دوره مقدماتی حقوق مدنی (کاتوزیان): تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی حقوق
پرش به ناوبری پرش به جستجو
خط ۱: خط ۱:
== وقایع حقوقی - مسئولیت مدنی ==
== وقایع حقوقی - مسئولیت مدنی ==
کتاب '''''دوره مقدماتی حقوق مدنی (وقایع حقوقی - مسئولیت مدنی)''''' نام کتابی است از [[ناصر کاتوزیان]] که توسط [[شرکت سهامی انتشار]] به چاپ رسیده‌است.
'''''دوره مقدماتی حقوق مدنی (وقایع حقوقی - مسئولیت مدنی)''''' نام کتابی است از [[ناصر کاتوزیان]] که توسط [[شرکت سهامی انتشار]] به چاپ رسیده‌است.


===== محتوای کتاب =====
===== محتوای کتاب =====
خط ۱۲: خط ۱۲:


== اموال و مالکیت ==
== اموال و مالکیت ==
کتاب '''''دوره مقدماتی حقوق مدنی (اموال و مالکیت)''''' نام کتابی است از [[ناصر کاتوزیان]] که به همت [[انتشارات میزان]] به چاپ رسیده‌است.
'''''دوره مقدماتی حقوق مدنی (اموال و مالکیت)''''' نام کتابی است از [[ناصر کاتوزیان]] که به همت [[انتشارات میزان]] به چاپ رسیده‌است.


=== محتوای کتاب ===
=== محتوای کتاب ===
کتاب دوره مقدماتی حقوق مدنی (اموال و مالکیت) در ۳ فصل کلی تدوین گردیده‌است:
کتاب دوره مقدماتی حقوق مدنی (اموال و مالکیت) در ۳ فصل کلی تدوین گردیده‌است:
# فصل اول: در این فصل مبحث انواع مال و تقسیم اموال مورد پژوهش قرار گرفته‌است.
# فصل اول: در این فصل مبحث انواع [[مال]] و تقسیم اموال مورد پژوهش قرار گرفته‌است.
# فصل دوم: در این فصل، نویسنده مبحث مالکیت را تشریح کرده‌اند. عناوینی همچون: مفاد حق مالکیت، توابع مالکیت، ایجاد و زوال مالکیت و … ذیل این فصل مطرح گردیده‌اند.
# فصل دوم: در این فصل، نویسنده مبحث مالکیت را تشریح کرده‌اند. عناوینی همچون: مفاد حق مالکیت، توابع مالکیت، ایجاد و زوال مالکیت و … ذیل این فصل مطرح گردیده‌اند.
# فصل سوم: این فصل به بحث شاخه‌های مالکیت مانند: حق انتفاع، حق ارتفاق اختصاص پیدا کرده‌است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=دوره مقدماتی حقوق مدنی (اموال و مالکیت)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6652668|صفحه=|نام۱=ناصر|نام خانوادگی۱=کاتوزیان|چاپ=30}}</ref>
# فصل سوم: این فصل به بحث شاخه‌های [[مالکیت]] مانند: [[حق انتفاع]]، [[حق ارتفاق]] اختصاص پیدا کرده‌است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=دوره مقدماتی حقوق مدنی (اموال و مالکیت)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6652668|صفحه=|نام۱=ناصر|نام خانوادگی۱=کاتوزیان|چاپ=30}}</ref>


