وقف مال مشاع در فقه مذاهب اسلامی و حقوق ایران
وقف مال مشاع در فقه مذاهب اسلامی و حقوق ایران نام مقاله ای از محمد حسامی و عباس میرشکاری بوده که در شماره سوم دوره دوم (فروردین 1400) فصلنامه حقوق فناوری های نوین منتشر شده است.
چکیده
برخلاف تصرفات حقوقی، تصرفات مادی شریک ولو به میزان حصه خود منوط به اذن دیگر شرکاء است. از اینرو درباره وقف مال مشاع جای بحث وجود دارد؛ زیرا برای انعقاد آن علاوه بر توافق متعاملین، قبض نیز ضروری است. در فقه مذاهب اسلامی در خصوص وقف مال مشاع برخی میان اموال«قابل‌تقسیم و غیرقابل تقسیم» و همچنین «منقول و غیرمنقول» تفکیک و با توجه به نوع مال، درباره وضعیت عقد وقف و کیفیت قبض مال مشاع داوری می‌کنند. در مقابل، دیدگاه عدم قائل به تفکیک وجود دارد که در هر صورت وقف مال مشاع را صحیح می‌داند و برای تحقق قبض نیز فرقی میان اموال مشاع نمی‌گذارد. در قوانین ایران نص ویژه‌ای در این زمینه وجود ندارد و حقوقدانان با توجه به سایر عقود عینی و نظرات فقهی، وقف مال مشاع را صحیح اعلام و تنها از نظر چگونگی قبض مال مشاع نظرات گوناگونی را مطرح می‌نمایند. با توجه به بررسی‌های صورت گرفته، بنظر می‌رسد در صورتی که برای تحقق قبض سلطه معنوی موقوف‌علیه را کافی بدانیم، قبض نیز تصرف اعتباری تلقی می‌شود. بدین ترتیب انعقاد عقد وقف از سوی یکی از شرکاء صحیح خواهد بود.
کلیدواژه ها
- "وقف"
- "مال مشاع"
- "سلطه معنوی"
- "حقوق ایران"
- "مذاهب اسلامی"