ماده ۱۱۸ قانون مجازات اسلامی: تفاوت میان نسخهها
(صفحهای تازه حاوی «متهم می تواند تا قبل از قطعیت حکم، ادله مربوط به توبه خود را حسب مورد به مقا...» ایجاد کرد) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۴۵ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۱۸ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
متهم | {{برای کتاب}} '''ماده ۱۱۸ قانون مجازات اسلامی''': [[متهم]] میتواند تا قبل از قطعیت حکم، ادله مربوط به [[توبه]] خود را حسب مورد به مقام تعقیب یا رسیدگی ارایه نماید. | ||
* {{زیتونی|[[ماده ۱۱۷ قانون مجازات اسلامی|مشاهده ماده قبلی]]}} | |||
* {{زیتونی|[[ماده ۱۱۹ قانون مجازات اسلامی|مشاهده ماده بعدی]]}} | |||
== مواد مرتبط == | |||
* [[ماده ۱۱۷ قانون مجازات اسلامی]] | |||
* [[ماده ۱۱۹ قانون مجازات اسلامی]] | |||
== آیین نامه، بخشنامه و دستورالعمل های مرتبط == | |||
* [[شیوه نامه احراز توبه]] | |||
== توضیح واژگان == | |||
* [[متهم]]: مقصود از متهم کسی است که در مظان ارتکاب [[جرم]] قرار گرفته است.گفتنی است در [[دادرسی]] های جزایی، متهم طرف اصلی و مهم در دادرسی محسوب میشود.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=آیین دادرسی کیفری (جلد پنجم) (مباحث کاربردی حقوق)|ترجمه=|جلد=|سال=1386|ناشر=سازمان چاپ و انتشارات|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6402832|صفحه=|نام۱=محمود|نام خانوادگی۱=آخوندی اصل|چاپ=1}}</ref> | |||
* [[توبه]]: توبه در لغت به معنای بهترین روش ترک گناه یا جرم و گویاترین شیوه عذرخواهی در نظر گرفته شده است، در اصطلاح نیز این واژه، به معنای بازگشت اختیاری انسان به سوی فطرت پاک انسانی اش است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق جزای اختصاصی (جلد اول) (جرایم علیه اموال و مالکیت)|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=امیرکبیر|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=2094688|صفحه=|نام۱=محمدصالح|نام خانوادگی۱=ولیدی|چاپ=9}}</ref> تائب به کسی گویند که از گناه برگردد و از آنچه مرتکب شده است، اظهار پشیمانی کند. توبه از بنیانهای حقوق جزای اسلامی است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق جزای عمومی (جلد دوم)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=538516|صفحه=|نام۱=محمدعلی|نام خانوادگی۱=اردبیلی|چاپ=23}}</ref>توبه مجرم یکی از موارد [[سقوط مجازات]] است و در مواد [[ماده ۱۱۴ قانون مجازات اسلامی|۱۱۴]] تا [[ماده ۱۱۹ قانون مجازات اسلامی|۱۱۹ قانون مجازات اسلامی]] پیش بینی شده است. | |||
== فلسفه و مبانی نظری == | |||
مقررات جدید قانون مجازات، در راستای سیاستهای شارع مقدس اسلام است، با این توضیح که خداوند [[توبه]] [[مجرم|مجرمان]] را بیش از [[مجازات]] آنها دوست دارد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=شرح مختصر قانون مجازات اسلامی (مصوب 1392)|ترجمه=|جلد=|سال=1392|ناشر=ققنوس|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=3809348|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|چاپ=1}}</ref> | |||
== نکات تفسیری دکترین ماده 118 قانون مجازات اسلامی == | |||