=== بخشی از کتاب ===
=== بخشی از کتاب ===
خط ۲۵: خط ۲۵:
# مفید باشد و نیازی را برآورد، خواه آن نیاز مادی باشد یا معنوی
# مفید باشد و نیازی را برآورد، خواه آن نیاز مادی باشد یا معنوی
# قابل اختصاص یافتن به شخص یا ملت معین باشد.
# قابل اختصاص یافتن به شخص یا ملت معین باشد.
اشیایی مانند دریاهای آزاد و هوا و خورشید، از ضروری‌ترین وسایل زندگی است؛ ولی چون هیچ‌کس نمی‌تواند نسبت به آن ادعای مالکیت انحصاری کند، مال محسوب نمی‌شود. احتمال دارد اشخاص بخشی ناچیز از هوا یا انرژی خورشیدی را به خود اختصاص دهند و تملک کنند ولی این تملک که چهره‌ای از انتفاع از این نعمت‌های خداداد و همگانی است باید به گونه ای باشد که مزاحم بهره‌برداری عموم از آنها نباشد. ولی بر خلاف آنچه در ابتدا به نظر می‌آید، لازم نیست که مال دارای مالک خاص باشد، چنان‌که قانون مدنی فصل سوم از باب اول را اختصاص به بیان اقسام و احکام اموالی داده‌است که مالک خاص ندارد، مانند آب‌های مباح و زمین موات و شکار.
اشیایی مانند دریاهای آزاد و هوا و خورشید، از ضروری‌ترین وسایل زندگی است؛ ولی چون هیچ‌کس نمی‌تواند نسبت به آن ادعای مالکیت انحصاری کند، مال محسوب نمی‌شود. احتمال دارد اشخاص بخشی ناچیز از هوا یا انرژی خورشیدی را به خود اختصاص دهند و تملک کنند ولی این تملک که چهره‌ای از انتفاع از این نعمت‌های خداداد و همگانی است باید به گونه ای باشد که مزاحم بهره‌برداری عموم از آنها نباشد. ولی بر خلاف آنچه در ابتدا به نظر می‌آید، لازم نیست که مال دارای مالک خاص باشد، چنان‌که قانون مدنی فصل سوم از باب اول را اختصاص به بیان اقسام و احکام اموالی داده‌است که مالک خاص ندارد، مانند آب‌های مباح و زمین موات و شکار.در گذشته واژه اموال ویژه کالای مادی بود. ولی پیشرفت‌های زندگی کنونی به تدریج آن را از این معنی محدود و ابتدایی خارج ساخته‌است، چندان که امروز به تمام عناصر گوناگون دارایی (مانند زمین و [[اموال منقول]] و مطالبات و حقوق مالی؛ و حتی [[حق تألیف]] و [[اختراع]] و [[سرقفلی]]) نیز مال گفته می‌شود.»<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=دوره مقدماتی حقوق مدنی (اموال و مالکیت)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6652672|صفحه=|نام۱=ناصر|نام خانوادگی۱=کاتوزیان|چاپ=30}}</ref></blockquote>


== اعمال حقوقی (قرارداد - ایقاع) ==
'''''دوره مقدماتی حقوق مدنی (اعمال حقوقی قرارداد - ایقاع)''''' نام کتابی است از [[ناصر کاتوزیان]] که توسط [[شرکت سهامی انتشار]] به چاپ رسیده‌است.


== محتوای کتاب ==
کتاب دوره مقدماتی حقوق مدنی (اعمال حقوقی قرارداد - [[ایقاع]]) در 2بخش کلی تدوین گردیده است:


در گذشته واژه اموال ویژه کالای مادی بود. ولی پیشرفت‌های زندگی کنونی به تدریج آن را از این معنی محدود و ابتدایی خارج ساخته‌است، چندان که امروز به تمام عناصر گوناگون دارایی (مانند زمین و اموال منقول و مطالبات و حقوق مالی؛ و حتی حق تألیف و اختراع و سرقفلی) نیز مال گفته می‌شود.»<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=دوره مقدماتی حقوق مدنی (اموال و مالکیت)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6652672|صفحه=|نام۱=ناصر|نام خانوادگی۱=کاتوزیان|چاپ=30}}</ref></blockquote>
# بخش اول: این بخش به توضیح و تفسیر قواعد عمومی [[قرارداد|قراردادها]] اختصاص دارد. عناوین مورد بحث در این بخش عبارتند از: مفهوم و اقسام [[عقد]]، انعقاد و اعتبار عقد، اثر قرارداد و ...
# بخش دوم: در این بخش مبحث ایقاع مورد مطالعه قرار گرفته است. تعریف و ماهیت ایقاع، آثار و قلمرو ایقاع، مفهوم و ماهیت ابراء، آثار [[ابراء]] و ... از مباحث مطرح شده ذیل این بخش هستند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=دوره مقدماتی حقوق مدنی اعمال حقوقی (قرارداد-ایقاع) ویرایش جدید|ترجمه=|جلد=|سال=1392|ناشر=مجمع علمی و فرهنگی مجد|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6652676|صفحه=|نام۱=ناصر|نام خانوادگی۱=کاتوزیان|چاپ=-}}</ref>
 
== بخشی از کتاب ==
نویسنده در بخشی از مقدمه کتاب اینطور مینویسند:<blockquote>« در تعریف [[تعهد]] مرسوم است که می گویند:« رابطه حقوقی است که به موجب آن شخصی می تواند از دیگری انجام دادن امری را بخواهد.» این رابطه، به اعتبار حق متعهدله، طلب، و به لحاظ التزام متعهد، «[[دین]]» نامیده می شود. ولی، برای پرهیز از این پندار که تعهد بستگی کامل به شخصیت اطراف آن دارد و نیز بدین منظور که تعریف بتواند تعهد [[جاعل]] و امضاکننده سند در وجه حامل را دربرگیرد، بعضی پیشنهاد کرده اند: «تعهد وضع حقوقی است که به موجب آن شخصی عهده دار انجام دادن کاری می شود.»
 
