدوی که به علت عدم درخواست تجدیدنظر قطعیت یافته قابل فرجام خواهی نیست مگر در موارد زیر:
- الف - احکام
- ب - قرارهای زیر مشروط به این که اصل حکم راجع به آنها قابل رسیدگی فرجامی باشد.
- قرار ابطال یا رد دادخواست که از دادگاه صادر شده باشد.
- قرار سقوط دعوا یا عدم اهلیت یکی از طرفین دعوا.[۱۷]
احکام غیر قابل فرجام خواهی
احکام زیر اگرچه از مصادیق بندهای (الف) در ماده ۳۶۸ و ۳۶۷ قانون آیین دادرسی مدنی باشد حسب مورد قابل رسیدگی فرجامی نخواهد بود:
- احکام مستند به اقرار قاطع دعوا در دادگاه
- احکام مستند به نظریه یک یا چند نفر کارشناس که طرفین به‌طور کتبی رأی آنها را قاطع دعوا قرار داده باشند.
- احکام مستند به سوگند که قاطع دعوا باشد.
- احکامی که طرفین حق فرجام خواهی خود را نسبت به آن ساقط کرده باشند.
- احکامی که ضمن یا بعد از رسیدگی به دعاوی اصلی راجع به متفرعات آن صادر می‌شود، در صورتی که حکم راجع به اصل دعوا قابل رسیدگی فرجامی نباشد.
- احکامی که به موجب قوانین خاص غیرقابل فرجام خواهی است.[۱۸]
اثر انتقالی در فرجام خواهی
برخلاف تجدیدنظر خواهی، فرجام خواهی اثر انتقالی ندارد یعنی دعوی را به آن ترتیبی که نزد دادگاه ماهیتی به تمام معنی طرح شده به دیوان کشور منتقل نمی‌نماید؛ لذا تمام مسائل موضوعی و حکمی در دیوانعالی کشور طرح نمی‌گردد، دیوان نقش بازرسی و نظارت خود را فقط در مسائل حکمی و قانونی دعوی مطروحه می‌تواند اعمال کند و به هیچ وجه نمی‌تواند در ماهیت دعوا وارد شود.[۱۹]
تاخیر اجرای احکام در فرجام خواهی
درخواست فرجام، اجرای حکم را تا زمانی که حکم نقض نشده‌است به تأخیر نمی‌اندازد و لکن به ترتیب زیر عمل می‌گردد:
- الف - چنانچه محکومُ به مالی باشد، در صورت لزوم به تشخیص دادگاه قبل از اجراء از محکوم له تأمین مناسب اخذ خواهد شد.
- ب - چنانچه محکومُ به غیرمالی باشد و به تشخیص دادگاه صادرکننده حکم، محکوم علیه تأمین مناسب بدهد اجرای حکم تا صدور رأی فرجامی به تأخیر خواهد افتاد.[۲۰]
استرداد دادخواست و صدور قرار ابطال دادخواست
در فرجام خواهی نیز چنانچه فرجام خواه دادخواست خود را مسترد دارد دیوان عالی کشور با توجه به ملاک ماده ۳۶۳ قانون آیین دادرسی مدنی با صدور قرار ابطال دادخواست نسبت به ابرام رای فرجام خواسته اقدام می‌کند.[۲۱][۲۲]
رویه قضایی
منابع
- ↑ فرانک توحیدخواه. دیوانعالی کشور (وظایف و اختیارات قانونی). چاپ 1. خرسندی، 1391. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 6655588
- ↑ عبدالله شمس. آیین دادرسی مدنی (جلد دوم) (دوره پیشرفته). چاپ 24. دراک، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1346508
- ↑ حقوق مدنی. چاپ 1. طه، 1375. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 404956
- ↑ حسین قبادی. آیین دادرسی کار. چاپ 1. جنگل، 1392. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4789044
- ↑ ماده ۳۶۶ قانون آیین دادرسی مدنی
- ↑ ماده ۳۷۹ قانون آیین دادرسی مدنی
- ↑ عباس زراعت. محشای قانون آیین دادرسی مدنی در نظم حقوق ایران. چاپ 3. ققنوس، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 563656
- ↑ علی عباس حیاتی. آیین دادرسی مدنی در نظم حقوقی کنونی. چاپ 2. میزان، 1390. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1255204
- ↑ ماده ۳۷۸ قانون آیین دادرسی مدنی
- ↑ علی عباس حیاتی. شرح قانون آیین دادرسی مدنی. چاپ 2. سلسبیل، 1385. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 476636
- ↑ ماده ۳۸۷ قانون آیین دادرسی مدنی
- ↑ ماده ۳۸۸ قانون آیین دادرسی مدنی
- ↑ علی عباس حیاتی. شرح قانون آیین دادرسی مدنی. چاپ 2. سلسبیل، 1385. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 476776
- ↑ حقوق مدنی. چاپ 1. طه، 1375. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 404960
- ↑ عبدالله شمس. آیین دادرسی مدنی (جلد دوم) (دوره پیشرفته). چاپ 24. دراک، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1346500
- ↑ حسین کریمی و مهدی شریفی. آیین دادرسی مدنی. چاپ 1. میزان، 1393. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4968440
- ↑ ماده ۳۶۷ قانون آیین دادرسی مدنی
- ↑ ماده ۳۶۹ قانون آیین دادرسی مدنی
- ↑ احمد متین دفتری. آیین دادرسی مدنی و بازرگانی (جلد دوم). چاپ -. مجمع علمی و فرهنگی مجد، -. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2508584
- ↑ ماده ۳۸۶ قانون آیین دادرسی مدنی
- ↑ عبدالله شمس. آیین دادرسی مدنی (جلد سوم) (دوره پیشرفته). چاپ 18. دراک، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1337348
- ↑ بهرام بهرامی. آیین دادرسی مدنی (جلد اول و دوم). چاپ 11. نگاه بینه، 1388. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2518868