طبق این ماده، [[متهم]] میتواند ادله [[توبه]] خود را قبل از صدور [[کیفرخواست]] به مقام تعقیب ارائه کند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=شرح قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 با رویکرد کاربردی (چاپ چهارم)|ترجمه=|جلد=|سال=1392|ناشر=جنگل|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4343892|صفحه=|نام۱=محمد|نام خانوادگی۱=مصدق|چاپ=4}}</ref> در این باره گفتنی است احراز توبه با دادگاه است اما قاضی [[دادسرا]] در مورد توبه متهم و دلایل آن میتواند اظهار نظر کند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=شرح قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 با رویکرد کاربردی (چاپ چهارم)|ترجمه=|جلد=|سال=1392|ناشر=جنگل|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4343868|صفحه=|نام۱=محمد|نام خانوادگی۱=مصدق|چاپ=4}}</ref> | |||
== نکات توصیفی هوش مصنوعی ماده 118 قانون مجازات اسلامی == | |||
{{هوش مصنوعی (ماده)}} | |||
# متهم حق دارد تا پیش از قطعیت حکم، ادلهای که نشاندهنده توبه اوست را ارائه دهد. | |||
# ادله توبه میتواند به مقام تعقیب یا مقام رسیدگی ارائه شود. | |||
# امکان ارائه ادله توبه منوط به زمانی است که حکم نهایی نشده باشد. | |||
# ارائه ادله توبه ممکن است تاثیر بر فرایند تعقیب یا رسیدگی بگذارد. | |||
== مطالعات فقهی == | |||
=== مستندات فقهی === | |||
در روایات آمده است که شخصی نزد حضرت علی آمد و استغفار کرد، آن حضرت فرمود: مادرت بر تو بگرید آیا می دانی حقیقت استغفار چیست؟! به درستی که استغفار درجه «علیین» است و بر مجموع شش معنی واقع میشود: اول: پشیمانی بر گذشته. دوم: عزم بر ترک گناه در مدة العمر. سوم: ادا کردن حقوق مردم. چهارم: قضا کردن هر واجبی که فوت شده. پنجم: گداختن هر گوشتی که از حرام روییده به حزن و الم، تا پوست به استخوان چسبد و گوشت تازه بروید. ششم: الم و زحمت طاعت و عبادت به بدن چشانیدن به ازای آنچه از شیرینی معصیت چشیده، چون کسی این شش امر را به جا آورد بگوید: استغفر الله».<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=شرح مختصر قانون مجازات اسلامی (مصوب 1392)|ترجمه=|جلد=|سال=1392|ناشر=ققنوس|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=3809360|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|چاپ=1}}</ref> | |||
== انتقادات == | |||
ماهیت تصمیم دادگاه<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=شرح مختصر قانون مجازات اسلامی (مصوب 1392)|ترجمه=|جلد=|سال=1392|ناشر=ققنوس|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=3809416|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|چاپ=1}}</ref>در مورد [[توبه]] [[مجرم]] باید حکم باشد اما بهتر آن بود که [[مجازات]] تعیین گشته و تا مدتی نیز اجرا نمیشد. در حال حاضر نسبت به شیوه [[دادرسی]] و تصمیم دادگاه ابهامات بسیار زیادی وجود دارد. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=شرح مختصر قانون مجازات اسلامی (مصوب 1392)|ترجمه=|جلد=|سال=1392|ناشر=ققنوس|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=3809416|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|چاپ=1}}</ref> | |||
== رویه های قضایی == | |||
* [[رای وحدت رویه شماره 813 دیوان عالی کشور درباره امکان سقوط یا تخفیف مجازات تعزیری در صورت توبه مرتکب قبل از قطعیت حکم]] | |||
* [[نظریه شماره 7/99/1613 مورخ 1399/10/21 اداره کل حقوقی قوه قضاییه]] | |||
* [[نظریه شماره 7/98/2016 مورخ 1398/12/27 اداره کل حقوقی قوه قضاییه]] | |||
* [[نظریه شماره 7/97/2733 مورخ 1398/09/26 اداره کل حقوقی قوه قضاییه]] | |||
* [[نظریه شماره 7/96/821 مورخ 1396/04/11 اداره کل حقوقی قوه قضاییه]] | |||
* [[نظریه شماره 1806/95/7 مورخ 1395/08/02 اداره کل حقوقی قوه قضاییه]] | |||
* [[نظریه شماره 1588/95/7 مورخ 1395/07/05 اداره کل حقوقی قوه قضاییه]] | |||