اصطلاح تعهد به طور معمول در موردی به کار می رود که مدیون، بنا به اراده خود، عهده دار انجام یا خودداری از کاری می شود. دیونی را که به حکم قانون بر او تحمیل شده است [[التزام]] می نامند؛ چنان که در قانون مدنی نیز این گونه امور زیر عنوان «[[الزامات خارج از قرارداد]]» مورد مطالعه واقع شده است. با وجود این، به کار بردن اصطلاح «تعهد»، به معنای حق دینی، نادرست هم نیست. زیرا در قانون مدنی نیز بسیاری از قواعد حق دینی به معنی اعم، با عنوان «سقوط تعهدات» و « تبدیل تعهد» بررسی شده است.»<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=دوره مقدماتی حقوق مدنی اعمال حقوقی (قرارداد-ایقاع) ویرایش جدید|ترجمه=|جلد=|سال=1392|ناشر=مجمع علمی و فرهنگی مجد|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6652680|صفحه=|نام۱=ناصر|نام خانوادگی۱=کاتوزیان|چاپ=-}}</ref></blockquote>


== منابع ==
== منابع ==

نسخهٔ ‏۲ اوت ۲۰۲۳، ساعت ۱۵:۱۷

وقایع حقوقی - مسئولیت مدنی

دوره مقدماتی حقوق مدنی (وقایع حقوقی - مسئولیت مدنی) نام کتابی است از ناصر کاتوزیان که توسط شرکت سهامی انتشار به چاپ رسیده‌است.

محتوای کتاب

کتاب دوره مقدماتی حقوق مدنی (وقایع حقوقی - مسئولیت مدنی) در ۳ بخش تدوین گردیده‌است:

  1. بخش اول: مسئولیت مدنی. در این بخش مباحثی نظیر: مبانی و منابع مسئولیت، ارکان مسئولیت، آثار مسئولیت مدنی و … مورد بررسی قرار می‌گیرند.
  2. بخش دوم: غصب. آثار غصب و تضامن از عناوین مورد بحث ذیل این بخش می‌باشند.
  3. بخش سوم: نویسنده در این بخش به توضیح و تفسیر مباحث استیفا، ایفای ناروا، اداره فضولی و … می‌پردازند.[۱]
بخشی از کتاب

نویسنده در بخشی از کتاب اینطور می‌نویسند:

«رویدادی که اثر آن به حکم قانون معین می‌شود و اراده و انشاء مرتکب سبب اصلی آن آثار نیست؛ «واقعه حقوقی» نامیده می‌شود در برابر «اعمال حقوقی» که زاده اراده و تراضی است. وقایع حقوقی انواع گوناگون دارد: گاه رویدادی است خارجی که به قهر واقع می‌شود و اراده در آن هیچ نقشی ندارد (مانند ولادت و مرگ) و گاه عملی است ارادی که قانون آثار آن را معین می‌کند (مانند غصب و دزدی) یا خطایی است که ضمان به بار می‌آورد. در این کتاب که با عنوان «وقایع حقوقی» ارائه می‌شود؛ تنها به وقایع ضمان آور می‌پردازیم، خواه آنچه سبب ضمان است؛ عمدی باشد یا نتیجه قصور و بی‌مبالاتی، قانون مدنی به اثر این وقایع پرداخته و آن را «الزامات خارج از قرارداد» و «ضمان قهری» نامیده‌است.»[۲]

اموال و مالکیت

دوره مقدماتی حقوق مدنی (اموال و مالکیت) نام کتابی است از ناصر کاتوزیان که به همت انتشارات میزان به چاپ رسیده‌است.

محتوای کتاب

کتاب دوره مقدماتی حقوق مدنی (اموال و مالکیت) در ۳ فصل کلی تدوین گردیده‌است:

  1. فصل اول: در این فصل مبحث انواع مال و تقسیم اموال مورد پژوهش قرار گرفته‌است.
  2. فصل دوم: در این فصل، نویسنده مبحث مالکیت را تشریح کرده‌اند. عناوینی همچون: مفاد حق مالکیت، توابع مالکیت، ایجاد و زوال مالکیت و … ذیل این فصل مطرح گردیده‌اند.
  3. فصل سوم: این فصل به بحث شاخه‌های مالکیت مانند: حق انتفاع، حق ارتفاق اختصاص پیدا کرده‌است.[۳]

بخشی از کتاب

نویسنده در بخشی از مقدمه اینطور می‌نویسند:

«از نظر حقوقی، به چیزی مال گویند که دارای دو شرط اساسی باشد:

  1. مفید باشد و نیازی را برآورد، خواه آن نیاز مادی باشد یا معنوی
  2. قابل اختصاص یافتن به شخص یا ملت معین باشد.

