قانون مجازات اسلامی (تعزیرات و مجازات های بازدارنده)
قانون مجازات اسلامی (تعزیرات و مجازات های بازدارنده)، در اصل، کتاب پنجم قانون مجازات اسلامی است که در 2 خرداد 1375 در مجلس شورای اسلامی به تصویب رسید.[۱] در تاریخ 1375/3/6 به تایید شورای نگهبان رسید و در 1375/4/4 در روزنامه رسمی شماره 13943 منتشر شد.[۲]
سیر تحولات قانون
قانون مجازات اسلامی (تعزیرات و مجازات های بازدارنده)، تحولات زیادی را از سر گذرانده است. برای درک بهتر این موضوع بهتر است سیر تحول قانون مجازات اسلامی در ایران بررسی شود. اولین قانون مجازات ایران در سال ۱۳۰۴ به نام قانون مجازات عمومی تصویب شد که حاوی ۲۷۹ ماده بود و اصلاحات فراوانی را به خود دید تا این که در تاریخ ۱۳۷۷/۲/۲۷ منسوخ شد. مهم‌ترین قانون مجازات اسلامی که پس از انقلاب ۱۳۵۷ به تصویب رسید عبارتند از: قانون راجع به مجازات اسلامی مشتمل بر ۴۱ ماده در تاریخ ۱۳۶۱/۷/۲۱، قانون حدود و قصاص و مقررات آن مشتمل بر ۲۱۸ ماده در تاریخ ۱۳۶۱/۶/۳، قانون مجازات اسلامی (دیات) مشتمل بر ۲۱۱ ماده در تاریخ ۱۳۶۱/۹/۲۴، قانون مجازات اسلامی (تعزیرات) مشتمل بر ۱۵۹ ماده در تاریخ ۱۳۶۲/۵/۱۸، قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۷۰ که مشتمل بر کلیات، حدود، قصاص و دیات بود و قانون مجازات اسلامی سال ۱۳۷۵ که مختص تعزیرات است. که مطابق ماده ماده ۲۳۳ این قانون به عنوان کتاب پنجم، تعزیرات و مجازات‌های بازدارنده به قانون مجازات اسلامی مصوب آذر ماه ۱۳۷۰ الحاق شد و شماره مواد ۱ تا ۲۳۳ آن به ۴۹۸ تا ۷۳۰ اصلاح شد.[۳] همچنین در سال 1388 نیز قانون جرایم رایانه ای تصویب شد و مواد آن در ادامه کتاب پنجم بر اساس ماده 55 قانون جرایم رایانه ای شماره مواد 1 تا 54 این قانون به عنوان مواد 729 تا 782 به مواد قانون مجازات اسلامی 1370 اضافه شد.[۴] لازم به ذکر است قانون مجازات اسلامی ۱۳۹۲ جایگزین قانون مجازات سابق شد. بدین ترتیب کتاب پنجم یعنی تعزیرات و مجازات های بازدارنده و قانون جرایم رایانه ای به اعتبار خود باقی ماند و کلیات، حدود و قصاص و دیات تحت شمول قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 و اصلاحات بعدی قرار گرفت.[۳]
تقسیم بندی
قانون مجازات اسلامی (تعزیرات و مجازات های بازدارنده)، مشتمل 233 و 44 تبصره است که در فصل های زیر تدوین شده است.
فصل اول - در جرایم ضد امنیت داخلی و خارجی کشور
فصل دوم - در اهانت به مقدسات مذهبی و سوء قصد به مقامات داخلی
فصل سوم - در سوء قصد به مقامات سیاسی خارجی
فصل چهارم - در تهیه و ترویج سکه قلب
فصل پنجم - جعل و تزویر
فصل ششم - در محو یا شکستن مهر و پلمب و سرقت نوشته‌ها از اماکن عمومی
فصل هفتم - در فرار محبوسین قانونی و اخفای مقصرین
فصل هشتم - غصب عناوین و مشاغل
فصل نهم - در تخریب اموال تاریخی، فرهنگی
فصل دهم - در تقصیرات مقامات و مأمورین دولتی
فصل یازدهم - در ارتشاء و ربا و کلاهبرداری
فصل دوازدهم - در امتناع از انجام وظایف قانونی
فصل سیزدهم - در تعدیات مأمورین دولتی نسبت به دولت
فصل چهاردهم - در تمرد نسبت به مأمورین دولت
فصل پانزدهم - در هتک حرمت اشخاص
فصل شانزدهم - در اجتماع و تبانی برای ارتکاب جرایم
فصل هفدهم - در جرایم علیه اشخاص و اطفال
فصل هجدهم - جرایم ضد عفت و اخلاق عمومی
فصل نوزدهم - در جرایم بر ضد حقوق تکالیف خانوادگی
فصل بیستم - در قسم و شهادت دروغ و افشاء سر
فصل بیست و یکم - در سرقت و ربودن مال غیر
فصل بیست و دوم - تهدید و اکراه
فصل بیست و سوم - ورشکستگی
فصل بیست و چهارم - خیانت در امانت
فصل بیست و پنجم - احراق و تخریب و اتلاف اموال و حیوانات
فصل بیست و ششم - در هتک حرمت منازل و املاک غیر
فصل بیست و هفتم - در افتراء و توهین و هتک حرمت
فصل بیست و هشتم - تجاهر به استعمال مشروبات الکلی و قماربازی و ولگردی
فصل بیست و نهم - در جرایم ناشی از تخلفات رانندگی[۱]
قوانین مرتبط
- قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲
- قانون جرایم رایانه ای مصوب ۱۳۸۸
- قانون آیین دادرسی کیفری مصوب ۱۳۹۲
- قانون کاهش مجازات حبس تعزیری مصوب 1399
منابع
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ مجموعه تنقیح شده قوانین و مقررات کیفری کاربردی (جلد دوم). چاپ 1. مرکز مطبوعات و انتشارات قوه قضائیه، 1396. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 6714080
- ↑ حسین گرامی و مجتبی فرهمند. قانون مجازات اسلامی مقارنه و تطبیق با قانون کاهش مجازات حبس تعزیری مصوب 1399/2/23. چاپ 1. گنج دانش، 1399. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 6714084
- ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ عباس زراعت. شرح مختصر قانون مجازات اسلامی (مصوب 1392). چاپ 1. ققنوس، 1392. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 6321892
- ↑ ماده 5 قانون جرایم رایانه ای