ماده 229 قانون امور حسبی

ماده ۲۲۹ قانون امور حسبی: تصرفات ورثه در ترکه از قبیل فروش و صلح و هبه و غیره نافذ نیست مگر بعد از اجازه بستانکاران یا اداء دیون.

توضیح واژگان

تصرف: تصرف در لغت، یعنی چیزی را به دست آوردن، دست به کاری زدن و مالک شدن چیزی را گویند. تصرف در اصطلاح به وضعیتی که مالی در اختیار شخصی بوده و آن شخص، بتواند به حق یا عدوان، در مورد آن مال تصمیم‌گیری نماید. به عبارت دیگری به هرگونه مداخله مادی یا حقوقی که باعث ایجاد تغییر و تحول در شیئی گردد؛ تصرف گویند.

ترکه: یعنی قسمت مثبت دارایی به جامانده از متوفی.

صلح: به معنی آشتی و تسالم و توافق می‌باشد و اصطلاحاً عبارت است از تراضی و تسالم بر امری. خواه تملیک عین یا منفعت یا اسقاط دین یا حق یا غیر آن‌ها باشد.

هبه: عقدی است که به موجب آن یک نفر مالی را مجاناً به کس دیگری تملیک می‌کند، تملیک‌کننده واهب، طرف دیگر را متهب، مالی را که مورد هبه است عین موهوبه می‌گویند.

دین: مال کلی ثابت در ذمه یک فرد، به نفع افراد دیگر را که به یکی از اسباب صحیح پدید می‌آید، دین می‌گویند.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

حق دینی طلبکاران در اثر فوت مدیون به حق عینی تبدیل می‌شود و ترکه متوفی وثیقه عمومی حق طلبکاران قرار می‌گیرد. بنابراین اگر وارث پیش از دادن بدهی میت با انعقاد عقدی در ترکه تصرف کند طلبکار حق فسخ آن را دارد. اگر وراث، مقداری از ترکه را تلف کند در برابر بستانکار میت ضامن است.

نکات توضیحی

بر اساس ماده ۲۲۹ قانون امور حسبی، مالکیت ورثه نسبت به ترکه متوفی متزلزل است و استقرار آن منوط است به اداء دیون و حقوقی که به ترکه تعلق گرفته یا اجازه طلبکاران. ماده مذکور، تصرفات را به‌طور عام به کار برده‌است. به نظر می‌رسد منظور، تصرفات حقوقی و مادی هر دو می‌باشد.

رویه‌های قضایی

رای شماره ۱۸/۲۲۰/۷۳ مورخ ۱۳۷۳/۴/۲۹ صادره از شعبه هجدهم دیوان عالی کشور مقرر می‌دارد مطابق ماده ۲۲۹ قانون امور حسبی تصرفات ورثه در ترکه او نافذ نیست مگر بعد از اجازه بستانکاران یا ادای دیون.