اشیایی مانند دریاهای آزاد و هوا و خورشید، از ضروری‌ترین وسایل زندگی است؛ ولی چون هیچ‌کس نمی‌تواند نسبت به آن ادعای مالکیت انحصاری کند، مال محسوب نمی‌شود. احتمال دارد اشخاص بخشی ناچیز از هوا یا انرژی خورشیدی را به خود اختصاص دهند و تملک کنند ولی این تملک که چهره‌ای از انتفاع از این نعمت‌های خداداد و همگانی است باید به گونه ای باشد که مزاحم بهره‌برداری عموم از آنها نباشد. ولی بر خلاف آنچه در ابتدا به نظر می‌آید، لازم نیست که مال دارای مالک خاص باشد، چنان‌که قانون مدنی فصل سوم از باب اول را اختصاص به بیان اقسام و احکام اموالی داده‌است که مالک خاص ندارد، مانند آب‌های مباح و زمین موات و شکار.در گذشته واژه اموال ویژه کالای مادی بود. ولی پیشرفت‌های زندگی کنونی به تدریج آن را از این معنی محدود و ابتدایی خارج ساخته‌است، چندان که امروز به تمام عناصر گوناگون دارایی (مانند زمین و اموال منقول و مطالبات و حقوق مالی؛ و حتی حق تألیف و اختراع و سرقفلی) نیز مال گفته می‌شود.»[۴]

اعمال حقوقی (قرارداد - ایقاع)

دوره مقدماتی حقوق مدنی (اعمال حقوقی قرارداد - ایقاع) نام کتابی است از ناصر کاتوزیان که توسط شرکت سهامی انتشار به چاپ رسیده‌است.

محتوای کتاب

کتاب دوره مقدماتی حقوق مدنی (اعمال حقوقی قرارداد - ایقاع) در 2بخش کلی تدوین گردیده است:

  1. بخش اول: این بخش به توضیح و تفسیر قواعد عمومی قراردادها اختصاص دارد. عناوین مورد بحث در این بخش عبارتند از: مفهوم و اقسام عقد، انعقاد و اعتبار عقد، اثر قرارداد و ...
  2. بخش دوم: در این بخش مبحث ایقاع مورد مطالعه قرار گرفته است. تعریف و ماهیت ایقاع، آثار و قلمرو ایقاع، مفهوم و ماهیت ابراء، آثار ابراء و ... از مباحث مطرح شده ذیل این بخش هستند.[۵]

بخشی از کتاب

نویسنده در بخشی از مقدمه کتاب اینطور مینویسند:

« در تعریف تعهد مرسوم است که می گویند:« رابطه حقوقی است که به موجب آن شخصی می تواند از دیگری انجام دادن امری را بخواهد.» این رابطه، به اعتبار حق متعهدله، طلب، و به لحاظ التزام متعهد، «دین» نامیده می شود. ولی، برای پرهیز از این پندار که تعهد بستگی کامل به شخصیت اطراف آن دارد و نیز بدین منظور که تعریف بتواند تعهد جاعل و امضاکننده سند در وجه حامل را دربرگیرد، بعضی پیشنهاد کرده اند: «تعهد وضع حقوقی است که به موجب آن شخصی عهده دار انجام دادن کاری می شود.» اصطلاح تعهد به طور معمول در موردی به کار می رود که مدیون، بنا به اراده خود، عهده دار انجام یا خودداری از کاری می شود. دیونی را که به حکم قانون بر او تحمیل شده است التزام می نامند؛ چنان که در قانون مدنی نیز این گونه امور زیر عنوان «الزامات خارج از قرارداد» مورد مطالعه واقع شده است. با وجود این، به کار بردن اصطلاح «تعهد»، به معنای حق دینی، نادرست هم نیست. زیرا در قانون مدنی نیز بسیاری از قواعد حق دینی به معنی اعم، با عنوان «سقوط تعهدات» و « تبدیل تعهد» بررسی شده است.»[۶]

منابع

  1. ناصر کاتوزیان. دوره مقدماتی حقوق مدنی وقایع حقوقی (مسئولیت مدنی). چاپ 8. شرکت سهامی انتشار، 1391.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 6652652
  2. ناصر کاتوزیان. دوره مقدماتی حقوق مدنی وقایع حقوقی (مسئولیت مدنی). چاپ 8. شرکت سهامی انتشار، 1391.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 6652656
  3. ناصر کاتوزیان. دوره مقدماتی حقوق مدنی (اموال و مالکیت). چاپ 30. میزان، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 6652668
  4. ناصر کاتوزیان. دوره مقدماتی حقوق مدنی (اموال و مالکیت). چاپ 30. میزان، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 6652672
  5. ناصر کاتوزیان. دوره مقدماتی حقوق مدنی اعمال حقوقی (قرارداد-ایقاع) ویرایش جدید. چاپ -. مجمع علمی و فرهنگی مجد، 1392.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 6652676
  6. ناصر کاتوزیان. دوره مقدماتی حقوق مدنی اعمال حقوقی (قرارداد-ایقاع) ویرایش جدید. چاپ -. مجمع علمی و فرهنگی مجد، 1392.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 6652680