ماده 41 قانون ثبت احوال

ماده ۴۱ قانون ثبت احوال: حق تقدم نام خانوادگی با رعایت تاریخ تقدم صدور اسناد مختص اشخاصی است که به نام آنان در دفاتر مخصوص نام خانوادگی ادارات ثبت احوال به ثبت می‌رسد و دیگری حق اختیار آن را در آن اداره ندارد مگر با اجازه دارنده حق تقدم و این حق پس از فوت به ورثه قانونی انتقال‌می‌یابد. هر یک از وراث می‌توانند شخصی که نام خانوادگی او را اختیار کرده مورد اعتراض قرار داده و تغییر نام خانوادگی او را از دادگاه بخواهد ولی وراث بالاتفاق می‌توانند به دیگری اجازه دهند که نام خانوادگی آنان را اختیار نماید.

تبصره – نام خانوادگی فرزند همان نام خانوادگی پدر خواهد بود اگر چه شناسنامه فرزند در قلمرو اداره ثبت احوال دیگری صادر گردد. فرزندان کبیر می‌توانند برای خود نام خانوادگی دیگری انتخاب نمایند.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

در نظام حقوقی ایران نام خانوادگی پدر به فرزند تعلق می گیرد و اگر شخصی خواست از نام خانوادگی مادر استفاده کند باید حق تقدم نام خانوادگی را رعایت کند. حق تقدم نام خانوادگی تنها در محل صدور سند سجلی فرد قابل استناد است. فلسفه این حکم نیز این است که نام خانوادگی هر فرد نشان دهنده هویت او است و هویت افراد هم با محل زندگی اشخاص در ارتباط است.

نکات توضیحی

حق تقدم، حق غیر مالی و شخصی است و لذا قابلیت انتقال به غیر ندارد اما وصف شخصی بودن این حق را مختص شخص می‌سازد و لذا دیگری حق استفاده از آن را در آن حوزه نخواهد داشت مگر با اجازه دارنده حق تقدم. البته شخصی بودند حق تقدم انتقال ارادی آن را زایل می‌کند اما این حق پش از فوت دارنده آن قهراً به وراث منتقل می‌شود.