مطالعه تطبیقی قانون حاکم بر قراردادهای هوشمند دیجیتالی از منظر حقوق بین الملل خصوصی در نظام حقوقی ایران و مقررات رم یک
مطالعه تطبیقی قانون حاکم بر قراردادهای هوشمند دیجیتالی از منظر حقوق بین الملل خصوصی در نظام حقوقی ایران و مقررات رم یک نام مقاله ای از مجتبی دهقانی تفتی و مرضیه افضلی مهر و ربیعا اسکینی بوده که در شماره چهارم دوره دوم (مهر 1400) فصلنامه حقوق فناوری های نوین منتشر شده است.
چکیده
به دنبال توسعۀ فناوری‌های نوین در ابتدای قرن 21، نسل جدیدی از قراردادهای الکترونیکی با قابلیت خوداجرایی به نام قراردادهای هوشمند در عرصۀ تجارت دیجیتالی ابداع شده که محصول ترکیب فناوری دفاتر توزیع‌شده موسوم به بلاک‌چین با کدهای رایانه‌ای و اینترنت اشیا است. توسل به الگوریتم‌های رایانه‌ای برای اجرای دقیق و تضمینی قراردادهای هوشمند آن‌ها را از ارزیابی‌های حقوقی بی‌نیاز نمیکند. حال این سؤال مطرح میشود که آیا قواعد حل تعارض همچنان در مورد قراردادهای هوشمند نیز معتبر است؟ در این پژوهش که با رویکرد تحلیلی صورت گرفته است، ضوابط موجود در حقوق بینالملل خصوصی در تلاقی با این فناوری جدید ارزیابی شده است. مطالعۀ تطبیقی حقوق ایران و اتحادیۀ اروپا (مقررات رم یک) در این زمینه نشان میدهد، هرچند بهرهمندی از معیارهای شخصی در تعیین قانون حاکم بر قراردادهای هوشمند پاسخ مسئله را مستقیماً روشن می‌کند، در صورت عدم اعمال ارادۀ طرفین در زمان طراحی نرمافزار قرارداد هوشمند، نهاد حل اختلاف بینالمللی ناگزیر است به معیارهای عینی متوسل شود. نتیجه این‌که این معیارها همچنان دارای اعتبارند ولی تأثیر معیارهای عینی دارای نزدیک‌ترین ارتباط با توجه به ویژگی‌های این نوع قراردادها ممکن است در برخی موارد به حصول نتایج مختلفی منجر شود. ازاین‌رو روش ارزیابی کیفی و وزندهی به عوامل عینی مؤثر پیشنهاد میشود.
کلیدواژه ها
- قراردادهای هوشمند
- بلاک‌چین
- تعارض قوانین
- معیارهای عینی
- اتحادیۀ اروپا