* [[نظریه شماره 7/1400/315 مورخ 1400/04/07 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره توبه متهم پس از قطعیت حکم در جرایم تعزیری]] | |||
* [[نظریه شماره 7/99/1464 مورخ 1399/10/14 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره توبه متهم در تعزیرات پس از قطعیت حکم]] | |||
* [[نظریه شماره 7/99/1489 مورخ 1399/11/11 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره تکلیف قاضی اجرای احکام در صورت اعلام توبه متهم]] | |||
* [[نظریه شماره 7/1401/938 مورخ 1401/09/05 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره تکلیف دادسرا درصورت توبه متهم]] | |||
== پایان نامه و رساله های مرتبط == | |||
* [[ارزیابی نهاد توبه در نظام عدالت کیفری ایران مطالعه موردی استان لرستان]] | |||
== مقالات مرتبط == | |||
* [[سقوط حکم اعدام مرتد فطری در فرض توبه و مشروعیت استتابه توسط قاضی]] | |||
* [[کیفیت احراز توبه با مطالعه موردی آرای دادگاه ها]] | |||
* [[قلمرو زمانی توبه در تعزیرات؛ با تأکید بر رأی وحدترویۀ شمارۀ 813 هیئت عمومی دیوان عالی کشور]] | |||
* [[نقش زمان در توبه کیفری]] | |||
* [[ابزارهای تفسیر در برخی آرای وحدت رویه دیوان عالی کشور، در پرتو آموزههایی از نظام حقوقی آمریکا]] | |||
* [[تحلیل سیاست کیفری ناظر بر حدود در قانون مجازات اسلامی 1392(رویکردها، نوآوری ها، نارسایی ها)]] | |||
== منابع == | |||
{{پانویس}}{{مواد قانون مجازات اسلامی}} | |||
[[رده:مواد قانون مجازات اسلامی]] | |||
[[رده:کلیات]] | |||
[[رده:سقوط مجازات]] | |||
[[رده:توبه مجرم]] | |||
[[رده:زمان اعلام توبه]] | |||
{{DEFAULTSORT:ماده 0590}} | |||
نسخهٔ کنونی تا ۳۱ ژوئیهٔ ۲۰۲۵، ساعت ۱۵:۳۹
ماده ۱۱۸ قانون مجازات اسلامی: متهم میتواند تا قبل از قطعیت حکم، ادله مربوط به توبه خود را حسب مورد به مقام تعقیب یا رسیدگی ارایه نماید.
مواد مرتبط
آیین نامه، بخشنامه و دستورالعمل های مرتبط
توضیح واژگان
- متهم: مقصود از متهم کسی است که در مظان ارتکاب جرم قرار گرفته است.گفتنی است در دادرسی های جزایی، متهم طرف اصلی و مهم در دادرسی محسوب میشود.[۱]
- توبه: توبه در لغت به معنای بهترین روش ترک گناه یا جرم و گویاترین شیوه عذرخواهی در نظر گرفته شده است، در اصطلاح نیز این واژه، به معنای بازگشت اختیاری انسان به سوی فطرت پاک انسانی اش است.[۲] تائب به کسی گویند که از گناه برگردد و از آنچه مرتکب شده است، اظهار پشیمانی کند. توبه از بنیانهای حقوق جزای اسلامی است.[۳]توبه مجرم یکی از موارد سقوط مجازات است و در مواد ۱۱۴ تا ۱۱۹ قانون مجازات اسلامی پیش بینی شده است.
فلسفه و مبانی نظری
مقررات جدید قانون مجازات، در راستای سیاستهای شارع مقدس اسلام است، با این توضیح که خداوند توبه مجرمان را بیش از مجازات آنها دوست دارد.[۴]
نکات تفسیری دکترین ماده 118 قانون مجازات اسلامی
طبق این ماده، متهم میتواند ادله توبه خود را قبل از صدور کیفرخواست به مقام تعقیب ارائه کند.[۵] در این باره گفتنی است احراز توبه با دادگاه است اما قاضی دادسرا در مورد توبه متهم و دلایل آن میتواند اظهار نظر کند.[۶]
نکات توصیفی هوش مصنوعی ماده 118 قانون مجازات اسلامی
 | محتوای مندرج در این قسمت توسط هوش مصنوعی تولید شده است. |
- متهم حق دارد تا پیش از قطعیت حکم، ادلهای که نشاندهنده توبه اوست را ارائه دهد.
- ادله توبه میتواند به مقام تعقیب یا مقام رسیدگی ارائه شود.
- امکان ارائه ادله توبه منوط به زمانی است که حکم نهایی نشده باشد.
- ارائه ادله توبه ممکن است تاثیر بر فرایند تعقیب یا رسیدگی بگذارد.
مطالعات فقهی
مستندات فقهی
در روایات آمده است که شخصی نزد حضرت علی آمد و استغفار کرد، آن حضرت فرمود: مادرت بر تو بگرید آیا می دانی حقیقت استغفار چیست؟! به درستی که استغفار درجه «علیین» است و بر مجموع شش معنی واقع میشود: اول: پشیمانی بر گذشته. دوم: عزم بر ترک گناه در مدة العمر. سوم: ادا کردن حقوق مردم. چهارم: قضا کردن هر واجبی که فوت شده. پنجم: گداختن هر گوشتی که از حرام روییده به حزن و الم، تا پوست به استخوان چسبد و گوشت تازه بروید. ششم: الم و زحمت طاعت و عبادت به بدن چشانیدن به ازای آنچه از شیرینی معصیت چشیده، چون کسی این شش امر را به جا آورد بگوید: استغفر الله».[۷]
انتقادات
ماهیت تصمیم دادگاه[۸]در مورد توبه مجرم باید حکم باشد اما بهتر آن بود که مجازات تعیین گشته و تا مدتی نیز اجرا نمیشد. در حال حاضر نسبت به شیوه دادرسی و تصمیم دادگاه ابهامات بسیار زیادی وجود دارد. [۹]
رویه های قضایی
- رای وحدت رویه شماره 813 دیوان عالی کشور درباره امکان سقوط یا تخفیف مجازات تعزیری در صورت توبه مرتکب قبل از قطعیت حکم
- نظریه شماره 7/99/1613 مورخ 1399/10/21 اداره کل حقوقی قوه قضاییه
- نظریه شماره 7/98/2016 مورخ 1398/12/27 اداره کل حقوقی قوه قضاییه
- نظریه شماره 7/97/2733 مورخ 1398/09/26 اداره کل حقوقی قوه قضاییه
- نظریه شماره 7/96/821 مورخ 1396/04/11 اداره کل حقوقی قوه قضاییه
- نظریه شماره 1806/95/7 مورخ 1395/08/02 اداره کل حقوقی قوه قضاییه
- نظریه شماره 1588/95/7 مورخ 1395/07/05 اداره کل حقوقی قوه قضاییه
- نظریه شماره 7/1400/315 مورخ 1400/04/07 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره توبه متهم پس از قطعیت حکم در جرایم تعزیری
- نظریه شماره 7/99/1464 مورخ 1399/10/14 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره توبه متهم در تعزیرات پس از قطعیت حکم
- نظریه شماره 7/99/1489 مورخ 1399/11/11 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره تکلیف قاضی اجرای احکام در صورت اعلام توبه متهم
- نظریه شماره 7/1401/938 مورخ 1401/09/05 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره تکلیف دادسرا درصورت توبه متهم
پایان نامه و رساله های مرتبط
مقالات مرتبط
- سقوط حکم اعدام مرتد فطری در فرض توبه و مشروعیت استتابه توسط قاضی
- کیفیت احراز توبه با مطالعه موردی آرای دادگاه ها
- قلمرو زمانی توبه در تعزیرات؛ با تأکید بر رأی وحدترویۀ شمارۀ 813 هیئت عمومی دیوان عالی کشور
- نقش زمان در توبه کیفری
- ابزارهای تفسیر در برخی آرای وحدت رویه دیوان عالی کشور، در پرتو آموزههایی از نظام حقوقی آمریکا
- تحلیل سیاست کیفری ناظر بر حدود در قانون مجازات اسلامی 1392(رویکردها، نوآوری ها، نارسایی ها)
منابع
- ↑ محمود آخوندی اصل. آیین دادرسی کیفری (جلد پنجم) (مباحث کاربردی حقوق). چاپ 1. سازمان چاپ و انتشارات، 1386. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 6402832
- ↑ محمدصالح ولیدی. حقوق جزای اختصاصی (جلد اول) (جرایم علیه اموال و مالکیت). چاپ 9. امیرکبیر، 1387. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2094688
- ↑ محمدعلی اردبیلی. حقوق جزای عمومی (جلد دوم). چاپ 23. میزان، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 538516
- ↑ عباس زراعت. شرح مختصر قانون مجازات اسلامی (مصوب 1392). چاپ 1. ققنوس، 1392. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 3809348
- ↑ محمد مصدق. شرح قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 با رویکرد کاربردی (چاپ چهارم). چاپ 4. جنگل، 1392. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4343892
- ↑ محمد مصدق. شرح قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 با رویکرد کاربردی (چاپ چهارم). چاپ 4. جنگل، 1392. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4343868
- ↑ عباس زراعت. شرح مختصر قانون مجازات اسلامی (مصوب 1392). چاپ 1. ققنوس، 1392. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 3809360
- ↑ عباس زراعت. شرح مختصر قانون مجازات اسلامی (مصوب 1392). چاپ 1. ققنوس، 1392. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 3809416
- ↑ عباس زراعت. شرح مختصر قانون مجازات اسلامی (مصوب 1392). چاپ 1. ققنوس، 1392. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 3809416